به بهانه سومين سوگواره پوستر عاشورا

 

شوری كه در خلق عالم است

هرچند سنت عاشورا و یاد این واقعه برای ایرانیان قرین اندوهی تاریخی است، اما در كالبدش نگاهبان والاترین ارزشهای فرهنگی بوده است. در واقع، فرهنگ عاشورا این امكان را به وجود می‌آورد كه ایران در طی یك دوره مشخص، عرصه ظهور و تجلی فرهنگ عقیدتی مردم باشد. تجلی این سنت به وضوح در تكایا، حسینه‌ها، آرایه‌ها و ادوات عزاداری حضرت سیدالشهدا آشكار است. در چند سال اخیر، از آنجایی كه مبارزه با خرافه‌پرستی و سطحی‌نگری به یكی از اولویتهای نهادهای فرهنگی دینی مبدل شده، شاهد نمایشگاههای متعددی با موضوعات دینی هستیم. این رخدادها، همان طور كه در حوزه ادبیات عاشورا سعی در زدودن خرافه و ارائه فرهنگ والاتری از عظمت كربلا هستند، در هنرهای تجسمی هم به دنبال الگوهای زیبایی‌شناسانه متناسب با فرهنگ معاصر می‌گردند. در هفته گذشته و در این هفته، مصادف با ایام حسینی، مركز هنرهای تجسمی حوزه هنری، سومین سوگواره پوستر عاشورا، را در خانه هنرمندان و نگارخانه حوزه هنری برگزار كرد. همزمان با آن، نمایشگاهی از عكسهای عاشورا، به همت سازمان اوقاف و امور خیریه، در محل موزه فلسطین، برگزار شد.

 

مروری بر دو دوره گذشته پوستر عاشورا و نمایشگاه‌هایی از این دست نشان می‌دهد، آثار قابل اعتنایی- چه در زمینه فرم و چه در زمینه محتوا- در این دست رخدادها ارائه می‌شوند كه با وجود حمایت دولتی باز هم فرصت نمایش عمومی آنها در عرصه عقیدتی جامعه هیچ وقت دیده نمی‌شود. در عوض، شهرها در روزهای عاشورایی مالامال از آثاری هستند كه هرچند به زیبایی و فرهیختگی آثار نمایشگاهی نیستند، اما به سبب نزدیكی به باور و اعتقاد مردم كوچه و بازار، استقبال بی‌بدیلی دارند. اشتیاق به این آثار دلالت بر این مسأله دارد كه فرهنگ نوشتاری و بصری- این سنت مردمی- با مرزهای زیبایی‌شناسانه نمایشگاههای عقیدتی فاصله زیادی دارند. هرچند در معدودی از آثار همین نمایشگاهها می‌توان نمونه‌هایی از فرهنگ مردمی را در برخی از آثار جستجو كرد. اما آنچه هنر مردمی را از هنر رسمی جدا می‌كند، باور و شوق خودجوشی است كه شاید در عرصه هنر غیر مردمی جای خالیاش احساس می‌شود. فقدانی كه جز از راه قرابت هنرمند و برخاستن او از میان سنت كوچه و بازار مقدور نیست. هرچند این مقوله را نباید نادیده گرفت كه سنت كوچه و بازار ایران آنچنان دچار تغییر و تحول است كه اكنون توقع یك قالب فرهنگی منسجم كمی خیال‌پردازانه است.

 به هر روی، نمایشگاههای فرهنگ عاشورا، چه از نظر مطالعه فرهنگ دینی و، به طور اخص، هنر تشیع و بررسی موردی هنر عامیانه، فرصت مغتنمی است.
سوگواره پوسترهای عاشورایی با همین رویكرد سومین دوره خود را آغاز نمود. دبیری این نمایشگاه را دكتر محمد خزایی بر عهده داشت. هیأت انتخاب و داوری آثار را آقایان: محمدی فریمانی، دوست‌محمدی، شریفی آل هاشم، قادری، موسیزاده، قلیزاده و وزیریان بر عهده داشتند. تعداد صدوده پوستر از میان هزاروهشتصدوپنج اثر ارسالی برای نمایشگاه برگزیده شدند كه در سه بخش اصلی- جنبی و ویژه به نمایش درآمدند. این نمایشگاه تا 26 دیادامه دارد.

 

 

تهیه شده توسط مجله تندیس/عسل خسروی

www.seemorgh.com/culture

 

مطالب پیشنهادی:

تلاش برای مهربانی (به بهانه نمایشگاه شهین بارور)

پایان پروسه‌های عاشقانه و عارفانه نقاش

با حسین نوری، هنرمندی كه با دهان نقاشی می‌كشد

به بهانه دومین سال خاموشی هنرمند معاصر، عمران صلاحی