زمان افطار ماه مبارک رمضان چگونه محاسبه می‌شود؟
زمان افطار ماه مبارک رمضان چگونه محاسبه می‌شود؟ اذان مغرب طبق فقه شیعه دارای دو زمان متفاوت است که بر پایه دو رویداد طبیعی و عبرت انگیز استوار شده.
 
 ماه رمضان در چله تابستان برای خیلی از هم نسلان من یادآور خاطرات اولین سال های روزه واجب است؛ سال هایی که مثل این روزها انتظار برای افطار به حدود ساعت 21 می رسید؛ روزهایی بس طولانی و گرم که برای تیک تیک مشهور اذان مغرب باید لحظه شماری می کردیم. در آن موقع همیشه یک سوال ذهن عصبانی کودکانه ام را به خود مشغول می کرد که کدام آدم بی رحمی وقت اذان مغرب را این قدر به عقب می کشد.


اذان مغرب طبق فقه شیعه دارای دو زمان متفاوت است که بر پایه دو رویداد طبیعی و عبرت انگیز استوار شده. اولی غروب خورشید است و دومی میانه لحظاتی که آن را در اصطلاح گرگ و میش می نامیم.


زمین با سرعت یک دور در 24 ساعت از غرب به شرق به دور خودش می چرخد و همین موضوع باعث می شود ما تصور کنیم خورشید و سایر اجرام سماوی هر روز از شرق به غرب، زمین را دور می زنند. در این حرکت ظاهری، به نظر می رسد که خورشید هر روز از جایی در شرق طلوع می کند و جایی در غرب به زیر افق فرو می رود.


درست زمانی را که بالاترین نقطه قرص خورشید به زیر افق محلی می رود، غروب خورشید می نامند. از آنجا که قرص خورشید از نگاه ناظر زمینی 0.5 درجه اندازه دارد، در غروب، مرکز قرص خورشید به اندازه 0.25 درجه زیر خط افق قرار خواهد داشت. اهمیت این نکته در تعریف گرگ و میش خودنمایی خواهد کرد.


با غروب خورشید و ناپدید شدن آن در زیر خط افق محلی، آسمان ناگهان تاریک نخواهد شد. این موضوع به بازتاب نور خورشید از لایه های فوقانی جو زمین، جایی که هنوز تابش های اندکی به آنجا می رسد، باز می گردد. شب و تاریکی مطلق، هنگامی است که خورشید حداقل 18 درجه به زیر خط افق رفته باشد. به فاصله زمانی بین غروب خورشید و شب کامل، گرگ و میش می گویند و آن زمانی است که خورشید در آسمان نیست، اما هنوز بارقه هایی از روشنایی در جو زمین دیده می شود.


برخی فقها معتقدند که زمان اذان مغرب دقیقا مطابق با زمان غروب خورشید یعنی وقتی است که بالاترین لبه قرص خورشید به زیر خط افق برود. اما در مقابل عده ای هم فتوا داده اند اذان مغرب زمانی است که مرکز قرص خورشید حداقل 4.5 درجه به زیر خط افق رفته باشد. در ایران روایت رسمی اذان مغرب منطبق بر فتوای دوم است که باعث می شود افطار در میانه دوره گرگ و میش قرار گیرد.


حالاو پس از گذشت چند دهه، من دیگر پاسخ خود را یافته ام، اما بدن خیلی از هم نسلان من فرسوده شده و همین موضوع برخی از ما را در حسرت روزه گرفتن فرو برده است. حالادیگر آرزوی گشنگی و تشنگی کشیدن در این ماه مبارک را داریم، اما بدن همراهی مان نمی کند. اما مگر روزه گرفتن فقط به نخوردن است؟


روزه داران ایرانی که با لبانی خشکیده و شکمی خالی از طعام، روزهای داغ تیر ماه را پشت سر می گذارند، خوب است ساعاتی از این زمان انتظار را به تفکر در طبیعت اسرارآمیز و اسرار کائنات بپردازند. مگر نه این که اندیشیدن، برترین عمل این ماه مبارک تعیین شده است؟ بیندیشیم به آن قدرت برتری که عظمت گردون سپهر را با اجرامی کوچک و بزرگ در آسمان آفریده و با چنان دقتی آنها را به دور هم می چرخاند که دقیق ترین ساعت ها در مقابلش کرنش می کنند. التماس دعا.


گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع: روزنامه جام جم