صنایع دستی سیستان و بلوچستان

زنان سیستان و بلوچستان تزئینات لباس‌ هایشان را خودشان انجام می‌ دهند. سوزن‌ دوزی‌ های گران قیمتی که برای دوخت آنها مدت‌ ها زمان می‌ گذارند و بعد از آنکه لباسی که این تزئینات به آن وصل می‌شود، کهنه شد، سوزن‌ دوزی‌ ها را جدا کرده و روی لباس دیگری می‌ دوزند.

به هر جایی از استان سیستان و بلوچستان که سفر کنید، کمتر دختر یا زنی را می‌ بینید که هنر سوزن‌ دوزی را نتواند انجام دهد. معمولا زنان اوقات بی‌کاری‌شان را مشغول سوزن‌ دوزی می‌شوند و دختران از سن ۶ سالگی این هنر را یاد می‌گیرند.

هنر سوزن‌ دوزی زنان که یکی از مهم‌ ترین صنایع دستی این منطقه نیز محسوب می‌ شود در دوره پهلوی دوم و زمانی که فرح دیبا از آن در لباس‌ هایش در مجالس بین‌ المللی استفاده ‌کرد، بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت.

به گفته لیدا مالکی مدیر پیشین فنی استان سیستان و بلوچستان، هنرمندان بی‌ شماری در سیستان و بلوچستان سوزن‌دوزی می‌کنند. پیش از انقلاب شرایطی به‌ وجود آمد که ما ماهی دو کامیون سوزن‌دوزی به جای جای ایران می‌فرستادیم و سوزن‌دوزی‌ها با اقبال مواجهه شده بودند. اما پس از انقلاب به یک‌باره این کار متوقف شد. ازجمله کسانی که از سوزن‌دوزی زنان سیستان و بلوچستان حمایت کرده است، فائزه هاشمی است که حتی نمایشگاه‌هایی از آثار این هنرمندان در ژاپن و چند کشور دیگر برپا کرد.

زمانی زنان بلوچ ردای گشاد صافی از جنس نخ یا پشم سبک می‌پوشیدند اما حالا هر پارچه‌ای را که در بازار باشد، می‌خرند و به خیاط می‌دهند تا یک دست ردا و شلوار را برایشان بدوزد. این ردا تا وسط ساق پا می‌رسد و یقه‌ای گرد و ساده دارد که از جلو تا جناق سینه چاک می‌خورد. آستین‌های آن بلند و گشاد هستند و زنان در حین آشپزی و کارهای خانه از سر آستین‌هایی که سوزن دوزی دارند به عنوان دستگیره استفاده می‌کنند. 

لباس زنان بلوچی از گذشته تا امروز

کمر شلوارهایی که زنان پلوچ تن می‌کنند معمولا کِش دارد و پاچه‌های شلوار کمی تنگ‌تر می‌شود. به گفته مو سپیدهای برخی از روستاهای این منطقه، لباس زنان بلوچی گشاد و بلندتر از لباس‌های فعلی بوده است اما نسل جوان تغییر تحولاتی در اندازه آن داده است و ترجیح می‌دهند پاچه شلوارها یا سر آستین‌های دست را تا جایی که ممکن است، تنگ‌تر بدوزند.

زنان این منطقه بعد از آنکه لباس دوخته شده را تحویل گرفتند، تکه‌های سوزن‌دوزی شده را روی آن می‌دوزند. این سوزن دوزی‌ها روی سر آستین‌ها، پاچه شلوارها و جلو لباس از زیر یقه تا روی دامن را می‌گیرد. فضای خالی که بین پارچه لباس و تکه‌ی سوزن دوزی شده به وجود می‌آید، جیب بزرگی برای این لباس خاص محسوب می‌شود که می‌توان از آن به عنوان کیف دوخته شده در لباس استفاده کرد.

بیشتر بدانید : سوزندوزی؛ هنر اصیل و زیبای زنان‌ بلوچ‌

تفاوت سوزن دوزی در لباس های مختلف

معمولا سوزن‌دوزی لباس‌هایی که در زندگی روزمره‌ استفاده می‌شود با لباسی که برای مجالس جشن و شادی می‌پوشند متفاوت است. زنان این منطقه برای سوزن دوزی لباس‌هایی که در جشن‌های خاص می‌پوشند از نخ و پارچه بهتری استفاده می‌کنند، همچنین زمان بیشتری برای دوختن آن صرف می‌کنند.

بیشتر بدانید : نگاهی بر سوزن دوزی در استان سمنان

بیشتر بدانید : سوزن دوزی های دختران آفتاب در تهران!+ تصاویر زیبا از هنری شگفت انگیز

بیشتر بدانید : تاریخچه کهن سوزن‌دوزی ترکمن

گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture 
منبع: isna.ir