هایپرویتامینوز آ یا Hypervitaminosis A چیست؟
هیپرویتامینوز آ یا گرفتاری بدن در شرایط سمی ویتامین A زمانی رخ می دهد که این ویتامین بیش از حد در بدن وجود داشته باشد. چنین وضعیتی ممکن است به دو صورت حاد یا مزمن دیده شود. مسمومیت حاد پس از مصرف مقادیر زیاد ویتامین A در مدت زمان کوتاه، عموما در عرض چند ساعت یا چند روز رخ می دهد. در مقابل مسمومیت مزمن زمانی اتفاق می افتد که مقادیر زیادی از ویتامین A طی مدت زمان طولانی در بدن انباشته شود.
علائم هر یک از این مسمومیت ها شامل تغییر در بینایی، درد استخوان و تغییرات پوستی است. البته مسمومیت مزمن می تواند منجر به آسیب کبدی و افزایش فشار روی مغز نیز بشود.
بیشتر بدانید : عوارض زیاده روی مصرف ویتامین A
بیشتر بدانید : ویتامین A چه فوایدی برای بدن دارد؟
هیپرویتامینوز A را می توان با استفاده از آزمایش خون به منظور بررسی سطح ویتامین A تشخیص داد. گفتنی است که اکثر مردم به سادگی با کاهش مصرف ویتامین A بهبود می یابند. همچنین لازم به ذکر است که تمام این نکات و مواردی که در ادامه بررسی می شوند، با استناد به مقالات مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شده اند:
علل هیپرویتامینوز A
مقادیر اضافی ویتامین A در کبد ذخیره و به مرور زمان انباشته می شود. اکثر مردم با مصرف مکمل های دارویی با دوز بالا، احتمالا به واسطه مگاویتامین درمانی، دچار سمیت ویتامین A می شوند. مگاویتامین درمانی شامل مصرف دوزهای بسیار زیاد از ویتامین های خاص در تلاش برای پیشگیری یا درمان بیماری ها است.
این وضعیت همچنین ممکن است به دلیل استفاده طولانی مدت از برخی درمان های آکنه که حاوی دوزهای بالایی از ویتامین A مانند ایزوترتینوئین هستند، ایجاد شود. مسمومیت حاد ویتامین A نیز معمولا در نتیجه مصرف تصادفی آن در کودکان رخ می دهد.
دریافت مقدار مناسب ویتامین A از طریق رژیم غذایی
ویتامین A برای سلامت چشم در کودکان و بزرگسالان مهم است. این ویتامین همچنین برای رشد قلب، گوش، چشم و اندام های جنینی نیز ضروری است.
ما می توانیم بیشتر ویتامین A مورد نیاز بدن خود را از طریق یک رژیم غذایی سالم دریافت کنیم. غذاهای حاوی ویتامین A عبارت اند از:
- ماهی و روغن ماهی
- شیر
- تخم مرغ
- میوه های تیره
- سبزیجات برگ دار و سبز
- سبزیجات نارنجی و زرد (سیب زمینی شیرین، هویج)
- محصولات گوجه فرنگی
- برخی از روغن های گیاهی
- غذاهای غنی شده که ویتامین های اضافه شده دارند مانند غلات
میزان مورد نیاز ویتامین A چقدر است؟
مقادیر زیر توسط موسسه ملی سلامت آمریکا معروف به NIH توصیه شده اند:
- 0 تا 6 ماهگی 400 میکروگرم (mcg)
- 7 تا 12 ماه 500 میکروگرم
- 1 تا 3 سال 300 میکروگرم
- 4 تا 8 سال 400 میکروگرم
- 9 تا 13 سال 600 میکروگرم
- 14 تا 18 سال 900 میکروگرم برای مردان، 700 میکروگرم برای زنان
- 14 تا 18 سال زنان باردار 750 میکروگرم
- 14 تا 18 سال زنان شیرده 1200 میکروگرم
- بالای 19 سال 900 میکروگرم برای مردان، 700 میکروگرم برای زنان
- بالای 19 سال زنان باردار 770 میکروگرم
- بالای 19 سال زنان شیرده 1300 میکروگرم
علائم هیپرویتامینوز A
علائم بر اساس حاد یا مزمن بودن سمیت متفاوت و سردرد و بثورات پوستی در هر دو شکل بیماری شایع هستند. علائم مسمومیت حاد ویتامین A شامل موارد زیر هستند:
- خواب آلودگی
- تحریک پذیری
- درد شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- افزایش فشار روی مغز
علائم مسمومیت مزمن ویتامین A عبارت اند از:
- تاری دید یا سایر تغییرات بینایی
- تورم استخوان ها
- درد استخوان
- کاهش اشتها
- سرگیجه
- تهوع و استفراغ
- حساسیت به نور خورشید
- خشکی پوست
- خارش
- ناخن های ترک خورده
- ترک های پوستی در گوشه های دهان
- زخم های دهانی
- زردی پوست (یرقان)
- ریزش مو
- عفونت تنفسی
- گیجی
در نوزادان و کودکان، علائم ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:
- نرم شدن استخوان جمجمه
- برآمدگی نقطه نرم بالای جمجمه نوزاد (فونتانل)
- دوبینی
- برآمدگی کره چشم
- ناتوانی در افزایش وزن
- کما
در یک خانم باردار یا خانمی که به زودی قصد بارداری دارد، امکان بروز نواقص جنینی به دنبال سطوح بالای ویتامین A وجود دارد. از این رو در دوران بارداری، به هیچ عنوان نباید روزانه بیش از یک مولتی ویتامین مخصوص استفاده شود. ویتامین A به میزان کافی در ویتامین های دوران بارداری وجود دارد.
برای مثال اگر به آهن بیشتری نیاز باشد، پزشک یک مکمل آهن به ویتامین روزانه دوران بارداری فرد اضافه می کند. در این شرایط از مصرف تعداد بیشتری مولتی ویتامین پرهیز کنید.
عوارض بالقوه ویتامین A
از جمله عوارض بالقوه ویتامین A اضافی می توان به موارد زیر اشاره کرد که در عین حال نیازمند توجه بیشتری هستند:
- آسیب کبدی
- پوکی استخوان (شرایطی که باعث می شود استخوان ها شکننده، ضعیف و مستعد شکستگی شوند)
- تجمع بیش از حد کلسیم در بدن
- آسیب کلیوی به دلیل کلسیم اضافی
نحوه درمان هیپرویتامینوز A
موثرترین راه برای درمان این بیماری، قطع مصرف مکمل های ویتامین A با دوز بالا است. اکثر مردم ظرف چند هفته به بهبودی کامل دست می یابند.
هر گونه عارضه جدی که به دنبال مقادیر اضافی ویتامین A رخ دهد مانند آسیب به کلیه یا کبد، باید به طور مستقل درمان شود.
بیشتر بدانید : مهم ترین خواص ویتامین A، از سلامت چشم ها تا رشد سلول ها
بیشتر بدانید : ویتامین A منابع, فواید و عوارض جانبی ویتامین A
بیشتر بدانید : جز ویتامین آ،چه ویتامینهای برای دید بهتر مهم اند؟
بیشتر بدانید : پيشگيری و کنترل کمبود ويتامين A
بیشتر بدانید : مناسب ترین زمان برای مصرف ویتامین ها
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: asriran.com