به‌مناسبت 20 مهر، روز حافظ

حافظ یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین شاعران تاریخ است؛ به طوریکه در آثار بزرگان جهانی همانند گوته این تاثیر ملموس است

حافظ در یک کلام اوج غزل فارسی است

مراسم جزء خوانی قرآن در آرامگاه حافظیه شیراز

مطابق تقویم رسمی ایران، 20 مهرماه روز بزرگداشت حافظ نام‌گذاری شده و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت و یادبودی در سراسر ایران برگزار می شود.

به همین مناسبت جهاد دانشگاهی واحد همدان مراسمی در جهت تکریم و آشنایی با اندیشه و شخصیت حافظ با دعوت از استاد فاطمه بابایی سرور برگزار کرد.

فاطمه بابایی سرور یک مدرس دانشگاه و حافظ شناس در تعریف از حافظ گفت: حافظ یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین شاعران تاریخ است؛ به طوریکه در آثار بزرگان جهانی همانند گوته این تاثیر ملموس است.

وی با بیان اینکه نام کامل حافظ خواجه شمس الدین حافظ شیرازی است، بیان کرد: او حافظ کل قرآن و ملقب به حافظ بوده به طوریکه در بسیاری از ابیات خود، از عین آیات و یا به طور ظریف از مفاهیم قرآنی استفاده کرده است.

بابایی سرور افزود: غزلی در دیوان حافظ یافت نمی‌شود که مبرا از آیات و مفاهیم قرآن باشد و این مطلب از تلمیح هایی که وی استفاده کرده مشهود است.

وی با اشاره به اینکه اشعار حافظ گاهی امید دهنده و گاهی نشان از غم دارد، افزود: در دوران حافظ اتفاقات و تحولات سیاسی و تاریخی زیادی رخ داده که این موضوع در انتقال حس شاعر بی‌تاثیر نبوده است؛ مانند بیت " کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور/ یوسف گم گشته باز آید به کنعان غم مخور" در تمام ابیات این شعر امید به آینده موج می‌زند، علاوه بر این شعر، جان مایه سوره یوسف نیز امیدبخشی است.

وی درباره تحصیلات و اندیشه حافظ گفت: حافظ مکتب رفته بوده و در هر کلام وی اندیشه و حکمت وجود دارد و سخنانش عادی نیست.

این حافظ شناس با تاکید بر اینکه حافظ فردی عادی و همانند بقیه از جنس بشر بوده است، اظهار کرد: تمام مردم دنیا به ویژه ایرانی ها علاقه به افسانه سرایی و داستان سازی دارند، حافظ در کل تاریخ تکرار ناپذیر است، حافظ در زبان آوری و استفاده از آرایه ها نظیر ندارد اما او هم مانند سایرین فردی از میان مردم عادی بوده است.

وی با بیان اینکه مولانا قطب عرفان است، ادامه داد: حافظ عارف بوده و شکی در این موضوع نیست اما بعضی از اشعار او برای یک عشق زمینی سروده شده و تمام اشعارش در وصف خداوند و عرفان نبوده و قابل مقایسه با مولانا نیست.

بابایی سرور بیان کرد: حافظ لسان الغیب است و حکمت و مفهومی که در ابیات او نهفته از اسرار دل پرده می‌اندازد، با این تفاسیر کسی که به معقوله فال زدن اعتقاد داشته باشد، پی به تفسیر تفال خود می‌برد.

وی افزود: تفسیری که در پایان اشعار حافظ وجود دارد در بیشتر موارد غلط و اشتباه است.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: دانشمندی آلمانی در مورد حافظ می‌گوید، این فرد سحر کلام دارد، گفتار وی در جان و قلب انسان نفوذ می‌کند ولی متاسفانه نسل و جوان امروز از حافظ و حافظ خوانی دور شده است.

بابایی سرور در پایان با بیان اینکه علت خوش کلامی و خوش خطی قدیمیان علاقه و عادت حافظ خوانی بوده است،اضافه کرد: شعر گفتن در وهله ی اول نیاز به قریحه دارد و خداوند این نعمت را به هرکسی عطا نکرده است.

لسان‌الغیب بودن حافظ با ذهن و باور ایرانیان گره خورده است

مدرس ادبیات و زبان فارسی دانشگاه علم و هنر با بیان این‌ که برخی منکر فال حافظ و گروهی لسان الغیب بودن او را باور دارند، گفت: اگر کسی با ذهن باورمند به غزل حافظ روی آورد، با دلایل روان‌ شناسی موجود با محتویات فال او پیوند خواهد خورد، لذا به ذهن افراد بستگی دارد.

غلام‌رضا هاتفی مجومرد در گفت‌ و گو با خبرنگار ایسنا - منطقه یزد، با اشاره به شهرت فال حافظ در میان ایرانیان، اظهار کرد : فال گرفتن در تاریخ دیرینه انسان‌ها وجود داشته و مختص ایرانیان نبوده به شکل‌ها و انواع متفاوتی وجود داشته است که اشعار حافظ یکی از مهم‌ترین فال ‎ نامه‌هاست.

وی افزود: حافظ، خود نیز به فال بسیار اعتقاد داشته و آن را در اشعار خود به شکل‌های مختلفی بکار برده است اما آن چه از حافظ بر می‌آید، باوری است که نسبت به فال داشته است.

این مدرس ادبیات با بیان این که لسان‏‌الغیب لقبی است که مردم به علت فال حافظ به او بخشیده‍‍‌اند، گفت: درستی یا نادرستی فال گرفتن، موضوع گسترده‌ای است اما از قرن دهم به بعد، فالنامه‌های مختلفی از حافظ در دست مردم قرار گرفت.

وی لسان الغیب را آشکار‏کننده اسرار پنهان و ناگفته‌ها دانست و افزود: برخی معتقدند که حافظ با دنیای سَر و سِر ارتباط دارد چرا که حافظ در اشعارش از اسرار و عالم غیب سخن گفته و این در حالی است که خود این شاعر در برخی از دیگر اشعارش، ناآگاهی افراد از عالم غیب را نیز گنجانده است.

این مدرس ادبیات دانشگاه علم و هنر با بیان این که استادان زبان و ادبیات فارسی دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به فال حافظ دارند، گفت : برخی منکر فال حافظ و گروهی لسان الغیب بودن او را باور دارند ولی با این وصف، اگر کسی با ذهن باورمند به غزل حافظ روی آورد با دلایل روان ‎ شناسی موجود با محتویات فال او پیوند خواهد خورد و این به ذهن افراد بستگی دارد .

هاتفی درباره شعرهای متناقض حافظ در مورد لسان ‎ الغیب بودنش نیز در پایان بیان کرد: در حالی که حافظ می‎گوید؛ «گر آن هواست که چون جمع به سر غیب رسید / بیا و همدم جام جهان‌نما می‌باش / سر قضا که در تتق غیب منزوی است / مستانه‌‎ اش نقاب ز رخسار برکشید / بار باده که دوشم سروش عالم غیب / نوید داد که آب است فیض رحت او » در شعر دیگری از خود با بیان این که «ز سر غیب کس اگاه نیست قصه مخوان / کدام محرم دل در این حرم دارد»، منکر لسان‏‌الغیب بودن خود شده است.