اخیرا دانشمندان شیوه های نوینی برای کمک به افرادی که اغلب افسردگی ناتوان کننده ای دارند، کشف کرده اند که امیدها برای درمان افسردگی را افزایش داده است.
اخیرا شماری از مطالعات، فواید بوتاکس، کتامین و گاهی اوقات درمانهای غیر منتظره افسردگی را پیشنهاد میکنند. دکتر کرامر مولف Listening to Prozac and Against Depression میگوید :" من در این باره هیجان زده و کنجکاو هستم"
هر سال در امریکا حدود 16 میلیون نفر با افسردگی شدید دست و پنجه نرم میکنند. بسیاری از این افراد از داروهای ضد افسردگی بهره میگیرند اما یک سوم از آنها با وجود دارو از علائم افسردگی رنج میبرند و از طرفی عوارض جانبی آن که میتواند شامل کاهش وزن، تهوع و بی خوابی باشد، برای برخی بیماران دردسر ساز است. این موارد باعث میشود افراد مبتلا به افسردگی به دنبال جایگزین دارو باشند. اگر چه دکتر کرامر نسبت به روشهای جدید و ابداعانه درمان افسردگی امیدوار است، اما جانب احتیاط را در این زمینه رعایت میکند چرا که به گفته وی مطالعات پشت این درمانها قطعی نبوده و هیچ یک از رویکردها توسط FDA تایید نشده اند ( البته برخی مانند کتامین برای کاربردهای دیگر تاییدیه دارند). کرامر میگوید در حال حاضر نتایج صرفا امیدوار کننده است تا زمانی که کارایی و بی خطر بودن آنها محرز شود. همیشه به سختی میتوان گفت چه پیش خواهد آمد اما فکر میکنم برخی از این درمانها در آینده نزدیک صورت خواهد پذیرفت.
در اینجا نگاه دقیقتری به درمانهایی خواهیم داشت که ممکن است به درمان افسردگی در آینده نزدیک کنند:
- کتامین: کتامین پیش از این در برخی کلینیکها و برخی بخشهای اورژانسی در برخی کشورها مورد استفاده بوده است. کتامین یک ماده بیهوشی است که اغلب در جراحی مورد استفاده قرار میگیرد. نحوه مصرف آن به صورت درون رگی بوده و به سرعت اغلب ظرف چند ساعت علائم افسردگی را آرام میکند. اگر چه فواید آن موقتی است. مطالعه ای اخیرا نشان داد استفاده از آن در کاهش افکار خودکشی در افراد مبتلا به افسردگی شدید بسیار مفید بوده است اما گران بوده و هنوز به عنوان درمان افسردگی آزمایشی بوده و میتواند توهم و عوارض جانبی دیگر ایجاد کند. دکتر الن منویتز روانپزشکی که در زمینه افسردگی مقاوم به دارو در بیمارستان Lenox Hill نیویورک تخصص دارد، در این باره میگوید برخی افراد عوارض جانبی شدیدی را تجربه میکنند.
- اکسید نیتروز یا گاز خنده آور: این ماده داروی بیهوشی است که توسط دندانپزشکها مورد استفاده قرار میگیرد. مطالعه کوچکی که در دسامبر گذشته منتشر شد گزارش کرد که اکسید نیتروز علائم افسردگی را در عرض کمتر از 2.5 ساعت بهبود میبخشد. اکسید نیتروز بر خلاف کتامین عوارض جانبی معدودی دارد. فواید آن از بیست و چهار ساعت تا یک هفته کامل در برخی افراد شرکت کننده در این آزمایش طول کشید. برای بی خطر بودن و کارایی اکسید نیتروز در درمان افسردگی تحقیقات خیلی بیشتری لازم است اما منویتز میگوید نتایج امید بخش است. در افرادی که در بحران یا میل به خودکشی قرار دارند، اکسید نیتروز مانند کتامین موقتا علائم را رفع کرده و فرد را از عملکرد نامناسب بازمیدارد تا زمانی که درمانهای دیگر تاثیر خود را بگذارند.
- بوتاکس: بوتاکس به از بین بردن خطوط و چین و چروک شهرت دارد اما اخیرا اونا بوتولینیوم توکسینیا (onabotulinumtoxinA) به عنوان شیوه جدید درمان افسردگی شدید مورد توجه قرار گرفته است. تئوری آن ساده است: اگر نتوانید اخم کنید، نمیتوانید غمگین شوید. برخی تحقیقات این نظریه را ثابت کرده اند. طبق تحقیقات منتشر شده در ournal of Psychiatric Research ، یک تزریق بوتاکس در عضله های اخم صورت، موجب کاهش طولانی مدت علائم افسردگی میشود. مطالعه دیگری تاثیرات مشابه آن را در تزریقهای بعدی در خطوط اخم اطراف ابرو نشان داد اما هنوز سوالات زیادی مطرح است. دکتر کرامر میگوید: " بوتاکس بسیار جالب بوده و کار داروهای ضد افسردگی را تکمیل میکند اما واقعا چه اتفاقی می افتد؟ آیا واقعا فیدبک ( بازخورد) مغز است که اگر نتوانید اخم کنید بیشتر احساس انعطاف پذیری خواهید داشت؟ یا این حاصل واکنش متفاوت افراد به آن است؟
- داروهای ضد التهاب: چندین سال است که مشخص شده التهاب با افسردگی ارتباط دارد. یک مطالعه بازبینی اخیر که در JAMA Psychiatry منتشر شد، این ارتباط را تایید میکند. محققان دریافته اند که مسکنهایی مانند ایبوپروفن، سلکوکسیب و ناپروکسن علائم افسردگی را کاهش میدهند. دسته دیگری از داروهای ضد التهاب به نام مهار کننده های سیتوکین نیز فوایدی در این زمینه نشان داده اند. مولفان این بازبینی، یافته های خود را "اثبات این مفهوم" خوانده اند به این معنی که نتایج آنها به قدری قدرتمند است که برای انجام تحقیقات بعدی دلگرم کننده است. مطالعه دیگری اخیرا گزارش کرد که اسیدهای چرب امگا 3 خواص ضد التهابی دارند که به درمان افسردگی مربوط به هپاتیت ث مزمن کمک میکند. کرامر میگوید " اگر بتوانید علائم افسردگی را با این اقدامات درمان کنید، نتایج میتواند جالب باشد." برخی از داروهای ضد افسردگی نیز ضد التهاب هستند و برخی افراد تصور میکنند که شاید این یک همزمانی تصادفی باشد که بر سروتونین و نوراپی نفرین (مواد شیمیایی در مغز) تاثیر میگذارد و تاثیر واقعی آن خاصیت ضد التهابی است.
آینده نامشخص
کرامر و منویتز میگویند درمانهایی که بالاتر به آن اشاره شد، تنها گزینه های تست شده نیستند. اسپری بینی که پپتید پروتئین یا مولکولهای کوچکی دارند، نیز نوید بخش بوده اند. روشی به نام تحریک مستقیم الکتریکی از روی جمجمه که از الکتریسیته استفاده میکند تا فعالیت مغز را تغییر دهد نیز آزمایش شده است. مدیتیشن با توجه و تعمق، مکمل نوید بخش دیگری برای درمان افسردگی است. ورزش نیز مشخص شده که به کاهش علائم کمک میکند. اگر برخی از درمانهای جدیدتر بعید به نظر میرسد، منویتز اشاره میکند که همین مطلب را چند سال پیش درباره درمان تحریک مغناطیسی از روی جمجمه میگفتند. این روش یک شیوه درمانی غیر تهاجمی است که از مغناطیس برای تاثیر بر بخشهایی از مغز که مربوط به خلق است، بهره میگیرد و امروزه مورد استفاده قرار میگیرد. وی میگوید در آن زمان هنگام صحبت از این روش مردم طوری نگاه میکردند که انگار سخن جنون آمیزی بیان کرده ام اما اکنون این روش یک درمان تایید شده سازمان نظارت بر غذا و داروی امریکا برای افسردگی بوده و سرتاسر دنیا از آن استفاده میشود.
اگر هر یک از این درمانها کارایی شان اثبات شود، نظریات امروزی افرادی در این زمینه تایید شده است. محققان کارهای زیادی باید انجام دهند تا در نهایت این درمانها وارد کلینیکها شود. بنابراین بسیاری از داروها هنوز وارد بازار نشده اند، یا به این دلیل که طراحی آن به شیوه هایی که به کلیه یا کبد آسیب نرسانند، سخت است یا این که اصولی که تحت شرایط آن کار صورت میگیرد، مشخص شده درست نیستند.
تهیه و ترجمه: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
اختصاصی سیمرغ