هنر واقعاً چه نقشی می‌تواند در روان درمانی ایفا کند؟
هنر به‌عنوان یک رسانه‌ی بیانگر قادر است در برقراری ارتباط، غلبه بر استرس و کشف جنبه‌های مختلف شخصیت‌شان به کمک بیماران بیاید. در تعریف کلی علم روان‌شناسی، به استفاده از روش‌های هنری برای درمان اختلالات روانی و بهبود سلامت روانی، «هنر درمانی» گفته می‌شود.
در واقع هنر درمانی، با فرایندهای خلاقانه‌ای تکنیک‌های روان درمانی را در هم آمیخته می‌کند تا با این روش سلامت روانی و بهزیستی را بهبود بخشد.
تعریفی که انجمن هنر درمانی آمریکا، از این مبحث دارد به این شرح است:
«یک حرفه مربوط به سلامت روانی که از فرایندهای خلاقانه هنری استفاده می‌کند تا سلامت و بهزیستی جسمی، روانی و هیجانی افراد را در همه رده‌های سنی، بهبود و ارتقاء بخشد. هنردرمانی بر پایه‌ی این اعتقاد قرار دارد که فرایند خلاقانه در خود بیانگری هنری، به مردم در حل تعارضات و مشکلات، تقویت مهارت‌های ارتباطی، تنظیم رفتار، کاهش استرس، افزایش حرمت نفس و خودآگاهی، و به دست آوردن بینش بهتر و بیشتر کمک می‌کند.»
ریشه و سرآغاز هنر درمانی
هرچند که مردم هزاران سال است که از هنر به عنوان راهی برای بیان، ارتباط و بهبود یافتن استفاده می‌کنند، امّا می‌توان گفت این موضوع به صورت رسمی از اواسط قرن بیستم آغاز شد. پزشکان متوجه شدند، افرادی که از بیماری‌های روانی رنج می‌برند اکثراً احساس خودشان را با نقاشی کشیدن و سایر کارهای هنری بیان می‌کنند و این موجب شد که به فکر بهره بردن از هنر به عنوان یک روش بهبود بخشی بیفتند. از آن زمان، هنر به عنوان بخش مهمی از حوزه‌ی روان‌درمانی مطرح شد و هنوز هم از این روش در برخی از روش‌های سنجش و درمان استفاده می‌شود.
چه زمانی از هنر درمانی استفاده می‌شود
از هنردرمانی می‌توان برای درمان محدوده وسیعی از اختلالات ذهنی و درماندگی‌های روانی استفاده کرد. در بسیاری موارد، ممکن است همراه با سایر روش‌های روان‌درمانی مانند گروه درمانی یا درمان‌شناختی- رفتاری به کار گرفته شود.
در اینجا به برخی از شرایط و وضعیت‌هایی که ممکن است هنردرمانی در آنها به کار گرفته شود اشاره می‌کنیم:
کودکان با ناتوانی‌های یادگیری
بالغان با استرس شدید
کودکانی که از مشکلات رفتاری یا اجتماعی در مدرسه یا خانه رنج می‌برند
افراد با مشکلات سلامت روانی
افرادی که از آسیب‌های مغزی رنج می‌برند.
کودکان یا بالغانی که در معرض رویدادهای آسیب‌زا قرار گرفته‌اند
روش عملکرد هنر درمانی چگونه است؟
هنر درمانگر می‌تواند از روش‌های متنوع و متعدد هنری از جمله نقاشی، طراحی، مجسمه‌سازی و کولاژ (تصویر تکّه‌کاری) در مورد بیماران، از کودک تا سالمند، استفاده کند.
کسانی که به آسیب‌های هیجانی، خشونت جسمی، بهره‌کشی خانگی، اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روانی شده باشند می‌توانند از خودبیانگری خلاقانه سود ببرند. خدمات هنردرمانی می‌تواند در مدرسه، سازمان‌های اجتماعی، بیمارستان و مراکز روان درمانی خصوصی در دسترس بیماران باشند.
احتمالاً دوست دارید بدانید که جلسات هنردرمانی با کلاس‌های معمولی هنرآموزی چه تفاوتی دارد. در کتاب مرجع هنردرمانی نوشته‌ی کتی مالدیوچی چنین آمده است:
«در اغلب جلسات هنردرمانی، تمرکز بر روی تجربیات درونی (احساسات، ادراکات و تصوّرات) خود شخص است.
با وجودی که هنردرمانی ممکن است شامل یادگیری مهارت‌ها یا تکنیک‌های هنری گردد، امّا تأکید به طور کلّی نخست بر ایجاد و بیان تصاویری است که از درون فرد برمی‌آید، نه بر آن چیزهایی که او در دنیای خارج می‌بیند.» و با وجودی که در بعضی از کلاس‌های سنتی هنری نیز ممکن است از شما خواسته شود که از روی تصوّرات و تخیلاتتان طراحی یا نقاشی کنید امّا در هنردرمانی، دنیای درونی تصاویر، احساسات، افکار و ایده‌های شما همواره در درجه اوّل اهمیت قرار دارد.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع: padidehtabar.com
