چرا کار رضا داوود نژاد به پیوند کبد کشید؟!

درست همان روزهایی كه می‌توانست سوپراستار تناسب اندام باشد، همان روزهایی كه همه از دیدن هیبت جدید رضا داوودنژاد در سریال «فراموشی» در شبكه 5 شگفت زده شده بودند، همان روزهایی كه در پاسخ به سؤال تكراری «چطور لاغر شدی؟» لبخند می‌زد و می‌گفت: «با رژیم غذایی و ورزش سخت!»، ناگهان خبری رسید عجیب: رضا داوودنژاد در بیمارستان بستری شد. چند روز اول كسی جدی نگرفت. شایع شد كه دلیل بستری‌اش « ضعف ناشی از رژیم سنگین غذایی» است. اما بعد، خبر وحشتناكی رسید: رضا داوودنژاد 32 ساله، پسر علیرضا داوودنژاد، فیلمساز مشهور، دچار نارسایی كبد شده و نیازمند پیوند كبد است.
چه اتفاقی افتاده بود؟ هنوز هم كسی دقیقا نمی‌داند. پزشكان معالج او رسما گفته‌اند حق ندارند درباره علت بیماری او چیزی بگویند. خانواده‌اش ترجیح می‌دهند تقصیر را به گردن عوارض رژیم و داروهای لاغری بیندازند. شاید تا زمانی كه این صفحات را می‌خوانید اطلاعات دقیق تری منتشر شده باشد اما این مطلب قصد دارد فرضیه‌های مختلف را بررسی كند. شاید بعد از اینكه این مطلب را خواندید خودتان بتوانید درباره آنچه گفته می‌شود و می‌شنوید، بهتر قضاوت كنید.

سه‌شنبه 29 فروردین 91
قصه از كجا شروع شد؟
روزنامه بانی فیلم نوشت: رضا داوودنژاد بازیگر سینما و تلویزیون شنبه شب هفته جاری به‌دلیل ضعف ناشی از رژیم سنگین غذایی در بیمارستان لاله بستری شده است. با توجه به مشكل پیش آمده برای این بازیگر و به تشخیص پزشك متخصص، داوودنژاد چند روزی را در این بیمارستان تحت نظر خواهد بود.
همان روز باشگاه خبرنگاران با داوودنژاد بستری در بیمارستان گفت‌وگو كرد: مدتی پیش هنگام بازی در سریال «فراموشی» مشكلاتی برایم پیش آمد كه دلیل آن رژیم بسیار سنگینی بود كه گرفته بودم. این مشكلات یكباره برای من پیش نیامد بلكه از چند سال گذشته و به‌دلیل كاهش وزن آغاز و به مرور بیشتر شد و من تا به امروز حدود 70 كیلو وزن كم كرده‌ام. عده‌ای از دوستان شایعاتی مطرح كرده‌اند كه من معتاد شده‌ام كه به هیچ وجه چنین چیزی صحت ندارد.
داوود‌نژاد با بیان اینكه تا امروز 18 میلیون برای درمانش هزینه كرده گفت: تمامی هزینه‌های درمان من طی چند سال اخیر را خودم پرداخت كرده‌ام. من عضو هیچ صنفی نیستم اما شنیده بودم كه چیزی به نام بیمه تكمیلی وجود دارد كه قبل از عید برای بیمه شدن اقدام كردم اما متأسفانه شرایط مهیا نشد.

دوشنبه 4 اردیبهشت91
به كما رفتن داوودنژاد، شایعه بود!
خبرگزاری مهر نوشت: رضا داوودنژاد بازیگر سینما و تلویزیون در بخش آی‌سی‌یو بیمارستان لاله بستری و در انتظار كبد پیوندی از شیراز است. فرخ‌زادی سرپرستار بخش جراحی عمومی بیمارستان لاله در ارتباط با وضعیت رضا داوودنژاد گفت: هم‌اكنون بیلی روبین خونش در حال بالا و پایین رفتن است به همین دلیل تحت مراقبت‌های ویژه در بخش آی‌سی‌یو قرار دارد. وی افزود: هم‌اكنون مدارك پزشكی این بازیگر سینما برای پیوند كبد به شیراز ارسال شده‌است زیرا شیراز یكی از منابع پیوند كبد را در ایران دارد. فرخ‌زادی درباره شایعه احتمال به كما رفتن این هنرمند در 48 ساعت آینده درصورت عدم‌پیوند كبد گفت: به‌دلیل اینكه ایشان در آی‌سی‌یو تحت مراقبت ویژه قرار دارند، این احتمال وجود ندارد. اما به هر حال باید به‌زودی عمل پیوند كبد صورت بگیرد. وی عنوان كرد: هم‌اكنون وضعیت جسمی وی خوب است و در هوشیاری كامل به سر می‌برد.

سه‌شنبه 5 اردیبهشت 91
چشم‌انتظار عمل پیوند
علیرضا داوود‌نژاد پدر رضا داوودنژاد به خبرآنلاین گفت: در حال حاضر منتظر تصمیم كمیسیون پزشكی برای پیوند كبد هستیم و احتمالا ظرف چند روز آینده این عمل انجام خواهد شد. او مشكل رضا داوودنژاد را عوارض ناشی از رژیم لاغری اعلام كرد و گفت: تمام این اتفاقات ناشی از رژیم نادرستی است كه رضا ظرف این یكسال انجام داد. او به دستورات پزشك متخصص‌اش گوش نكرد و بیش از حد لازم وزن كم كرد.

چهارشنبه 6 اردیبهشت91
«لاغری» بی‌تقصیر است!
خبرگزاری فارس در مصاحبه با فردی به نام محمد طالب پور كه او را پزشك رژیم درمانی رضا داوودنژاد معرفی كرد اعلام كرد بیماری رضا داوودنژاد ربطی به گرفتن رژیم‌های لاغری ندارد. محمد طالب‌پور گفت: مشكل الان آقای داوودنژاد هیچ ربطی به رژیم‌های لاغری ایشان ندارد. از لحاظ اخلاق پزشكی و حرفه‌ای هم من نمی‌توانم موارد خصوصی بیماران خود را به دیگران اعلام كنم. ایشان حدود 8 سال پیش عملی روی دستگاه گوارش خود داشتند كه خوردن را محدود می‌كرد. به‌تدریج هم لاغر شدند اما اخیرا و حدود 2 ماه پیش به‌دلیل دیگری و مشكلی كه برایشان پیش آمد دچار نارسایی حاد كبد شدند. این نارسایی دو حالت دارد، یا ممكن است خوب بشوند و همه چیز به حالت عادی برگردد و یا ممكن است این اتفاق نیافتد كه كار را به پیوند كبد می‌رساند. جریان لاغری ایشان در 8 سال اخیر ادامه داشته و طی سال‌های اخیر بیشتر مشهود شده است. او درباره وضعیت بیماری داوودنژاد نیز توضیح داد: حدود 10 درصد امكان عدم‌بازگشت بیمار وجود دارد ولی آنزیم‌های امروز ایشان نشان داده كه حالشان بهتر شده است و اگر روند درمانی همین‌طور پیش برود نیازی به پیوند كبد نخواهند داشت.

شنبه 9 اردیبهشت 91
بهبودی بدون پیوند كبد
«رضا داوودنژاد بازیگر سینما و تلویزیون در وضعیت بهتری نسبت به روزهای گذشته قرار دارد و به احتمال زیاد عمل پیوند كبد منتفی خواهد شد.» این را خبرگزاری مهر اعلام كرد. مسئول بخش آی‌سی‌یو با بیان اینكه هم‌اكنون تیمی برای بررسی وضعیت وی تشكیل شده و تا چند روز آینده وضعیت جراحی و پیوند كبد ایشان مشخص خواهد شد، افزود: خوشبختانه وضعیت این بازیگر رو به بهبود است و با بررسی‌های انجام شده احتمالا عمل پیوند كبد منتفی خواهد شد و با همین شرایط فعلی بهبود نهایی حاصل می‌شود.

آیا ربطی به جراحی بای پس معده داشت؟
لاغری داوودنژاد آنقدر سریع و غیرمنتظره بود كه خیلی‌ها برایش حرف درآوردند و شایعه كردند معتاد شده است. اما خودش در گفت‌وگویی كه همان زمان انجام داد، گفت: «به خدا من سیگار هم نمی‌كشم. دو سال زحمت كشیدم تا به این وضع برسم. این شایعه باعث نگرانی خانواده هم شد، آنقدر كه می‌خواهند از من آزمایش اعتیاد بگیرند!»
به جز رژیم غذایی و ورزش سخت، شایعاتی هم درباره جراحی معده داوودنژاد به گوش رسید كه البته نه خود او، نه خانواده‌اش در این باره صحبتی نكرده‌اند.
جراحی بای پس معده یكی از پرطرفدارترین راه‌هایی است كه به دنیای لاغری بدون زحمت، میانبر می‌زند.

اما این جراحی پر هزینه و به ظاهر ساده، 3 سال قبل جان سنگین وزن‌ترین مرد ایرانی را گرفت. داریوش بایمانی، چاق‌ترین مرد ایران بود كه در سال 88، وقتی 43 ساله بود تصمیم گرفت این عمل را انجام دهد. چاقی بیش از حد بایمانی باعث شده بود او كه در سال‌های نه چندان دور كشتی‏گیر مدال‌آوری بود، در دو سال آخر عمرش خانه نشین شود. عمل بایمانی ظاهرا موفقیت آمیز بود  اما 45روز بعد، با عفونت داخلی درگذشت.
اصغر هاشمی كارگردان سینما هم یكی دیگر از كسانی بود كه بای پس معده، زندگی خانوادگی‌اش را زیر و رو كرد. حدود سه سال قبل، همسر هاشمی برای جراحی معده راهی بیمارستان شد اما دو سه روز بعد از عمل، هوشیاری‌اش را از دست داد و از دنیا رفت. هاشمی روایت مرگ همسرش را اینطور می‌گوید: «نهاله كم‌كم طی سال‌ها افزایش وزن پیدا كرد. برای كم كردن وزن راه‌های مختلفی را رفت. طب سوزنی، سونا و ... اما با هیچ كدام به آن نتیجه مطلوب نرسید. ازچند ماه قبل از این عمل، نهاله به خاطر آسیب‌دیدگی مجبور شد یك ماه پایش را گچ بگیرد.
در این مدت وزنش بالاتر رفت و راه رفتن با گچ و عصای زیر بغل را برایش سخت‌تر كرد و این مشكل، تصمیم جراحی را قطعی‌تر كرد. روز بعد از منتقل شدن به بخش، وقتی رفتم پیش‌اش، از تهوع، استفراغ و درد شاكی بود. قرار شد فردا سی‌تی‌اسكن كنند اما نیمه شب، دكترش گفت من اتاق عمل را آماده كردم. تصمیم گرفتم دوباره عمل‌اش كنم.» عملی كه این بار هم موفقیت آمیز نبود و نهاله را به كام مرگ برد.
 
نام بیماری رضا داوودنژاد چه بود؟
نارسایی حاد كبد را در اصطلاح Fulminant Hepatic failure یا به اختصار FHF می‌گویند. تعریفش هم این است: ایجاد علایم آسیب مغزی ناشی از نارسایی كبد ظرف 8 هفته بعد از شروع نارسایی. اما شروع نارسایی را از كجا می‌شود فهمید؟ ایجاد زردی (یرقان) مهم‌ترین علامت بالینی است كه با آزمایش خون و افزایش بیلی روبین خون و آنزیم‌های كبدی ثابت می‌شود.
حالا اگر تا 8 هفته بعد از شروع نارسایی، بیمار دچار علایم مغزی شود؛ علایمی مثل كاهش سطح هوشیاری كه می‌تواند پیشرفت كند و بیمار را به كما ببرد، FHF اتفاق افتاده. بیماری‌ای خطرناك كه بیمار را تا پای مرگ می‌برد.
وقتی كبد از كار بیفتد، چه می‌شود كرد؟ واقعیت این است كه مثل بقیه اعضای بدن، راه حلی جز پیوند وجود ندارد. بدی‌اش این است كه حتی دستگاهی شبیه دیالیز كه بتواند تا مدتی بیمار را نگه دارد هم وجود ندارد. به لطف دیالیز، بیماران مبتلا به نارسایی كلیه تا سال‌ها می‌توانند در انتظار پیوند بمانند. ولی در مورد كبد این كار ممكن نیست.

یك پیشگویی: رضا خوب می‌شود!
آیا همه بیماران مبتلا به FHF راهی جز پیوند ندارند؟ این طور نیست. درصد بالایی از آنها بهبود می‌یابند و به قولی می‌شود گفت كبدشان بر می‌گردد. شایع‌ترین علت‌های این بیماری یعنی مسمومیت با استامینوفن و هپاتیت‌های A وB (علت‌ها را در صفحه بعد به تفصیل دنبال كنید) اتفاقا از سایر علت‌های FHF خوش خیم ترند و اصطلاحا پیش آگهی بهتری دارند. بیمارانی كه بدون پیوند كبد زنده می‌مانند، پیش آگهی عالی دارند و اغلب بدون مشكل تا پایان عمر باقی می‌مانند. همچنین بیمارانی كه علایم مغزی شان سریع بروز نمی‌كند هم پیش آگهی بهتری دارند. هردوی این ویژگی‌ها ظاهرا در رضا داوودنژاد هست. یعنی هم تا امروز علایم عصبی پیش رفته نداشته و هم تا امروز نیاز به پیوند كبد پیدا نكرده. اینها یعنی امیدواری خیلی خیلی زیاد!

آیا می‌شود پیشگیری كرد؟
FHF به‌طور كلی قابل پیش‌گیری است. ویروس هپاتیت B كه یكی از سردسته علت‌های این بیماری است، اغلب از طریق تبادل مایعات بدن یعنی رابطه جنسی محافظت نشده، به اشتراك‌گذاری تجهیزات تزریق مواد‌مخدراسترلیزه نشده، استفاده از تجهیزات غیراستریل خال‌كوبی و یا سوراخ كردن بدن، گسترش می‌یابد كه همه اینها قابل پیشگیری است.
 البته بیماری‌های ارثی كبد مثل بیماری «ویلسون» و «هموكروماتوز» هم می‌توانند علت FHFباشد كه اینها را دیگر هیچ جوری نمی‌شود پیشگیری كرد. قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی هم ممكن است برای كبد سمی باشد. مصرف بیش از حد داروهایی مانند استامینوفن ازشایع‌ترین علل نارسایی كبد است.

شاید برای شما هم اتفاق بیفتد!
اگر كبد از كار بیفتد یا به عبارتی نارسا شود، قادر به سوخت و ساز مواد زاید نخواهد بود. در نتیجه سطح بالای آمونیاك خون باعث مسمومیت مغز یا همان انسفالوپاتی كبدی می‌شود. اما انسفالوپاتی یعنی قسمت آخر سریال! اغلب، شروع یك بیماری كبدی تدریجی است و هیچ علامت خاصی وجود ندارد كه فرد مبتلا را وادار به جست‌وجوی مراقبت‌های پزشكی كند. شاید تنها خستگی، ضعف و كاهش وزن باشد كه فرد را برای مراجعه به ارزیابی‌های پزشكی تحریك كند. البته یرقان یا زردی پوست شاه علامت بیماری كبدی است و پس از ظاهر شدن باید بی‌درنگ با یك پزشك مشاوره كرد.  نباید فراموش كرد كه هر بیماری كبدی می‌تواند به سیروز و نارسایی كبد پیش برود. آنچه برای رضا داوودنژاد اتفاق افتاد، برای هركدام از ما هم می‌توانست اتفاق بیفتد.

کدام باعث نارسایی کبد رضا شد؟
•    ویروس‌های هپاتیت
لابد می‌دانید كه ویروس‌های هپاتیت از A تا E نامگذاری شده‌اند. بیشترین ویروسی كه ممكن است باعث نارسایی حاد كبد یا همان FHF شود، یكی از نادرترین نوع آنها یعنی هپاتیت D است. بعد از آن هپاتیت E و بعد از آن، هپاتیت B است. شایع‌ترین نوع هپاتیت همین آخری است. پس با اینكه احتمال نارسا كردن كبد توسط این ویروس كمتر از بقیه است اما چون شایع است، 50 درصد موارد FHF ناشی از هپاتیت Bاست. یك جور دیگر هم می‌شود گفت: اگر با یك بیمار مبتلا به FHF روبه‌رو شدید، به احتمال 50درصد مشكلش ناشی از هپاتیت B است. درباره هپاتیت B زیاد شنیده اید. اما هپاتیت D چطور؟ تقریبا ۱۵ میلیون نفر در دنیا آلوده به ویروس هپاتیت D هستند. هپاتیت D در كودكان و افراد بالغ مبتلا به هپاتیت B ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر روی هپاتیت B سوار می‌شود و وضع را بدتر می‌كند. این ویروس انتشار جهانی دارد و تا‌كنون هم درمان اختصاصی برای هپاتیت D پیشنهاد نشده؛ اما چون همیشه روی هپاتیت B سوار می‌شود، پیشگیری از هپاتیت B در پیشگیری از این ویروس هم مؤثر است.

•    سندرم ویلسون
بیماری ویلسون یك اختلال ارثی در متابولیسم مس است كه در آن تجمع مس در ارگانها و بافت‌های مختلف دیده می‌شود. شیوع نسبی آن ۱ درصد هزار تا ۱ در پانصد هزار تولد است. در این بیماری مس در كبد، مغز، كلیه، چشم و سایر بافتها رسوب می‌كند. پزشكان بیماری ویلسون را در تمام كودكانی كه بیماری كبدی دارند درنظر دارند. مخصوصا اگر بیش از یك كودك در فامیل، مبتلا به بیماری كبدی باشد. رسوب مس در مغز منجر به تظاهرات عصبی شبه پاركینسون می‌شود. می‌شود گفت ویلسون مثل پاركینسون (همان بیماری معروف محمدعلی كلی) است اما در بچه ها.

•    هپاتیت اتوایمیون
هپاتیت اتوایمیون وقتی مطرح می‌شود كه التهابی در بافت كبد دیده می‌شود اما عفونتی در كار نیست. یعنی به دلایل نامشخص بدن سلولهای دفاعی خودش را كه قاعدتا برای از بین بردن مواد مضر بدن باید بكار برده شود علیه اجزای خودی بسیج می‌كند. این بیماری چندین نوع دارد كه تشخیص نوع آن با سنجش‌های خونی خاصی كه صرفا توسط پزشك فوق تخصص گوارش باید انجام شود.  در این بیماران، تظاهرات خارج كبدی مثل اختلال قاعدگی، بثورات جلدی و آكنه و همین طور سندرم خشكی چشم ممكن است مشاهده شود. درمان با كورتون مؤثر است و در بسیاری از موارد میزان بقای عمر را افزایش می‌دهد. با این حال پیش آگهی این بیماران قابل پیش‌بینی نیست و احتمال نارسا شدن كبد و نیاز به پیوند كبد...وجود دارد.

•    كبد چرب حاملگی
كبد چرب با رسوب قطرات چربی در كبد بیماران مشخص می‌شود. البته این مشكل معمولا در سونوگرافی خودش را نشان می‌دهد. كبد چرب در كشورهای غربی معمولا در كسانی دیده می‌شود كه سابقه مصرف طولانی مدت الكل داشته‌اند. درواقع ۹۰درصد الكلی‌ها كبد چرب دارند. اما كبد چرب در كشورما اغلب ناشی از چاقی مفرط است. دیابت، چربی خون بالا و تغذیه نامناسب مهم‌ترین علت‌های كبد چربند. این مشكل گاهی هم در خانم‌های باردار خودش را نشان می‌دهد. فقط در همین نوع آخر هم هست كه می‌تواند باعث FHF شود. اگر یادتان باشد، 5 سال قبل، بابك بیات هم به‌دلیل نارسایی كبدی جانش را از دست داد كه به‌دلیل همین مسئله بود.

•    سموم شیمیایی
4 داروی مشهور هستند كه ممكن است مسمومیت كبدی بدهند و بیمار را مبتلا به نارسایی برق آسای كبد كنند. معروف‌ترین آنها استامینوفن است. در آمریكا این علت، شایع‌ترین علت FHF است.  3 داروی دیگر اینها هستند: ایزونیازید كه یك داروی مهم برای درمان سل است؛ هالوتان كه یك داروی بیهوشی است و در جراحی‌ها استفاده می‌شود؛ سدیم والپروات كه یك داروی مهم در درمان بعضی بیماری‌های عصبی مثل صرع است.

•    ایسكمی كبدی
ایسكمی یعنی نرسیدن اكسیژن به بافت. و چطور می‌شود به بافت كبد اكسیژن نرسد؟ وقتی رگ‌های خون رساننده به كبد دچار مشكل شوند. پاره شدن رگ‌ها در آسیب به شكم می‌تواند یك علت باشد. در سالمندان گرفتگی عروق هم می‌تواند مطرح باشد. به هرحال، این علت شایعی نیست و در مورد رضا داوود نژاد جوان هم بدون هیچ سابقه‌ای نمی‌تواند مطرح باشد.

•    سندرم ری
شنیده‌اید كه می‌گویند به بچه‌ها آسپرین ندهید؟ سندرم ری (reye's syndrome) در كودكان رو به بهبود از یك بیماری ویروسی مانند آنفلوانزا، سرماخوردگی یا آبله‌مرغان بروز می‌كند. مطالعات نشان داده‌اند كودكانی كه به بیماری ویروسی مبتلا هستند و از آسپیرین استفاده می‌كنند، احتمال بیشتری دارد كه به سندرم ری مبتلا شوند. البته سندرم ری می‌تواند در هر فردی و در هر سنی بروز كند اما معمولا كودكان 4 تا 12 ساله را مبتلا می‌كند و میزان بروز آن در ماه‌های شیوع آنفلوانزا (دی، بهمن و اسفند) بیشتر است.  سندرم ری به همه اندام‌های بدن آسیب می‌رساند اما بدترین آسیب را به كبد و مغز می‌زند. اگر این سندرم درمان نشود، می‌تواند به سرعت باعث از كار افتادن كبد، آسیب مغزی و حتی مرگ شود. بیش از 30 درصد كودكان و نوجوانانی كه مبتلا به سندرم ری می‌شوند فوت می‌كنند. آن‌هایی هم كه زنده می‌مانند ممكن است دچار آسیب مغزی دائمی شوند.