با امیر توسلی، آهنگساز سریال مختارنامه

 

موسیقی مختارنامه بیان حماسه فروخورده تاریخ است
 یكی از عناصر و مولفه‌هایی كه در شكل‌گیری یك سریال تاریخی و ماندگاری آن در حافظه هنری مخاطب نقش دارد بدون شك موسیقی متن آن است. اگرچه هنرموسیقی تعامل نزدیكی با هنر سینما داشته، اما حجم و نقش این همكاری در ساخت پروژه‌های تاریخی بیشتر و پررنگ‌تر است.
 
هنوز هم بهترین موسیقی متن فیلم‌هایی كه به یك خاطره و نوستالژی بدل شده‌اند مربوط به آثار تاریخی است. در كشور خودمان هم موسیقی متن سریال‌های تاریخی مثل سربداران، افسانه سلطان و شبان، هزاردستان و سریال امام علی(ع) از حافظه تاریخی مردم پاك نشده و شنیدن آن همچنان لذت‌بخش بوده و به نغمه‌های ماندگار بدل شده‌اند.

یكی از ویژگی‌های سریال مختارنامه كه نظر مخاطب را به خود جلب كرده موسیقی متن و تیتراژ آن است كه به واسطه الهام گرفتن از نواهای عاشورایی و مذهبی، حس و حال خاصی به این سریال بخشیده و همچون لالایی نهفته در آن دلنواز و دلنشین است.

در این موسیقی حزن و اندوهی موج می‌زند كه برساخته قصه و قهرمان آن است و موقعیت تاریخی و مذهبی داستان را در ملودی و نغمه‌هایش بازنمایی می‌كند.

برای درك و شناخت بیشتر موسیقی مختارنامه با امیر توسلی، موسیقیدان و آهنگساز این سریال به گفت‌وگو نشستیم به این امید كه خواندن مصاحبه بتواند به شما كمك كند تا از شنیدن موسیقی مختارنامه بیشتر لذت ببرید.

شاید اولین سوالی كه درباره موسیقی متن یك سریال تاریخی به ذهن بیایید این باشد كه ساخت موسیقی برای یك ژانر تاریخی چه تفاوت‌هایی با آهنگسازی برای یك كار روتین و معمولی دارد؟ به این معنی كه لحن و ملودی موسیقی اثر تاریخی برآمده از چیست؟ از قصه‌ای كه روایت می‌شود، شرایط و فضای تاریخی قصه یا شخصیت و قهرمان داستان؟ در نهایت این‌كه چه مولفه‌ها و شاخص‌هایی در خلق یك موسیقی برای اثر تاریخی نقش دارند؟
واقعیت این است كه یك اثر تاریخی یك وجه مشترك با همه انواع ژانرهای سینمایی دارد و آن هم زمان است. وقتی قرار است برای یك فیلم روز، موسیقی بسازی بالطبع از موسیقی زمان حال تاثیر می‌گیری و زمانی كه برای یك كار تاریخی آهنگسازی می‌كنی از برخی نشانه‌هایی مثل تاریخ و زمان وقوع قصه، قومیت، جغرافیا و شرایط فرهنگی آن الهام می‌گیری. البته وقتی وارد جزییات قصه می‌شوی نشانه‌های دیگری متناسب با موقعیت داستان نیز به این موارد اضافه می‌شوند كه در شكل‌گیری موسیقی فیلم تاثیر می‌گذارند.

ساخت موسیقی مختار چقدر مبتنی بر تحقیقات تاریخی صورت گرفته است؟ بدین معنی كه آیا شما برای ساخت این اثر به مطالعه منابع تاریخی درباره موسیقی آن دوره هم پرداختید؟ مثلا این‌كه در آن دوره چه نوع موسیقی رایج بوده یا از چه نوع سازهایی استفاده می‌شده است. آیا اصلا در آن دوره موسیقی خاصی وجود داشته است؟
بله، در آن دوره هم موسیقی وجود داشته اما نه به شكل تصویری كه امروزه از موسیقی داریم. اساسا تاریخ پیدایش موسیقی به زمانی برمی‌گردد كه انسان، صوت را كشف و درك می‌كند. در مختارنامه از آنجا كه با یك قصه تاریخی ـ مذهبی مواجه بودیم برخی نشانه‌های دینی و مذهبی نیز در شكل‌گیری موسیقی آن لحاظ می‌شوند. واقعیتش این است كه من در ساخت موسیقی مختارنامه خیلی به این سمت نرفتم كه در آن زمان چه نوع موسیقی‌ای باب بوده یا چه سازهایی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. ممكن است برداشت‌هایی از جغرافیا و تاریخ قصه دخالت داشته، اما شكل پردازش آن امروزی است.

این سوال را به این دلیل مطرح كردم كه موریس ژار، سازنده موسیقی فیلم محمد رسول‌الله(ص) برای ساخت موسیقی این فیلم مدتی را در عربستان و بیابان‌های لیبی زندگی كرد تا بتواند از تجربه زیستن در این محیط برای ساخت موسیقی فیلم الهام بگیرد و به حس و حالی از فضای جفرافیایی و تاریخی آن دوره برسد. آیا چنین تجربه‌ای برای شما هم اتفاق افتاده است؟
واقعیتش این است كه موریس ژار یك انسان فرانسوی است كه آشنایی زیادی با جنس موسیقی شرقی و عربی نداشته، لذا برای این‌كه با این نوع از موسیقی و بافت فرهنگی و جغرافیایی آن آشنا شود مدتی را در صحراهای لیبی زندگی می‌كند كه تا چندین ماه هم به طول می‌كشد، اما به نتیجه‌ای نمی‌رسد و حتی از همكاری با این فیلم و ساخت موسیقی آن انصراف می‌دهد، ولی وقتی داشت برمی‌گشت صدای اذانی را می‌شنود كه از ملودی آن الهام می‌گیرد و دوباره برمی‌گردد و كارش را شروع می‌كند و ماحصلش همان موسیقی معروف فیلم محمد رسول الله(ص) می‌شود. قیاس موریس ژار با آهنگسازهایی مثل ما كه در این جغرافیا و تاریخ متولد شده‌ایم و رشد كرده‌ایم مقایسه درستی نیست. به هر حال ما با هویت و بافت این موسیقی آشنا هستیم و با آن بزرگ شده‌‌ایم. البته زمانی كه ساخت یك موسیقی پیش می‌آید طبیعتا به یك مساله تخصصی تبدیل می‌شود و نیازمند به تحقیقات جزئی‌تری است. اما آن الهام گرفتنی كه برای موریس ژار اتفاق افتاده برای من اتفاق نیفتد، چون آن حس و حال و آشنایی با این جنس از موسیقی در حافظه تاریخی و ضمیر ناخودآگاه من از قبل وجود داشت و با آن غریبه نبودم.

یعنی چیزی به عنوان الهام گرفتن در ساخت موسیقی مختارنامه را تجربه نكردید؟
چرا. من از موسیقی مقامی ایرانی و بخش‌هایی از موسیقی عربی، تعزیه‌ها و نوحه‌ها الهام گرفتم. اما بافت و ساختار آن را تغییر دادم تا متناسب با آهنگی كه برای این كار طراحی كردم، شود. به هر حال در شكل‌گیری این موسیقی، الهامات و احساسات شهودی در كنار آگاهی و دانش موسیقی نقش موثری داشتند.

اگرچه مختارنامه قصه یك شخصیت عرب را روایت می‌كند و بافت و جغرافیایی كار به این منطقه مربوط می‌شود، اما به نظر می‌رسد موسیقی این سریال خیلی لحن و نغمه عربی ندارد و بیشتر متاثر از موسیقی جنوب ایران است.
البته موسیقی جنوب ایران به‌واسطه نزدیكی جغرافیایی و فرهنگی به كشورهای عربی، سنخیت و شباهت زیادی به آن دارد، اما به شكل مطلق از موسیقی جنوبی استفاده نكردم. اساسا موسیقی مختار بشدت متاثر از موقعیت قصه و شرایط تاریخی آن است. مثلا زمانی كه قصه در مكه می‌گذرد بافت موسیقی بیشتر عربی می‌شود و از سازهای عربی استفاده شده است، اما وقتی قصه در عراق و كوفه روایت می‌شود جنس موسیقی و نوع سازها تغییر می‌كنند. اساسا من سعی كردم هم بر اساس شخصیت‌های قصه و هم موقعیت جغرافیایی قصه، جنس و لحن موسیقی را تنظیم كنم. آقای میرباقری هم بر این مساله خیلی تاكید داشتند. واقعیتش این است كه من خیلی به سازبندی در خلق و تنظیم این موسیقی توجه نكردم و امروزه در موسیقی فیلم، تفكیك سازی صورت نمی‌گیرد. بر این اساس برای این‌كه حس و حال یك موسیقی و نغمه عربی در مخاطب ایجاد شود لزوما از سازهای عربی استفاده نمی‌شود، هرچند نشانه‌های موسیقی این جغرافیا لحاظ می‌شود.

در موسیقی این سریال علاوه بر المان‌های جغرافیایی كه متاثر از سرزمین اعراب است از برخی مفاهیم و انگاره‌های دینی و ارزش‌های معنوی نیز الهام گرفته شده كه به یك سرزمین خاص محدود نمی‌شود و سویه عام‌تری دارد. من از صحبت‌های شما چنین برداشت می‌كنم كه در ساخت موسیقی این كار به موقعیت ایدئولوژیك و دینی مختار به عنوان قهرمان قصه نگاه شده است نه صرفا ملیت و جغرافیای آن. به عبارت دیگر، برخی مفاهیم و انگاره‌های مذهبی و انسانی كه در قصه مختار وجود داشته در شكل‌گیری موسیقی سریال لحاظ شده و چه بسا بیش از عناصر دیگر متاثر از این وجه داستان بوده است.
دقیقا همین‌طور است. ما مبنایی كه برای این موسیقی در نظر گرفتیم مبتنی بر مفاهیم و معانی معنوی نهفته در قصه است. در واقع مختارنامه یك موسیقی معناگرا دارد. به عنوان مثال وقتی امام حسن(ع) وارد شهر مدائن می‌شود شكل موسیقی خیلی سوزناك است و آوای سلو انسانی در آن پررنگ است. در حالی كه شاید این انتظار وجود داشت وقتی امام حسن(ع) وارد این شهر و در واقع قصه می‌شود موسیقی پرشكوه و حماسی نیست. اما آنچه در این موقعیت اهمیت داشت و مدنظر كارگردان و قصه بود تنهایی امام حسن(ع) در آن موقعیت تاریخی بود. لذا موسیقی‌اش نیز متناسب با این مفهوم شكل گرفت و ساخته شد. كل موسیقی مختارنامه براساس همین نگرش صورت‌بندی شده است؛ البته ممكن است كلیشه‌های ذهنی ما در ارتباط با موسیقی با این شكل از آهنگسازی همخوانی نداشته باشد، اما این بدین معنی نیست كه كلیشه‌ها و توقعات از موسیقی سریال غلط است. نگاه ما به موسیقی مختارنامه براساس مفهوم و معنایی است كه در دل قصه وجود دارد. در واقع هدف موسیقی است كه محتوا و ساختار درونی آن را مشخص می‌كند. آقای میرباقری هم تاكید داشتند كه موسیقی سریال بیش از هرچیز باید بتواند معانی و مفاهیم داستانی را منعكس كرده به مخاطب منتقل كند.

پس این سوز و گداز و حزنی كه در این موسیقی وجود دارد برآمده از همین نگرش و موقعیت انسانی قهرمان داستان است؟
دقیقا. البته این محزون بودن در تمام قسمت‌های سریال و قطعه‌های موسیقی متن وجود ندارد. در بعضی قسمت‌ها ضرورت داشت موسیقی به گونه‌ای باشد تا تماشاگر از لحاظ حسی تحریك شود و به وجد بیاید یا در صحنه‌های جنگی، لحن موسیقی حماسی شود. لذا در این بخش ها، موسیقی از حالت حزن خارج شده و متناسب با موقعیت قصه تغییر می‌كند.

این مساله موجب نمی‌شود تا یكدستی و انسجام ساختاری موسیقی مخدوش شود و هویت یگانه آن از بین برود؟ مثلا ما دست كم با 3 نوع لحن و نغمه موسیقایی در مختارنامه مواجه هستیم. یكی تیتراژ ابتدایی سریال، دوم موسیقی مربوط به متن قصه و سوم موسیقی تیتراژ پایانی. آیا این به معنی چندپار‌گی در موسیقی متن نیست؟
من خیلی تلاش كردم تا این اتفاق نیفتد و یكدستی اثر حفظ شود. ببینید این سریال یكی از بزرگ‌ترین سریال‌های تاریخی است كه تاكنون در تلویزیون ما ساخته شده و به همین دلیل حجم موسیقی آن هم خیلی بالاست. در نتیجه به تناسب و تناوب باید گونه‌های مختلف موسیقی را به كار می‌گرفتیم تا بتوانیم از پس این حجم از داستان و مفاهیم آن بربیاییم. این امكانپذیر نیست كه در یك فرم موسیقایی بتوان این همه مفاهیم و معانی را گنجاند و به مخاطب منتقل كرد. مثل این می‌ماند كه شما بخواهید با چهار پنج كلمه یك قصه تعریف كنید. در واقع به ابزارها و امكانات بیشتری نیاز است تا یك اثر هنری خلق شود. در موسیقی نیز مقام‌ها، گوشه‌ها، بافت‌های مختلف موسیقایی و... ابزارهایی هستند كه به آهنگساز كمك می‌كنند تا حجم بالای مفاهیم قصه را پوشش دهد. من سعی كردم یك زنجیر مشتركی بین اشكال مختلف موسیقی كه استفاده می‌كنم وجود داشته باشد. یعنی از یك بافت موسیقی، قطعات گوناگونی ساخته می‌شود كه ماهیت مشتركی دارند. به عبارت دیگر، شما یك‌سری المان‌های مشتركی دارید كه این تنوع فرمی را در یك صورت واحد شكل می‌دهد و انسجام می‌بخشد. در واقع سعی كردم قطعات متنوع موسیقی مختارنامه، علی‌رغم وجه افتراقی‌ای كه با هم دارند، ماهیتی مشترك داشته باشند و مخاطب احساس كند همه این قطعات متعلق به یك آهنگ و موسیقی است.

مختارنامه و موقعیت قهرمان آن از حیث دراماتیك دارای 2 وجه حماسی و تراژدی است كه به نظر می‌رسد این 2 سویه ماجرا به شكل متوازنی در موسیقی سریال لحاظ نشده و وجوه تراژدی و سوزناك بودن آن بیش از وجوه حماسی آن است. تا نظر شما چه باشد؟
آقای میرباقری اولین جمله‌ای كه به من درباره موسیقی مختارنامه گفتند این بود كه مختارنامه یك حماسه و فریاد فروخورده تاریخی است. بغض و فریاد فروخفته‌ای كه صدایش محزون و سوزناك است و موسیقی سریال باید بتواند این موقعیت را بازتاب دهد. برداشت من از این تعبیر شاعرانه آقای میرباقری همان چیزی است كه شما در موسیقی مختارنامه می‌شنوید. با این‌كه قصه مختار یك داستان حماسی و پرشور است، اما این حزن معنوی بر روح موسیقی اثر حاكم است. مثلا وقتی مختار فارس شامی را در جنگ با سپاه شام می‌كشد علی‌رغم این‌كه یك تجربه باشكوه و پیروزمندانه است، اما در عمق آهنگ یك غم و حزنی وجود دارد كه خیلی ملموس است. یك عامل مهم این لحن به ارتباط عمیق و مستقیم قیام مختار به قصه كربلا برمی گردد كه یك تراژدی سوزناك است.

یكی از ویژگی‌ها و شاید تفاوت‌های مختارنامه با سریال امام علی(ع) حضور پررنگ و حجیم صحنه‌های نبرد و جنگ است. آیا این موقعیت‌های جنگی در شكل گیری موسیقی مختارنامه هم تاثیر داشته است؟ همان‌طور كه موسیقی این سریال تحت تاثیر مفاهیم و معنویت قصه بوده است.
به هر حال صحنه جنگ، جنگی است و نیازمند این‌كه از برخی نشانه‌های موسیقایی خاص و كلیشه‌ای در این بخش‌ها استفاده شود. جنگ در مختارنامه یكی از عواملی است كه در فراز و فرود موسیقی آن تاثیر داشته است.

موسیقی متن كارهای تاریخی تا چه حد باید تداعی كننده قصه و قهرمان آن باشد؟ مثلا در فیلم محمد رسول‌الله(ص) وقتی نغمه اصلی موسیقی نواخته می‌شود جایی است كه پیامبر در آن موقعیت قرار گرفته و چون در این فیلم ما چهره پیامبر را نمی‌بینیم گویی موسیقی جایگزین آن می‌شود و مخاطب حضور پیامبر را احساس می‌كند.
همان‌طور كه خودتان اشاره كردید ما در آن فیلم چهره پیامبر را نمی‌بینیم و موسیقی به نوعی جایگزین قهرمان داستان می‌شود. اما در اینجا چهره مختار قابل رویت است. با این حال در مختارنامه به طور مشخص برای چند شخصیت داستان، قطعه و تم خاصی ساخته شده است از جمله خود مختار. یعنی در جاهایی كه لزوم استفاده از آن تم وجود داشته باشد از آن استفاده می‌كنیم و معمولا در آن موقعیت‌ها، مختار حضور دارد. وقتی قرار است اتفاقی برای مختار بیفتد یا مفهوم و پیام خاصی از زبان وی بیان شود از این تم استفاده شده است. همچنین ابن زیاد، عمره و كیان نیز تم‌های مخصوص خود را دارند، یعنی شخصیت‌هایی كه در روند قصه تاثیر زیادی دارند.در واقع ما شاهد موسیقی مبتنی برشخصیت‌پردازی هستیم.

یعنی شخصیتی مثل كیان كه یك فرد ایرانی است آیا برای او از موسیقی و تم ایرانی استفاده شده است؟
دقیقا همین‌طور بوده. تم موسیقی مربوط به شخصیت كیان كاملا ایرانی است؛ مثلا در جاهایی كه كیان در حال نبرد و حماسه است از ضرب زورخانه‌ای استفاده شده كه یك ساز ایرانی است. به‌طور كلی بافت ملودی مربوط به شخصیت كیان مبتنی بر موسیقی ایرانی است.

برخی معتقدند موسیقی خوب در یك اثر سینمایی آن است كه شنیده نشود. شما با این نظر موافقید؟
نه، برعكس معتقدم موسیقی باید شنیده شود، ولی نباید جدای از تصویر و قصه باشد. مگر در جاهایی كه موسیقی در مقام یك كاراكتر در پیشبرد قصه تاثیرداشته باشد. یعنی در جاهایی كه موسیقی بیش از تصویر می‌تواند در انتقال یك معنا موثر باشد. اما به طور كلی موسیقی باید با ساختار درام درهم تنیده باشد تا موثر واقع شود.

یكی از دوستانم می‌گفت موسیقی سریال امام علی(ع) را می‌شود با دهان تقلید كرد، اما موسیقی مختارنامه را نمی‌شود با دهان تكرار كرد و این را دلیلی بر ضعف كار می‌دانست. نظر شما در این باره چیست؟
فكر می‌كنم این به توانایی شخصی افراد بستگی دارد. بعضی‌ها موسیقی مختارنامه را هم می‌توانند با دهانشان بزنند. به نظر من مهم آن است كه موسیقی مختارنامه، شنونده را به یاد این سریال بیندازد و این موسیقی چنین قابلیتی را دارد.

یكی از ویژگی‌های این كار، استفاده از موسیقی محلی و فولكلوریك است. مثل تصنیفی كه به زبان جنوبی خوانده می‌شود یا لالایی علی اصغر(ع). چه شد از این تمهید استفاده كردید؟
وقتی با طیف گسترده‌ای از معنی و قصه طرف هستیم باید از همه ایده‌ها و ابزارهای موجود استفاده كنیم. در ضمن این سریال اگرچه قصه ایرانی ندارد، اما یك سریال ایرانی است و طبیعی است كه از موسیقی بومی خودمان استفاده كنیم. موسیقی مقامی و فولكلوریك ما واجد ظرفیت‌های زیادی در بارنمایی مضمون قصه بود و ما هم از آن استفاده كردیم.

ضمن این‌كه از اركستر سمفونیك هم در فرازهایی از موسیقی مختارنامه استفاده شده است. درست است؟
شكل اجرایی موسیقی مختارنامه به این صورت است كه هرچه به قیام مختار نزدیك می‌شویم حجم اركسترال موسیقی بزرگ‌تر می‌شود. مثلا در قسمت 14 یك اركستر حدود 100نفره موسیقی را اجرا كردند. این بستگی به موقعیت و اهمیت آن سكانس دارد كه مشخص می‌كند در كجاها از اركستر سمفونیك استفاده كنیم.

ظاهرا موسیقی مختارنامه به این شكلی كه الان می‌شنویم نسبت به قسمت‌های اولیه دچار تغییراتی شده و چیزهایی به آن اضافه شده است.
به موسیقی چیزی اضافه نشد، اما از قسمت چهارم به بعد تیتراژ مختارنامه یك تغییر جزیی كرد و در واقع یك ملودی جایگزین ملودی دیگری شد. مهم‌تر از همه، خواننده تیتراژ عوض شد و آقای اكبر سلطانی كه از موسیقیدان‌های بومی برجسته شاهرود هستند این ترانه را خواندند.

اما درباره آن نوحه لالایی حرف و حدیث‌های زیادی در مطبوعات و محافل مجازی صورت گرفت مبنی بر این‌كه حق كپی رایت رعایت نشد و خواننده این قطعه اعتراض و شكایت كرده است. ماجرا از چه قرار بود؟
با این‌كه اولین مصاحبه من درباره موسیقی مختارنامه است، اما درباره این موضوع بارها صحبت كرده‌ام. به نظر من این یك جریان انحرافی بوده كه نمی‌دانم بانیان آنچه هدفی را دنبال می‌كردند! ببینید حق استفاده از این اثر برای من محفوظ بوده است چه به شكل حقوق مادی، چه حقوق معنوی. این یك اثر منتشر شده است و من قطعه را وقتی مشغول مرحله تحقیق بودم پیدا كردم و آن را به صورتی كه در تیتراژ مختارنامه می‌شنوید پردازش كردم، چون اصل نغمه به این شكل نبود. ببینید وقتی اثری منتشر می‌شود شركت منتشركننده آن اثر به عنوان مالك قانونی‌اش شناخته می‌شود. من با صاحب قانونی این قطعه موسیقی مذاكره كرده و به توافق رسیدم. در ضمن آواهای این كشور متعلق به همه است و كسی نمی‌تواند ادعا كند یك آوای بومی متعلق به شخص خاصی است.

رضایت خواننده این قطعه در توافق مهم نبود؟
ببینید خواننده این اثر، حقوق خود را از ناشراثر قبلا دریافت كرده است و شركت منتشركننده اثر به عنوان مالك حقوقی و معنوی آن طبیعتا حق استفاده از آن اثر را دارد و در این زمینه با مولف اثر در قراردادی كه می‌نویسند به توافق رسیده است. وقتی من مجوز استفاده از این قطعه را از شركت صاحب اثر می‌گیرم یعنی از تمام كسانی كه در این اثر سهم داشته‌اند، اجازه گرفته‌ام. در واقع خواننده این قطعه حق استفاده از اثر را به شركت منتشركننده آن واگذار كرده است و من برای استفاده با مالك نشر این اثر طرف هستم نه مولف آن. در ضمن خواننده این قطعه اصلا شكایتی نكرده بود و من در ارتباط تلفنی با وی متوجه شدم اساسا در جریان این اخبار و شایعاتی كه شكایتی اتفاق افتاده است نبود! نمی‌دانم این شایعه چگونه و با چه نیتی در جامعه منتشر شده است. وگرنه من خودم یك آهنگسازم و از قواعد و قوانین نشرآثار بی‌اطلاع نیستم. در توافق كتبی‌ای كه بین من و صاحب اثر انجام شده، به شكل قانونی حق استفاده از این قطعه به من واگذار شد.

ساخت موسیقی مختارنامه از چه زمانی آغاز شد؟ چون به هر حال ساخت این سریال 8 سال طول كشید. شما از چه زمانی وارد پروژه شدید؟
من تقریبا از پنج شش ماه آخر تصویربرداری مختار در شاهرود سر صحنه مختارنامه حضور داشتم و مقدمات ساخت و شكل‌گیری موسیقی مختارنامه از همان زمان صورت گرفت و البته همچنان هم ادامه دارد. به این نكته هم اشاره كنم همان‌طور كه سریال مختارنامه برای اولین بار در این حجم و سطح اتفاق افتاده، سعی كردم شكل موسیقی سریال هم برای اولین بار تجربه شود. به عنوان مثال حجم موسیقی مختارنامه در همین قسمت‌هایی كه پخش شده حدود 4 برابر كل موسیقی سریال امام علی(ع) است. یعنی حجم زمانی و حجم اركستری آن بسیار گسترده است كه البته دلیل اصلی آن به بافت و ساختار خود سریال برمی‌گردد. یعنی تعداد ملودی‌هایی كه در این سریال استفاده شده به دلیل تعدد شخصیت و قصه بسیار بالاست. شكل‌های مختلفی از ملودی و سازبندی‌هایی كه در این پروژه صورت گرفته، بسیار گسترده است.

در شكل‌گیری موسیقی مختارنامه چقدر با آقای میرباقری به عنوان كارگردان سریال در تعامل بودید و آیا با توجه به این‌كه ایشان موسیقیدان نیستند، می‌توانستید به درك مشتركی از كار برسید؟
اتقاقا آقای میرباقری شناخت خوبی از موسیقی دارند. به این معنی كه درك و دریافت درستی از موسیقی و كاركردهای آن دارند. به هر حال آقای میرباقری به عنوان سازنده این سریال به دنبال برخی معانی و مفاهیم خاصی بودند تا قطعه‌ای كه من می‌سازم بتواند بازگوكننده شنیداری و موسیقایی آن مفاهیم باشد یا آن حسی را كه متناسب با موقعیت داستانی باید ایجاد شود از طریق موسیقی خلق شود. در واقع زبان برخورد من با داوود میرباقری در ارتباط با موسیقی این كار، زبان معنا بود. یعنی ایشان موقعیت معنایی سكانس‌ها را برایم تشریح می‌كردند و این‌كه از موسیقی آن صحنه چه چیزی باید احساس شود. من هم بر اساس آنچه ایشان ترسیم می‌كردند، قطعات را می‌ساختم.

چگونه این تفاهم ممكن می‌شود؟ به هر حال موسیقی یك هنر انتزاعی است كه حالا قرار است در ارتباط با یك واقعیت انضمامی و تاریخی شكل بگیرد.
درست است. موسیقی یك هنر انتزاعی است. در نتیجه مفهومی را به شكل ذهنی سر و سامان می‌دهد. در این سریال هم وقایع تاریخی واجد یك‌سری مفاهیم و معانی هستند كه موسیقی آن مفاهیم را برجسته و پردازش می‌كند تا بتواند آن عینیت تاریخی را به واسطه این اصوات بازسازی كند.

زمانی كه خودتان موسیقی مختارنامه را می‌شنوید چه احساسی دارید؟
احساس اضطراب، چون نگران هستم كه كار خوب شده است یا نه و این‌كه موسیقی به درستی شنیده و درست پخش شود. من هنوز موفق نشده‌ام آن جنس لذتی كه از تماشای سریال دارم از موسیقی آن هم داشته باشم.

چه زمانی ساخت موسیقی مختارنامه به پایان رسید؟
هنوز به پایان نرسیده است و هنوز ما در حال ساخت موسیقی مختارنامه هستیم. در واقع نیمی از موسیقی این سریال باقی مانده كه در حال ساخت آن هستیم. یعنی در آینده و در قسمت‌های بعدی مخاطبان، ملودی‌ها و قطعات جدیدتری از موسیقی مختارنامه را خواهند شنید. یكی از تفاوت‌های موسیقی مختار با سریال‌های دیگر در همین است كه موسیقی هر قسمت برای همان قسمت بازسازی و اجرا می‌شود. نه این‌كه لزوما تم‌های جدیدی به آن اضافه شود اما شكل پردازش آن با قسمت قبلی متناسب با قصه و موقعیت درام فرق می‌كند.

یعنی این سریال تقریبا 40 قطعه ملودی دارد؟
شاید بهتر باشد بگوییم 4000 قطعه! چون در هر قسمت چندین ملودی و تم مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. البته این حجم زیاد موسیقی با توجه به نیاز دراماتیكی قصه تناسب منطقی دارد.