كریسمس در تاریخ ادبیات جهان؛ از «دیكنز» تا‌ «تالكین»

  جشن كریسمس و میلاد حضرت مسیح از دیرباز حضور پررنگی در ادبیات غرب به خصوص در رمان‌های و داستان‌های نویسندگانی چون «چارلز دیكنز»، «آگاتا كریستی» و «جان رونالد روئل تالكین» داشته است.
 
25 و 26 دسامبر هر سال مصادف با جشن‌های كریسمس مسیحیان جهان است. در این بین كریسمس همچنین نویسنده و ادب‌دوستان جهان را به یاد داستان‌هایی می‌اندازد كه پیش از این درباره‌ كریسمس خوانده‌اند و یا كریسمس حضور پررندگی در آن‌ها داشته است.
كریسمس از دیرباز یكی از موضوعات جذاب و خواندنی داستان‌های كلاسیك ادبیات جهان بوده است. نمی‌توان گفت دقیقا كدام نویسنده‌ برای نخستین بار درباره‌ی كریسمس داستان نوشت، اما كریسمس در داستان‌های تعداد اندكی از نویسندگان دنیا حضور پررنگ‌تر و به‌یادماندی‌تری دارد.

شاید اگر به حضور كریسمس در ادبیات فكر كنیم، «چارلز دیكنز» نویسنده كلاسیك انگلیسی دوره ویكتوریا قرن نوزدهم نخستین كسی باشد كه به ذهنمان برسد. «دیكنز» به موضوع كریسمس علاقه زیادی داشت و بارها چه به طور مستقیم و چه به طور حاشیه‌ای كریسمس را وارد داستان‌هایش كرده است.
رمان معروف «سرود كریسمس» نوشته «چارلز دیكنز» را می‌توان معروف‌ترین رمان كریسمسی ادبیات دانست. «دیكنز» این كتاب را 19 دسامبر سال 1843 و به فاصله دو یك هفته از كریسمس منتشر كرد و كتاب با استقبال خوب خوانندگان روبه‌رو شد.
از آن به بعد و با شهرت یافتن بیشتر «چارلز دیكنز» كتاب «سرود كریسمس» حتی به هدیه كریسمس بسیاری از علاقه‌مندان ادبیات و والدین مسیحی درآمد. «چارلز دیكنز» خود این رمان را «كتاب كوچك كریسمس» نامیده است. «سرود كریسمس» در اصل نخستین رمان «دیكنز» درباره كریسمس است و این رمان به مجموعه‌ای از پنج كتاب تبدیل می‌شود. یعنی «دیكنز» پس از نوشتن این رمان تصمیم گرفت كه چهار كتاب دیگر نیز درباره كریسمس بنویسد.

چرایی نوشتن «سرود كریسمس» نیز به خودی خود داستان جذابی و تأثیرگذاری است. «چارلز دیكنز» در زمان نگارش این رمان در وضعیت اقتصادی بدی قرار داشته و با نزدیكی به كریسمس تصمیم گرفت كه با نوشتن كتابی درباره این جشن تاریخی مسیحیان زندگی خود را سر و سامانی بدهد و قرض‌هایش را پرداخت كند. به این ترتیب كتاب «سرود كریسمس» را تنها در شش هفته نوشت اما این كتاب بعدها به معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین داستان كریسمس جهان درآمد.

تعدادی از تاریخ‌شناسان جهان نیز پس از انتشار این رمان و شهرت‌یافتن آن معتقدند كه «چارلز دیكنز» نقش به‌سزایی در تثبیت مفهوم كریسمس داشته است. به اعتقد این دسته از تاریخ‌شناسان، «دیكنز» پس از انتشار «سرود كریسمس» نگاه تازه‌ای را از تعطیلات این جشن و میلاد حضرت مسیح ارائه كرده و این كتاب دید جهانیان را به كریسمس تغییر داده است.

«توماس هوود» شاعر معروف انگلیسی نیز درباره اهمیت رمان «سرود كریسمس» چارلز دیكنز می‌گوید: «مراسم و سنن قدیمی كریسمس در حال فراموشی بود و دیگر كسی به آن‌ها توجه نمی‌كرد اما كتاب سرود كریسمس خطر این نابودی را از بین برد و بار دیگر جانی دوباره به آن داد.»

داستان «مرد شبح‌زده و تجارت ارواح» نیز دیگر داستان كریسمسی «چارلز دیكنز» است. «دیكنز» همچنین مجموعه داستان «درخت كریسمس» را نیز بعدها نوشت كه این مجموعه نیز از آثار مهم وی درباره كریسمس به حساب می‌آید.

«آگاتا كریستی» جنایی‌نویس انگلیسی نیز از دیگر نویسندگان معروف داستان‌های كریسمس است. «كریسمس هركول پوآرو» رمانی پلیسی، كارآگاهی است كه «كریستی» آن را دقیقا 19 دسامبر سال 1938 منتشر كرده است. این كتاب بعدها با نام «قتلی برای كریسمس» نیز منتشر شد و بعدها در سال 1947 در آمریكا به نام «تعطیلاتی برای قتل» نام گرفت. «كریسمس هركول پوآرو» نیز از داستان‌هایی است كه جشم كریسمس و مراسم و سنن آن به خوبی در آن دیده می‌شود.

این رمان نیز از همچون بسیاری از داستان‌های جنایی «آگاتا كریستی» درباره كارآگاه بلژیكی معروف «هركول پوآرو» است كه با داستان «راز اتاق بسته» مواجه است. «آگاتا كریستی» علاوه بر این رمان، داستان كوتاه «ماجراهای پودینگ كریسمس» و داستان «تراژدی كریسمس» را نیز درباره این جشن تاریخی مسیحیان نوشته است. «كریستس» به موضوع كریسمس علاقه زیادی داشت و تعدادی از داستان‌های جنایی و كارآگاهی وی به هنگام كریسمس رخ می‌دهد.

«سر آرتور كانن دویل» پدر فراموش‌نشدنی «شرلوك هولمز» نیز به كریسمس علاقه داشت و آن را در تعدادی از داستان‌هایش نشان داد. «یاقوت آبی» نوشته «كانن دویل» یكی از داستان‌های كوتاهی است كه كریسمس به خوبی در آن به تصویر كشیده شده است.

«ویلیام سیندی پورتر» معروف به «اْ هنری» كه داستان‌كوتاه‌نویس معروف آمریكایی قرن نوزده و ابتدای قرن بیست بود نیز به كریسمس پرداخته است. داستان كوتاه «هدیه‌ای برای مگی» كه بعضی‌ها از آن به‌نام «هدیه كریسمس» نام می‌برند اصولا درباره این جشن مسیحیان است. «هدیه كریسمس» هرچند داستان كوتاهی است اما در ذهن بسیاری از علاقه‌مندان ادبیات و خوانندگان آمریكایی جاویدان شده است.

«جان رونالد روئل تالكین» نویسنده شاهكار «ارباب حلقه‌ها» نیز مجموعه داستانی به نام «نامه‌هایی از پاپا نوئل» دارد كه از شهرت زیادی در میان علاقه‌مندان به داستان‌های كویسمس برخوردار است.

 

گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ

www.seemorgh.com/culture

منبع: farsnews.com

 

مطالب مرتبط:

تاریخچه استفاده از درخت کریسمس

شباهت‌های انجیل بارنابا و قرآن (به مناسبت سالروز تولد مسیح (ع))

خاستگاه جشنهای کریسمس