چرا لیلا حاتمی چاره ای جز عاشق شدن نداشت؟

شاید رگ خواب زنان

«اون مردی بود که می‌تونستم تا آخرین روز عمرم بهش تکیه کنم... حمایتم می‌کرد و همه اینا برای من مثل رویا بود و بالاخره چاره‌ای نداشتم جز اینکه عاشقش بشم.»

این جملات دیالوگ‌هایی از فیلم «رگ خواب» به کارگردانی حمید نعمت‌ا... است. فیلم از لحاظ روان‌شناسی، اختلال شخصیت وابسته را در قهرمان زن به خوبی نمایش می‌دهد که به اختصار به برخی از مهم‌ترین‌ها اشاره می‌کنم:

در عشق چسبنده افراد اعتمادبه‌نفس ضعیفی دارند و فکر می‌کنند طرف مقابل دوستشان ندارد!

از نشانگان اختلال شخصیت وابسته، ترس از آغاز فعالیت‌های تازه و نیاز به هدایت دیگران در کارهاست. در شروع فیلم، قهرمان داستان برای استخدام و امرار معاش به مصاحبه و تست کاری می‌رود ولی استرس و فشار زیادی که ماهیت آن شغل است باعث می‌شود نتواند هیجانات خود را کنترل کند و کارش را از دست می‌دهد، درنهایت با مردی که «شکارچی»است و ویژگی‌های شخصیت «دون ژوان» را دارد، مواجه می‌شود که منجر به رابطه عاطفی شدید و چسبنده می‌شود. در عشق چسبنده افراد اعتمادبه‌نفس ضعیفی دارند و فکر می‌کنند طرف مقابل دوستشان ندارد.

این افراد به شکل بیمارگونه‌ای به رابطه معتادند و به معشوق وابستگی بیش از حد نشان می‌دهند. تمام ترس آنها از دست دادن معشوق است.
می‌خواهند تمام وقت آزادشان را با معشوق سرکنند و رابطه با دوستانشان را قطع می‌کنند. آنها به شکلی طرف مقابل را در رابطه گیر می‌اندازند. معمولا نیاز غیرطبیعی‌شان به نزدیک کردن رابطه، طرف مقابل را واپس می‌راند.

برعهده گرفتن مسوولیت‌های فرد دیگر برای کسب تاییدطلبی از دیگر نشانگان اختلال شخصیت وابسته است و مرد به‌راحتی از این ویژگی زن برای دستیابی به اهداف شخصی خودش استفاده می‌کند؛ از اصلاح برچسب‌های اشتباهی بسته‌ها گرفته تا نگهداری گربه و مسائل شخصی مرد تا حد بی‌توجهی به نیاز‌های عاطفی قهرمان زن.

داستان به‌گونه‌ای است که انگار زن فقط شیئی است برای نیل به اهداف و امیال مرد و تا حدی این قضیه پیش می‌رود که باعث فروپاشی زن می‌شود.
شخصیت زن فیلم رگ خواب بی‌توجهی‌های مرد را تاب می‌آورد و گویا دکمه تفکر انتقادی‌اش خاموش است. این مساله از نقدهای فرهنگی فیلم است که چرا زن تا این اندازه منفعل و وابسته است؟ البته با توجه به اختلال شخصیت وابسته قابل‌دفاع است. از طرفی، بر اساس نظریه هلن فیشر، مردم‌شناس معروف، وقتی فردی عاشق می‌شود، مسیرهای احتیاطش در مغز بسته می‌شود. نداشتن تفکر انتقادی از اشتباهات کسی که عاشقش هستیم، به این دلیل است، اما با توجه به شخصیت وابسته زن این مساله تشدید شده و حالتی نابهنجار به خود می‌گیرد. اضطراب و افسردگی عاطفه غالب بر فیلم رگ خواب است و استفاده هوشمندانه از نور و رنگ‌های آبی و قرمز بیانگر عاطفه جاری در فیلم است. رنگ قرمز تداعی‌کننده شور و هیجان رابطه عاطفی و رنگ آبی پر اندوه و سرد بودن دنیای قهرمان است.

نویسنده: سارا شریفی


گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع: salamat.ir