پوسیدگی دندان و پیشگیری از پوسیدگی دندان

برای پیشگیری از پوسیدگی ابتدا باید از ماهیت پوسیدگی دندان شناخت داشته باشیم

در مورد پوسیدگی دندان باید توجه داشت که این موضوع می تواند یک اخطار باشد، اخطار برای عدم رعایت بهداشت دهان. پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی قابل انتقال است. میکروبها فعالیت خود را در سطح دندان آغاز میکنند و سپس در ساختمان آن پیشرفت میکنند. میکروبها با استفاده از مواد قندی، اسید تولید میکنند که به بافت سخت دندانها آسیب میرساند. پوسیدگی از دندانی به دندان دیگر سرایت میکند. در عین حال پوسیدگی خود، محلی عفونی است که میزان باکتری های پوسیدگی زا را در دهان افزایش می دهد. پس لازم است با مشاهده  اولین پوسیدگی، مراقبت بیشتری در مورد بهداشت دهان داشته باشیم تا دندان های دیگر دچار پوسیدگی نشوند.

درصد بالایی از پوسیدگیهای دندانی کودکان ناشی از شیر دادن به کودک، هنگام شب است. بیشتر مادران در طول شب به دفعات مکرر و یا با هر بار بیدار شدن کودک به او شیر می دهند غافل از این که همین شیر شبانه بیشترین تاثیر را در پوسیدگی دندانها دارد. برای پیشگیری از پوسیدگی دندانهای کودک ، بعد از یکسالگی باید شیرخوردن در شب بصورت کنترل شده و نه به دلخواه کودک باشد.

یکی از عادتهای غلط در برخی مادران این است که قاشق و یا پستانک کودک را قبل از این که در دهان کودک بگذارند به منظور تمیز کردن، اول آن را داخل دهان خود می گذارند، بدین ترتیب همزمان با رویش دندانها، میکروبهای پوسیدگی زا وارد دهان شده و شروع به فعالیت میکنند که این عادت غلط برخی مادران باعث میشود این میکروبهای پوسیدگی زا زودتر وارد دهان کودک شوند و به همان نسبت پوسیدگیهای دندان را در کودک افزایش می دهند.

اگر دندان شیری پوسیده منجر به آبسه شود، می تواند باعث آسیب به دندان دائمی ای شود که زیر آن وجود دارد، پس در این گونه موارد، باید حتماً به دندانپزشک مراجعه کرد؛ البته برای رفع نگرانی در مورد هزینه های بالای دندانپزشکی، باید این نکته را متذکر شد که اگر پوسیدگی دندان شیری بسیار جزئی باشد یا کمتر از 6 ماه دیگر به افتادن دندان مانده، می توان با شرط رعایت دقیق تر بهداشت دهان، از پر کردن دندان صرف نظر کرد؛ البته تشخیص این دو مورد فقط از عهده دندانپزشک برخواهد آمد، چرا که گاهی اوقات، ظاهر دندان پوسیدگی کوچکی دارد، اما پوسیدگی از زیر به قسمت های داخلی تر نفوذ کرده است. در این موارد، ممکن است مادر بر مبنای ظاهر دندان این طور نتیجه گیری کند که پوسیدگی جدی نیست، اما زمانی متوجه اشتباه خود شود که پوسیدگی دندان به عصب برسد و مشکلات بیشتری را ایجاد کند.

پیشگیری از پوسیدگی دندان

برای پیشگیری از پوسیدگی دندان، علاوه بر ساختار دندان که به صورت ژنتیکی تعیین میگردد،  وجود میکروب های پوسیدگی زا و وجود محیط مناسب برای رشد آنان ضروری است.

اولین قدم در راه پیشگیری از پوسیدگی تغذیه مناسب به معنای عدم مصرف و محدود کردن مواد پوسیدگی زا است.

دومین قدم رعایت بهداشت دهان و استفاده از مسواک و نخ دندان به صورت منظم و روزانه می باشد.

با توجه به اینکه بر اساس تحقیقات گسترده و طولانی مدت وجود فلوراید در ساختار دندان میتواند باعث استحکام دندان نسبت به اسید های تخریب کننده دندان و مقاومت در برابر پوسیدگی گردد، باید با روشهای مختلف دندان را در مجاورت فلوراید قرار داد. استفاده موضعی از فلوراید علاوه بر اینکه به خودی خود اثر ضد میکروبی دارد باعث ایجاد کریستال های فلوروآپاتیت در مینای دندان می شود که این کریستال ها نسبت به کریستال های معمول هیدروکسی آپاتیت که در ساختار طبیعی دندان وجود دارند مقاومت بیشتری در مقابل پوسیدگی دارند.

برای اینکه حداکثر تاثیر فلوراید روی دندان ها را شاهد باشیم باید علاوه بر استفاده از  فلوراید در خمیر دندان ها و دهان شویه ها سالی 3 بار فلوراید تراپی برای کودکان زیر 15 سال و به خصوص کودکان زیر 12 سال به صورت موضعی انجام گردد.

یکی دیگر از را ه های پیشگیری از پوسیدگی حذف محل مناسب برای لانه گزینی میکروب های پوسیدگی زا می باشد.دندان های آسیا بخصوص اولین آسیای بزرگ دائمی دارای شیار های عمیقی هستند که باعث می شود مواد غذایی و میکروب های پوسیدگی زا درآن جای بگیرند، با پوشاندن شیار های این دندان ها توسط مواد شیار پوش (فیشورسیلنت) می توان از بروز پوسیدگی در آنها پیشگیری کرد.
دكتر مصطفی محاوری - متخصص دندانپزشكی كودكان و فلوشیپ ارتودنسی كودكان و نوجوانان

تهیه و تدوین: گروه سلامت سیمرغ 
اختصاصی سیمرغ