هر دگرگونی یا تغییر در زندگی كه مستلزم سازگاری باشد، می‌تواند باعث احساس فشار روانی یا استرس شود. به عامل ایجادكننده فشار روانی نیز استرسور می‌گویند. برخی دگرگونی‌ها جزئی است و نیاز به سازگاری عمده‌ای ندارد، برای نمونه، نرسیدن به موقع به محل كار اما برخی دگرگونی‌ها عمده است و نیاز به كوشش زیاد برای سازگاری و تعادل دوباره در زندگی دارد مانند طلاق. البته دگرگونی‌های مثبت هم می‌تواند باعث فشار روانی شود، برای نمونه، تولد فرزند. استرسور می‌تواند:
1) جنبه زیست‌شناختی و مادی داشته باشد؛ برای نمونه، سرما یا گرمای شدید، سروصدای زیاد.
2) جنبه روانی داشته باشد؛ برای نمونه، بی‌محبتی از سوی پدر و مادر یا از دست رفتن یك رابطه عاطفی.
3) استرسور می‌تواند جنبه اجتماعی داشته باشد؛ برای نمونه، تبعیض، فقر، جنگ. واكنش افراد به دگرگونی‌ها با توجه به ویژگی‌های زیستی- روانی- اجتماعی و روحانی آنها متفاوت است. ایمان به خداوند، داشتن روحیه مثبت و برخورداری از حمایت خانوادگی و اجتماعی باعث كاهش استرس در مواجهه با دگرگونی‌ها و حوادث می‌شود. افرادی كه از روش‌های كارآمد برای مقابله با استرسورها استفاده می‌كنند، می‌توانند دگرگونی‌های شدید را نیز با سهولت پشت سر بگذارند اما كسانی كه واكنش‌های ناكارآمد و حتی مضر دارند در برابر دگرگونی‌های كوچك هم درمانده می‌شوند. دو نوع روش رویارویی عمده در برابر استرسورها وجود دارد؛ یكی روش‌های هیجان‌مدار و دیگری روش‌های مساله‌مدار.
در روش‌های هیجان‌مدار، هدف آرام‌سازی و كسب آرامشی است كه دگرگونی آن را به هم زده است. گفت‌وگو با اطرافیان، دادن دلداری به خود و ذكر خداوند باعث می‌شود كه فرد از هیجان‌های منفی كه هنگام روی دادن استرسور احساس می‌كند، رها شود. سپس می‌تواند از روش‌های مساله‌مدار استفاده كند از جمله، ارزیابی كلی دگرگونی یا حادثه، كوشش برای تعریف رویداد، بررسی راه‌حل‌های گوناگون حل مساله، برنامه‌ریزی، یاری گرفتن از دیگران، گزینش بهترین راه‌حل و سپس اجرای آن. شاید راه‌حل انتخابی به نتیجه دلخواه منتهی نشود. در آن صورت گزینش راه‌حل دیگر، باید مورد نظر باشد و ختم كلام با حافظ كه می‌فرماید: «گرچه منزل بس خطرناك است و مقصد ناپدید/ هیچ راهی نیست كان را نیست پایان غم مخور»
دكتر فربد فدائی، روان‌پزشك، مدیرگروه روان‌پزشكی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : هفته نامه سلامت
