غدیر، روز تبسم بر چهره اهل ایمان
غدیر خم نقطه اوج اسلام است، روز اكمال دین و اتمام نعمت‌های الهی برامت اسلامی و روزی كه خدای متعال بندگان خویش را برای استمرار حركت در مسیر حق و حقیقت به ولایت علی‌بن ابی طالب (علیه السلام) و خاندان پاكش دعوت كرد.
عظمت این روز همواره مورد تأكید پیشوایان دین و ائمه معصومین (علیه السلام) قرار گرفته و هر یك از امامان به فراخور حال در خصوص این روز بزرگ بیاناتی داشته اند كه از جمله آنها خطبه‌ای است كه از حضرت رضا (علیه السلام) در این باره ایراد شده است.
امام رضا علیه السلام در فراز‌های مختلف این خطبه كه به «خطبه غدیریه» شهرت یافته ویژگی‌ها و اهمیت این روز بزرگ را بیان می‌كند. این خطبه در كتاب الاقبال الاعمال مرحوم سیدبن طاووس، فصل ششم، باب پنجم ذكر شده است. به دلیل طولانی بودن خطبه تنها بخش‌هایی از آن در این مقاله آمده كه در ادامه مرور می‌كنیم.
1- حضرت در فرازی از ابتدای این خطبه می‌فرماید:
«انّ یوم الغدیر بین الاضحی و الفطر و الجمعه كالقمر بین الكواكب و هو یوم الذی نجا فیه ابراهیم الخلیل من النار.»
همانا (برتری) روز غدیر در میان عید قربان و فطر و جمعه مانند درخشندگی ماه است در بین ستارگان و آن روزی است كه ابراهیم خلیل از آتش نمرود نجات یافت. عید غدیر بزرگ‌ترین عید امت اسلام است چرا كه واقعه غدیر ممیز میان حق و باطل و اسلام ناب و تحریف شده است و به واقع پذیرش ولایت علیع تسلیم در برابر اسلام حقیقی است.
2- حضرت در ادامه می‌فرماید: «و هو الیوم الذی اكمل الله به الدین فی اقامه النبی علیاً امیر المومنین عَلَماً و ابان فضیلته و وصایته» آن روزی است كه خداوند با منصوب كردن علی (علیه‌السلام) به عنوان علم و شاخص هدایت و آشكار ساختن فضیلت و وصایت او توسط پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله وسلم) دین خود را كامل كرد.
علی (علیه السلام) شاخص هدایت و میزانی دقیق برای سنجش درجه ایمان و هدایت یافتگی هر مسلمان است. آن‌كه بر ولایت او و فرزندانش گردن نهد هدایت یافته و هر كه از این ولایت سرپیچی كند در مسیر ضلالت گام بر می‌دارد. آنچنان كه در زیارت جامعه كبیره می‌خوانیم «و هدی من اعتصم بكم» هر كس به ریسمان ولایت شما اهل بیت چنگ زد، هدایت شد و یا این‌كه در جامعه كبیره از اهل بیت به عنوان پیشوایان هدایت یاد شده است.
همچنان‌كه پیامبر اكرم نیز فرمودند: «هر كس دوست دارد كه به مانند من زندگی كند و همچون من بمیرد و به آن بهشتی كه خداوند وعده داده وارد شود، پس باید علی و اولادش را دوست بدارد، همانان‌كه پیشوایان هدایت و چراغ‌های شب تار هستند، همانا آنان هیچ گاه شما را از مسیر هدایت به سمت ضلالت و گمراهی سوق نخواهند داد.» (ینابیع الموده، سلیمان بن ابراهیم حنفی، ج1، باب 43، ص 382.)
در این روز بود كه پیامبر اكرمص فضایل علیع را در اجتماع عمومی مسلمانان مورد تأكید قرار داد و او را جانشین و وصی خود قرار داد، آن‌گونه كه فرمود: علی را ( از خود و دیگران) برتر بدانید، همانا او بعد از من از هر مرد و زنی شایسته‌تر است.
و دوباره فرمود: علی بن ابیطالب برادر و وصی و جانشین و پیشوای بعد از من است. او برای من همانند هارون برای موسی است الا این‌كه پس از من پیامبری نیست. (احتجاج طبرسی، ج 1 ص 126)
خداوند این روز را روز اكمال دین قرار داد. چرا كه تكلیف امت اسلامی برای دوران بعد از پیامبر تا قیامت مشخص شدو برای آنان‌كه طالب سعادت هستند راه و مسیر نیل به سعادت بوضوح ترسیم گردید.
3- امام رضاع در ادامه خطبه می‌فرماید: «روز غدیر، روز كمال و روز به خاك مالیدن بینی شیطان و روز قبولی اعمال شیعیان و محبان آل محمد ص است و آن روزی است كه خدای متعال تمام اعمال مخالفینش را ساقط كرده و نابود می‌سازد.»
غدیر علاوه بر این‌كه روز اكمال دین است، می‌تواند روز كمال و تكامل هر مسلمان مؤمنی باشد، چرا كه پذیرفتن ولایت علیع و اولادش گام نهادن در مسیر كمال و تعالی است.
شیطان نیز همواره امیدوار است كه از راهی بتواند انسان‌ها را فریب داده و از مسیر هدایت باز گرداند، در روز غدیر كه تكلیف هدایت مسلمانان پس از پیامبر روشن شد، بینی شیطان به خاك مالیده شد.
از همین رو هر كه در مسیر هدایت گام نهاده عبادتش مورد قبول است و كسی كه به بیراهه رفته است، عبادتی از او پذیرفته نمی‌شود، آنچنان كه در روایت داریم: خداوند ایمان هیچ بنده‌ای را نمی‌پذیرد مگر به ولایت علی و برائت از دشمنان او. (ینابیع الموده، جلد 1، ص365)
4- حضرت رضاع در ادامه می‌فرماید: «و آن روزی است كه خداوند متعال سعی و تلاش شیعیان را سپاس گزارده و گناهانشان را می‌آمرزد و اعمال آنها را می‌پذیرد.»
در زیارت جامعه كبیره آمده است كه «بموالاتكم تقبل الطاعه المفترضه» به واسطه محبت ولایت شما اهل بیت، طاعات و عبادات بندگان كه از سوی خدا بر آنها واجب شده، پذیرفته می‌شود. بنابراین پذیرش اعمال عبادی در گرو پذیرش ولایت معصومین (علیهم السلام) توسط بنده است. خدای متعال سعی و كوشش عبادی بندگانی را می‌پذیرد كه در مسیر صحیح قدم می‌گذارند و گر نه تلاش در مسیر غلط جز دوری از مقصود را به بار نمی‌آورد.
5- در ادامه این خطبه می‌خوانیم: «روز غدیر، روز پیش گرفتن در اعمال حسنه و خیر و روز كثرت صلوات بر محمد و آل محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) و روز خشنودی خداوند و ملائكه و انبیاء و اولیاء و روز عید اهل بیت است.»
بر شیعیان مومن است كه در این روز به سوی اعمال نیكو و مستحبات پیشی بگیرند و شكر و سپاس اكمال دین خود را با عبادات و بندگی به جای آورند و بدانند كه در این روز امام زمان آنها نیز خشنود و شاد است.
بر شیعیان مومن است كه در این روز به سوی اعمال نیكو و مستحبات پیشی بگیرند و شكر و سپاس اكمال دین خود را با عبادات و بندگی به جای آورند و بدانند كه در این روز امام زمان آنها نیز خشنود و شاد است.
6- در ادامه خطبه، حضرت ابراز می‌دارد: «مثل افرادی كه ولایت امیر المومنین علی ع را در روز غدیر قبول نمودند، مثل ملائكه‌ای است كه بر آدم ابوالبشر سجده كردند و مثل كسانی‌كه در این روز از قبول ولایت امیر المومنین ع سرپیچی كردند مثل ابلیس است»
ابلیس پس از هزاران سال عبادت به واسطه تمردی كه در جریان سجده بر آدم از او سرزد از درگاه الهی رانده شد و از درجه خود ساقط گردید. كسی كه با علم به حقانیت علی ع از ولایت او سرپیچی كند از دایره بندگان مؤمن خارج شده و از درجه ایمان حقیقی ساقط می‌گردد.
همچنان كه پیامبر اسلام ص فرمودند: «حب علی ایمان و بغضه كفر» دوست داشتن و محبت علی ع ایمان و بغض و دشمنی با او كفر است. (ینابیع الموده، ج 1 ص 173) وطاعت علی به مثابه طاعت خداوند متعال است آنجا كه پیامبر ص به عمار می‌فرماید: «یا عمار طاعه علی طاعتی و طاعتی طاعه الله» ای عمار، اطاعت از علی اطاعت از من، و اطاعت از من اطاعت از خداوند متعال است. (ینابیع الموده، ج1،ص 384)
7- حضرت رضا (علیه السلام) درباره ثواب اطعام روزه داران مؤمن در روز غدیر می‌فرماید:
«كسی كه مؤمن روزه‌داری را در این روز اطعام نماید مانند كسی است كه فئامی از مردم را اطعام كرده است حضرت تا 10 بار كلمه فئام» را تكرار و سپس از راوی سؤال كردند: آیا می‌دانی فئام چه تعداد افرادند؟ گفت: نه، حضرت فرمودند: «یكصد هزار نفر.»
از مهم‌ترین اعمال مستحبی كه در روز غدیر وارد شده،روزه گرفتن است و این مسأله را مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح‌الجنان ذكر كرده است. اما امام رضا ع نیز در این خطبه ضمن اشاره به استحباب روزه در عید غدیر و ثواب بسیار زیاد آن از روزه گرفتن ابراهیم خلیل به شكرانه نجات از آتش در روز غدیر و روزه نبی مكرم اسلام به شكرانه اكمال دین در عید غدیر خبر می‌دهد.
آنجا كه درباره ابراهیم خلیل می‌فرماید:«فصام شكراً لله»برای شكرگزاری خداوند روزه گرفت و درباره پیامبرص نیز فرمود:«فصام ذلك الیوم» پیامبر آن روز را امساك كرد و روزه‌دار بود.
8- غدیر روز صله رحم و دیدار و ملاقات با مؤمنان و شادی و سرور است. آنچنان كه حضرت رضا در این خطبه می‌فرماید:«روز غدیر، روز تهنیت و تبریك گفتن بعضی از شما بر بعض دیگر است. هنگامی كه مؤمنی، برادر ایمانی خود را ملاقات می‌كند، می‌گوید: الحمدلله الذی جعلنا من المتمسكین بولایه امیر المومنین و الائمه المعصومین، روز غدیر، روز تبسم در چهره اهل ایمان است پس كسی كه به روی برادر ایمانی خود تبسم كند خداوند تعالی فردای قیامت نظر رحمت خود را معطوف به او خواهد كرد و...»
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: jamejamonline.ir