در حاشیه تئاتر «کا»

 
بلاهت بردگی
«قدرت» در مفهوم جامعه شناختی‌اش، به معنای توانایی افراد یا اعضای یک گروه برای دست‌یابی به هدف‌ها و یا پیش‌برد منافع خود از راه واداشتن دیگر افراد جامعه به انجام دادن کاری خلاف خواسته آن‌هاست. در روزگار باستان، قدرت با موضوعات دیگری مثل فره ایزدی و نسبت‌های خانوادگی و ... همراه می‌شد و سر و شکل عجیبی از قدرت به وجود می‌آمد.
این روزها در سالن کوچک «کارگاه نمایش» تئاتر شهر، تئاتری در حال اجراست که نگاهی به موضوع بالا دارد. داستان این نمایش در مصر باستان می‌گذرد و راوی سرسپردگی بردگان به اربابی است که تا آخر نمایش هم نمایان نمی‌شود.

 

خلاصه داستان
در باور مصریان باستان، «کا» موجود اثیری همزاد بشر است که پس از مرگ به سراغ کالبد وی می‌آید تا با حلول در آن، زندگی تازه‌ای را در دنیای پس از مرگ آغاز کند. یکی از بزرگان مصر می‌میرد و وصیت می‌کند تا سه تن از بردگان‌اش را زنده در مقبره‌اش بگذارند تا منتظر بازگشت روح او از دنیای مردگان باشند. حالا این سه برده به هوش آمده‌اند و خود را در فضای بسته مقبره می‌یابند... .

 

کارگردان
رحمت امینی مدیر گروه تئاتر دانشکده هنر و معماری است. کار قبلی او «مچ گیری» بود که تمی مشابه همین نمایش «کا» داشت. امینی در سال‌های پیش کارهای دیگری از قبیل «مجلس غریب تنهایی» و «تونل وحشت» را کارگردانی کرده. او در مصاحبه‌ای که با سایت ایران تئاتر داشت، راجع به چگونگی شکل گیری این تئاتر چنین گفت: «‌گیر کردن آدم‌ها و یا پرت شدنشان در فضایی که نیاز به هماهنگی با آن دارند، چیزی است که من متأثر از چند نمایش‌نویس دیگر به آن رسیده‌ام. مثلاً در بعضی از آثار بیضایی و یا اسلاو میرمروژک می‌توان این درون مایه را دید. این مسئله را در آثار کلاسیک و مدرن هم می‌بینیم و از اینجاست که می‌توان فهمید که مسئله قدرت و تحت‌سلطه بودن دغدغه همواره بشر و به طور مشخص نمایشنامه‌نویسان بوده است».
او در جایی دیگر از همین مصاحبه در مورد شخصیت‌های داستان اش توضیح داد: «در این نمایش هم مرد زیرک داستان می‌خواهد که راه فرار ایجاد کند یا لااقل غذایی بخورد اما مرد دیگر که بلاهت دارد، زیرنفوذ ارباب مانع می‌شود».

 

بازیگران
شبنم قلی خانی، رضا صمدپور و وحید نفر سه بازیگر این تئاتر هستند. در این میان حضور شبنم قلی خانی در جمع بازیگران، جالب به نظر می‌رسد.
رحمت امینی در پاسخ به سوال علیرضا نراقی راجع به انتخاب شبنم قلی خانی با ذکر این نکته که از چند سال قبل قرار بوده با قلی خانی کار کنند، گفت: «در هر صورت باید برای تئاترمان طرفدار پیدا کنیم. تماشاگر را به دیدن تئاتر آوردن دلیل می‌خواهد. حالا گاهی کارگردان شناخته شده هم باعث جذب تماشاگر می‌شود که حتی همین کارگردانان شناخته شده هم وقتی چشم به جذب حداکثر مخاطب دارند، رو به بازیگرانی می‌آورند که علاوه بر داشتن توانایی، شهرت هم دارند.»

 

سایر عوامل
سیاوش پاکراه نویسنده نمایشنامه است که اولین تجربه همکاری خود با رحمت امینی همین تئاتر «کا» است. مهدی مشهور، دستیار کارگردان و برنامه ریز این تئاتر است و هدیه طاهری وظیفه طراحی لباس را برعهده دارد.

 

دیگران چه می گویند
در سایت تئاتر شهر بحث در مورد این کار، همچون سایر کارهای روی صحنه در جریان است. یکی از تماشاگران تئاتر اعتقاد دارد که این کار همانند یک بیانیه است و کل کار با یک ریتم جلو می‌رود. این تماشاگر نقطه مثبت کار را بازی بازیگران آن دانسته و البته در آخر اضافه کرده «کا» پتانسیل اجراهای بهتر را هم دارد.
احسان طهماسبی هم در سایت فرهنگی ادبی «لوح» راجع به این کار این طور نظر می‌دهد: «تئاتر در درجه اول تماشاگر را سرگرم می كند و در ادامه او را با خود همراه و همسفر می‌سازد و به فضای مورد نظر خود می برد اما رحمت امینی با نمایشش ما را سرگرم و یا همراه و همسفر خود نمی‌كند»

 

اطلاعات اجرا
«کا» هر روز به غیر از شنبه‌ها، در سالن «کارگاه نمایش» تئاتر شهر اجرا می‌شود. قیمت بلیت 5 هزار تومان است و مدت زمان اجرا هم 55 دقیقه.

 

گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture