جنگ با بچه‌های ابدی
بچه‌های سندروم داون در جشنواره تئاتر فجر با بازی در تئاتر خیابانی «آهی سفید» حسابی ترکاندند؛ یک نمایش بر اساس روش‌های تئاتر درمانی.
مهم ترین اتفاق جشنواره تئاتر امسال چی بود؟ تئاتر «شب روباه» علی رفیعی که جایزه‌ها را درو کرد؟ تئاترهای خارجی؟ نه. هیچ کدام! اگر هفته پیش درست رو به روی تئاتر شهر دم غروب بودید و تئاتر آهی سفید را می‌دیدید، یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های جشنواره امسال را با اجراهای بچه‌های گروه تئاتر مرکز خیریه سندروم داون ایران تماشا می‌کردید؛ کاری که در اجرا در بخش خیابانی بیست و هفتمین جشنواره تئاتر فجر اجرا شد.
ساعت 5 عصر بچه‌ها وسط تشویق سرسام آور حضار، روی صحنه می‌آیند. روی سن دایره ای محوطه باز تئاتر شهر چند نوار موکت انداخته اند که قطرهای دایره را نشان می‌دهند؛ وسط صحنه هم یک چهار پایه گذاشته اند. در انتهای موکت‌های قطری یک نفر می‌نشیند و یکی می‌ایستد و دست‌های دوستش را با طناب می‌بندد. لباس راه راه زندانی البته نه به رنگ خاکستری به تن دارند و وزنه‌های معروفی که حتما ً در «لوک خوش شانس» در پای دالتون‌ها دیده اید، با زنجیر به پاهایشان بسته شده است. روی وزنه‌های سیاه رنگ با سفید نوشته اند No war 2 نفر پنجره سفیدی دستشان است و جلوی بچه‌ها می‌آید. هر کسی پنجره را باز می‌کند و با حس و حال خودش از جنگ و خطاب به اسرائیلی‌ها می‌گوید. «من از جنگ بیزارم»، «آخر چرا جنگ می‌کنید؟» 2 نفر دیگر از بچه‌ها یک پنجره مشابه را جلوی جمعیت حاضر می‌گردانند تا هر کدام از تماشاچیان هم اگر حرفی دارد، از پشت پنجره بگوید. عکاس‌ها آن قدر زیادند که جلوی دید را گرفته اند. مردم از هر بلندی مشرف به سن بالا رفته اند تا اجرای بچه‌ها را ببینند. اکثر با دقت به بچه‌ها گوش می‌کنند. بعضی‌ها چشمشان خیس شده و عده ای هم ته لبخندی به لب دارند. بعد از 20 دقیقه نمایش آهی سفید کار گروه نمایش کانون سندروم داون ایران تمام می‌شود. دکتر رسول حق شناس، کارگردان کار روی سن می‌رود و بچه‌ها را معرفی می‌کند. جمعیت مدام تشویق و تحسین می‌کنند. حق شناس می‌گویند: «بچه‌ها تعظیم». همه تعظیم می‌کنند، بعد به سمت آقای کارگردان می‌روند و به او گل می‌دهند و می‌پرند توی بغلش. دلشان برای حق شناس تنگ می‌شود. از حرف‌هایشان می‌شود فهمید. بیژن عهدی، امین جهانگردی، امیر حسین توانا، سولماز نو محمد، فرزاد ذبیحیان، آیدا عادل پور و حسین شکوری راد، بچه‌های این گروه تئاتر هستند.
مصایب رسول
دکتر رسول حق شناس _ کارگردان تئاتر آهی سفید _ 4 سال است که تئاتر درمانی می‌کند. سال گذشته در بیست و ششمین جشنواره تئاتر فجر با کار «لطفا ً مشغول باشید» در بخش خیابانی حضور داشته و امسال هم با همان بچه‌ها در جشنواره شرکت کرده است. نمایش «آهی سفید» بر اساس یکی از روش‌های تئاتر درمانی به اسم «پنجره» بنا شده که برای تقویت خلاقیت و تمرکز و همچنین ابزار احساسات و بیرون ریختن درونیات به کار می‌رود. حق شناس می‌گوید: «هدف ما از این تئاتر، علاوه بر درمان، این بود که مخاطبان متوجه شوند بچه‌ها ذهنی با نگرش ضد جنایت دارند». آهی سفید یک کار کاملا ً خلاقانه و بدون دیالوگ اولیه بود و دیالوگ‌های کار را خود بچه‌ها در زمان تمرین ساخته و پرداخته بودند. دکتر اضافه می‌کند: «فرق اساسی تئاتر درمانی با تئاتر و معلولان، اهمیت دادن به مفاهیمی مانند گروه، همکاری و خلاقیت است؛ چیزهایی که در تئاتر معلولان با دیکته کردن دیالوگ‌ها و میزانسن به معلولان به آن دست پیدا نمی‌کنیم». بچه‌ها با تمرین‌های اولیه حدودا ً 6 ماه برای این اجرای 20 دقیقه ای تمرین کرده‌اند. اراده را دارید که! وقتی از آقای کارگردان یا به عبارت بهتر، تئاتر درمانگر از سختی‌های کار می‌پرسیم، می‌گوید: «کارگردان با بچه‌هایی که درونی خلاق دارند، اصلا ً سخت نیست، با مفاهیمی مثل دورغ، دو رویی و پیچوندن(!) بیگانه هستند. لذتی که خود بچه‌ها از کار تئاتر می‌برند و تغییر رفتار مردم از ترحم به احترام، تمام خستگی‌ها را از یاد آدم می‌برد».
برای هنر، ورزش و زندگی
کانون خیریه سندروم داون ایران با تلاش جمعی از خانواده‌های بچه‌های مبتلا تأسیس شده و مدیریت می‌شود. هدف این کانون، کمک به ارتقا و رشد جسمی و ذهنی و نیز بهبود شرایط زندگی فردی و اجتماعی بچه‌های مبتلا به سندروم داون است. برگزاری دوره‌های توانبخشی، گفتار درمانی و کاردرمانی برای کودکان و کارگاه‌های مهارت آموزی، کلاس‌های هنری و ورزشی برای بزرگسالان، از عمده فعالیت‌های این کانون خیریه هستند. حضور در 2 دوره جشنواره بین المللی تئاتر فجر، کسب 39 مدال در المپیک معلولان شانگهای، مسابقات خاورمیانه و شمال آفریقا، از موفقیت‌های بچه‌های این کانون هستند که در کنار ایجاد کار گروههای فعال در زمینه‌های مختلف، سطح بهداشت روانی بچه‌ها و خانوده‌هایشان را حسابی رضایت بخش کرده است.
حالا چه جوری ظلم کنم؟
بچه‌ها خیلی مهربان هستند. خیلی طول نمی‌کشد تا با ما صمیمی شوند و سؤال‌ها را صادقانه جواب دهند. آیدا عادل پور از بازیگران آهی سفید است. می‌گوید کار با آقای حق شناس اصلا ً سخت نیست چون «معلم مهربونه و خیلی برام زحمت کشیده». پارسال برای کار «لطفا ً مشغول باشید» لوح تقدیر گرفته است، الأن هم مشغول بازی در یک فیلم سینمایی به کارگردانی یک آقای خفنی است که فعلا ً باید اسمش مخفی بماند، آیدا می‌گوید: «می‌خوام دوستام منو تو سینما ببینند و برام دعا کنند».
حسین شکوری راد 25 ساله است. دیالوگ‌هایش را آن قدر با حرارت اجرا کرد که همه را تحت تأثیر قرار داد، علاوه بر تئاتر، بولینگ هم کار می‌کند و در مسابقات معلولان ابوظبی مدال طلا گرفته است. ورزش و تئاتر را به یک اندازه دوست دارد و از خانه نشینی و بیکاری متنفر است. اعضای گروه بین 16 تا 55 سال دارند. جملاتی که علیه خشونت و جنایت اسرائیلی‌ها گفته اند و در بروشور نمایش چاپ شده است، آدم را عجیب به فکری می‌اندازد:
«چرا باید آدم‌ها را از دست بدهیم؟»
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: ماهنامه همشهری جوان/ شماره 201
بازنشر اختصاصی سیمرغ
مطالب پیشنهادی:
تئاتر ، شیوه موثر در درمان بیماریهای روانی
تئاتر درمانی
بزرگترين پانتوميم جهان در پارك ملت (گزارش تصويرى)
نگاهی به سه دوره تحولات تئاتر در ایران