خروپف؛ علل و روش های درمانی
خروپف یکی از انواع اختلال خواب است که مشکلات زیادی برای فرد ایجاد می‌کند و حتی گاهی باعث بی‌خوابی کسی که در کنار او می‌خوابد نیز می‌شود. گاهی برخی از بیماریهای جسمی و روانی نیز با این اختلال خواب همراه می‌شوند. در این مطلب با دکتر بابک ساعدی، متخصص گوش، حلق و بینی و فلوشیپ جراحی بینی و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران درباره علل و راه‌های درمانی خروپف گفت‌وگو کرده‌ایم.
اختلال خواب چه ارتباطی با بیماریهای جسمی و روانی دارد؟
اختلال خواب زندگی انسان را کاملا تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و روی تمرکز و توجه فرد، تاثیر منفی می‌گذارد. امروزه متوجه شده‌اند علت بسیاری از تصادف‌های رانندگی و وقوع حوادث ناگوار حین کار، اختلال خواب است. خطر تصادفات رانندگی در افرادی که دچار اختلال خواب هستند، 7 برابر بیشتر از افراد عادی است. حتی مشخص شده خیلی از اختلافات زناشویی و مشکلات جنسی نیز با این موضوع در ارتباط است. اختلال خواب با بیماریهای قلبی، اختلالات مغزی و تمرکز و حتی مرگ ناگهانی هم مرتبط است، بنابراین اختلال در خواب که خروپف شبانه در راس انواع آن قرار گرفته است، باید خیلی جدی تلقی شود.
علت خروپف چیست؟
خروپف شبانه در خیلی از افراد دیده می‌شود و ممکن است در اثر بد قرار گرفتن وضعیت سر باشد ولی در بعضی از افراد، علل مکانیکی یا عصبی دارد. خروپفی که با قطع تنفس توام باشد، غیرعادی است و بیماری محسوب می‌شود. چنین افرادی بعد از برخاستن از خواب احساس خستگی و خواب‌آلودگی می‌کنند و مثلا زمانی که در حال مطالعه‌اند، تلویزیون تماشا می‌کنند یا پشت چراغ قرمز ایستاده‌اند، ناگهانی و خیلی سریع به خواب می‌روند. گاهی هم با وقفه تنفسی از خواب می‌پرند. افرادی که چنین نشانه‌ای در آنها وجود دارد، حتما به بررسی نیاز دارند.
چگونه متوجه می‌شوید خروپف مکانیکی است یا عصبی؟
اولین روش تشخیصی برای یافتن علت خروپف انجام پلی‌سومنوگرافی است؛ فرد در حالت درازکش قرار می‌گیرد و با استفاده از مونیتورینگ امواج مغزی، میزان اکسیژن خون، حرکات تنفسی و... بررسی می‌شود. با تفسیر این آزمایش‌ها، نوع اختلال خواب تشخیص داده خواهد شد. اختلالات خواب به 2 دسته بزرگ اختلالات انسدادی و اختلالات خواب عصبی تقسیم می‌شوند. بعضی از بیماران هم ممکن است هر دو اختلال را با هم داشته باشند.
بعد از شناسایی نوع اختلال چه کاری برای بیمار انجام می‌دهید؟
وقتی نوع اختلال شناسایی شد، بیمار به متخصص ارجاع داده می‌شود. درمان خروپف به کار گروهی نیاز دارد. متخصصان گوش، حلق و بینی، ریه، اعصاب و افرادی که بیماریهای شغلی را درمان می‌کنند، به‌خصوص کسانی که فلوشیپ خواب هستند، باید به بیمار کمک کنند. اگر اختلال انسدادی باشد، به متخصص گوش، حلق و بینی نیاز است. انسداد بینی در اثر انحراف تیغه بینی، کجی بینی و حساسیت فصلی به وجود می‌آید. ممکن است مشکل در حلق باشد. کام بلند، زبان کوچک، شل و آویزان، لوزه‌های بزرگ و زیادی نسج حلق نیز باعث اختلال تنفسی در حین خواب می‌شود. گروه دیگری از افراد، اختلال تکاملی صورت و مثلا چانه عقب رفته دارند یا ناهنجاری فکی در صورتشان وجود دارد. در صورتی هم که ثابت شود اختلال عصبی وجود دارد، باید دید چه مشکل عصبی‌ای باعث اختلال در کنترل عمکرد راه‌های عصبی شده است که این تشخیص به عهده متخصصان مغز و اعصاب است. در بیشتر مواقع با درمان بیماری‌ها مشکل خروپف بیمار حل خواهد شد اما درمان استاندارد دیگری هم وجود دارد.
منظورتان از درمان استاندارد چیست؟
درمان استاندارد، استفاده از دستگاه کمک‌تنفسی حین خواب است. این دستگاه به شکل ماسکی است که روی صورت قرار می‌گیرد و وقتی فرد در حین خواب دچار انسداد می‌شود، شروع به کار می‌کند و مانع کمبود اکسیژن می‌شود. مزیت این دستگاه عملکرد صددرصدی است و عیب آن، نیاز به استفاده مادام‌العمر است. اگر فردی نخواهد از این دستگاه استفاده کند، باید درمان‌های اختصاصی جراحی گوش، حلق و بینی انجام دهد. اولین کار، انجام اندوسکوپی در حین خواب است. برای این کار به فرد دارویی تزریق می‌شود تا به خواب برود و وقتی خرخرش شروع شد، اندوسکوپی انجام می‌شود تا محل مسدود شناسایی شود. سپس با توجه به نوع عارضه، جراحی روی بینی، کام، زبان کوچک، لوزه‌ها و... انجام می‌گیرد. میزان موفقیت در این درمان‌ها حدود 70 درصد است.
نگاه متخصص علوم اعصاب، محمدرضا صائبی‌پور، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
کالبدشناسی خواب
خواب و بیداری به‌عنوان دو حالت پایدار از نظر سطح هوشیاری هستند که بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان و تمام موجودات زنده را شامل می‌شوند. تبادل بین این دو حالت یعنی خواب و بیداری توسط فرآیندهای متعددی مدیریت می‌شود. روند خواب و بیداری دارای منشا ساعت‌زیستی است که در تعامل با نیاز سامانه‌های بدن تنظیم می‌شود. نکته قابل تامل از منظر کالبدشناسی عصبی این است که نهایتا همه مکانیسم‌های منجرشونده به خواب یا بیدارکننده از خواب به گلوگاه‌های ساختاری ویژه‌ای ختم می‌شوند. هسته‌های هیپوتالاموس و نیز مرکزی به نام لوکوس سرولئوس مصادیق بارز این مناطق کلیدی در مغز هستند. این گلوگاه‌ها در حکم «کلید» یا سوئیچ‌هایی عمل می‌کنند که سطح رفتاری منجر به وقوع خواب یا بالعکس بیداری را تنظیم می‌کنند. اهمیت بالینی این موضوع در این است که هرگاه به هر دلیلی این سوئیچ‌ها دچار اختلال شوند، علیرغم نیازهای زیستی و تعادلی بدن، فرد در زمینه تنظیم خواب و بیداری‌اش دچار مشکل اساسی می‌شود. تومورهای مغزی یا ضربه به سر می‌تواند از عوامل آسیب‌رسان به این مراکز حساس باشند. در موارد بسیار نادر (حدود 30 مورد ابتلای خانوادگی در جهان) نوعی بیماری ژنتیکی باعث بی‌خوابی فامیلی کشنده است که حدود 18 ماه پس از بروز بیماری فرد را نهایتا به علت بی‌خوابی مطلق و شدید از پای درمی‌آورد. برخی بیماران دچار بی‌خوابی شدید پس از مدتی دچار اشکال در سیستم بینایی می‌شوند.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : salamat.ir