منوچهر متكی دیر عصبانی می‌شود. وقتی هم عصبانی می‌شود نشان می‌دهد كه دل پر دردی دارد و مجبور شده است گلایه‌های خود را آشكارا بگوید. به خصوص كه مخاطب اصلی او اعضای دولت باشند. سرانجام وزیر امورخارجه هم به انتصاب نمایندگان ویژه از سوی رئیس‌جمهور اعتراض كرد تا بر تعداد منتقدان موازی كاری در سیاست خارجی افزوده شود. البته لحن انتقاد منوچهر متكی نشان می‌دهد كه وزیر امور خارجه كشورمان از انتصاب‌های اخیر خشنود نبوده و شاید مخالفت رهبر معظم انقلاب اسلامی با موازی‌كاری در دستگاه دیپلماسی بستر مناسب را برای وزیر امور خارجه فراهم كرد تا او نیز نسبت به این موضوع هشدار دهد. سخنان روز یك‌شنبه حمید بقایی رئیس سازمان میراث فرهنگی در مورد ادامه روند انتصاب نمایندگان ویژه رئیس‌جمهور در آفریقا و آمریكای جنوبی موضوعی نبود كه وزیر امور خارجه به راحتی از آن بگذرد.
متكی برای بیان مخالفت خود با اظهارات بقایی به سخنان مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای هیات دولت استناد كرد و ضمن تاكید بر فصل الخطاب بودن نظرات ایشان اعلام كرد:« تضعیف دستگاه دیپلماسی كشور به‌ویژه در شرایط كنونی آن هم توسط برخی از اعضای دولت مصداق بارز «بر شاخه نشستن و بن بریدن» است.» به گزارش فارس وی روز گذشته در پاسخ به سوال یكی از خبرنگاران در خصوص اظهارات حمید بقایی گفت:« مشخص نیست آقای بقایی بر اساس كدام مسئولیت و از چه جایگاهی اینگونه سخنان نسنجیده را بیان می‌كند، در حالی كه هنوز آثار منفی اظهارات اخیر ایشان كه موجب بروز مشكل در روابط خارجی شد، از بین نرفته است.» اشاره وزیر امور خارجه كشورمان به سخنان حمید بقایی، نماینده ویژه محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور كشورمان در كنفرانس «ایران پل پیروزی » بود كه بلافاصله از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تكذیب شد. هر چند كه این تكذیب هم باعث نشد تا ترك‌ها ایران را به خاطر سخنان یك مقام دیپلماتیك بازخواست نكنند. با وجود این تكذیب، سخنان متكی نشان می‌دهد كه وی همچنان از اظهارات حمید بقایی شكایت دارد.
وزیر امور خارجه كشورمان همان روزی كه سخنان نماینده ویژه رئیس‌جمهور با واكنش ترك‌ها مواجه شده بود به مقامات تركیه اعلام كرد كه خود آقای بقایی در مورد اظهاراتش توضیح خواهد داد. شاید منوچهر متكی انتظار داشت بعد از سخنان مقام معظم رهبری پرونده انتصاب نمایندگان ویژه متوقف شود و شاهد انتصاب نماینده جدید نباشیم. اما به نظر می‌رسد سخنان روز یك‌شنبه حمید بقایی وزیر امور خارجه را شوكه كرده است. به همین دلیل است كه وزیر امور خارجه از مسئولان و مدیران به‌ویژه در قوه‌مجریه خواست هزینه كشور را در اداره روابط خارجی با سخنان ناپخته بالا نبرند. این انتقاد صریح در حالی بیان شده است كه پیش از سخنان مقام معظم رهبری برخی از كارشناسان نسبت به سكوت منوچهر متكی در مورد انتصاب نمایندگان ویژه معترض بودند. به اعتقاد آنها انتصاب نماینده ویژه از سوی رئیس‌جمهور مصداق بارز دور زدن وزارت امور خارجه است. به نظر می‌رسد كه متكی قبلا نیز سخن منتقدان خود را باور داشته است و اكنون فضا را برای بیان انتقادهای خود مهیا می‌داند.
پرونده بی‌پایان
پرونده انتصاب نمایندگان ویژه كه از چند هفته پیش باز شده است سودای پایان یافتن ندارد. اصرار دولت بر ادامه این روند و سخنان روز یك‌شنبه بقایی با انتقادات نمایندگان مجلس شورای اسلامی همزمان شده است. این در حالی است كه مركز پژوهش‌های مجلس در گزارشی مفصل صریحا مخالفت خود را با اقدام اخیر دولت اعلام كرده است. نمایندگان از طیف‌های مختلف نیز در تذكرات خود نسبت به ادامه این روند هشدار دادند.
به اعتقاد منتقدان بعد از سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر پرهیز از موازی كاری ادامه انتصاب‌ها به صلاح نیست و نمی‌تواند نتایج مطلوبی را به بار آورد. موج مخالفت‌ها با انتصاب‌های ویژه سنگین است اما دولت همچنان به رویه خود اعتقاد دارد.
مخالفت با موازی‌كاری یا مخالفت با مشایی و بقایی؟
از زمانی كه اسفندیار مشایی و حمید بقایی به همراه ابوالفضل ظهره‌وند و محمد مهدی آخوند‌زاده در احكامی جداگانه از سوی رئیس‌جمهور به عنوان نماینده ویژه انتخاب شدند منتقدان دولت موجی از انتقادات را به راه انداخته اند. البته جنس این انتقادات یكسان نیست. برخی از آنها به اصل تصمیم رئیس‌جمهور انتقاد دارند.
مبنای مخالفت نیز اجتناب از موازی كاری در سیاست خارجی است. به اعتقاد بسیاری از منتقدان طبق اصل 110 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تعیین جهت گیری‌های كلی در حوزه سیاست خارجی بر عهده مقام معظم رهبری است و وزار ت امور خارجه موظف به عملیاتی كردن راهبردهای كلی مطابق با اصول دیپلماسی كشور است. منتقدان اقدام احمدی‌نژاد را به نوعی تقلید از ایالات متحده می‌دانند و اعتقاد دارند به دلیل ساختارهای متفاوت شیوه رایج انتصاب نمایندگان در ایالات متحده در ایران نمی‌تواند موفقیت آمیز باشد.
بر همین مبنا برخی از مخالفان تصمیم رئیس‌جمهور اعتقاد دارند كه این تصمیم نه تنها می‌تواند به عنوان تخطی از اصول قانون اساسی تفسیر شود بلكه از لحاظ كاركردی نیز نمی‌تواند نتایج مطلوبی را در بر داشته باشد. اما گروه دوم از منتقدان بیشتر از اینكه به اصل تصمیم رئیس‌جمهور خرده بگیرند نسبت به انتخاب افراد حساسیت دارند. به خصوص منتقدان نسبت به انتصاب اسفندیار مشایی در خاور میانه و حمید بقایی در آسیا حساسیت ویژه‌ای دارند و عده‌ای از آنها ضمن اینكه بحث عدم تجربه این افراد را به میان می‌كشند. این دسته از مخالفان علاوه بر اینكه بر تخصص دیپلماتیك نمایندگان ویژه تاكید می‌كنند معتقدند كه سبك اظهار نظر افراد در امور دیپلماتیك هم از اهمیت خاصی برخوردار است. زیان‌های سیاست موازی كاری و عدم تطابق با قانون اساسی كشور و فقدان تجربه نمایندگان ویژه و مسئله دار بودن برخی از آنها مبانی اصلی مجموعه انتقادهایی هستند كه نسبت به تصمیم رئیس‌جمهور اتخاذ شده است.
با این وجود دولت بر ادامه روند خود اصرار دارد. این ماجرا تا كجا و با چه هزینه‌ای ختم شود همچنان در ابهام قرار دارد. اما موضوع مشخص این است كه حلقه منتقدان گسترده شده است. اكنون وزیر امور خارجه نیز در این حلقه قرار گرفته است. شاید همراهی مشایی با احمدی‌نژاد در سفر به قطر متكی را حساس تر كرده است. حال این پرسش مطرح است كه انتخاب این نمایندگان ویژه به اعتبار وزیر امور خارجه نزد مقامات سایر كشورها لطمه نمی‌زند؟