روزه در ادیان مختلف

خداوند وقتی مسئله وجوب روزه مسلمانان را در قرآن بیان می‌کند به روزه امتهای پیش از مسلمانان نیز اشاره کرده است، روزه ضمن وجوب در ادیان الهی با فطرت انسان که کمال گرا است هماهنگی کامل دارد.

انسان همواره در پی رسیدن به کمال و افزایش نیروی مقاومت برای رسیدن به تقوا بوده است، از این رو نگاهی به نوع روزه داری پیروان ادیان الهی می تواند نشان دهنده این حقیقت باشد که آخرین دین خدا، کاملترین آنها است.
تفاوت روزه در ادیان از جهت تعداد روزها و چگونگی روزه‌هاست، هرچند در ادیان مختلف جزئیات و کیفیت روزه تفاوت دارد اما اصل حکم روزه است و هدف آن بطور کلی تهذیب نفس و ایجاد طهارت و پاکی معنوی و رفع رنج و بلا است.

روش‌ها و آیین‌های خاصی که ادیان مختلف برای ارتقای روحی و روانی پیروان خود واجب دانسته‌اند تا حدی متفاوت است، اما دراین بین آیین روزه در بیشتر ادیان و در سرزمین‌های مختلف طی قرون متمادی مشترک بوده  است که به شکل‌های متفاوت صورت می‌گیرد‌.
به جز اسلام در ادیان الهی مانند یهود و مسیحت و حتی در ادیان  غیر الهی مانند بودیسم و هندویسم نیز روزه و ریاضت‌های جسمی و روحی برای ارتقای روح و جسم از ضروریات محسوب می‌شود‌.

روزه داری در مسیحیت
تاریخ روزه داری در دین مسیحیت به قبل از قرن هشتم می رسد، روزه در تقویم کلیسا هم ثبت شده و جزو آداب فقهی به شمار می رود. در انجیل آمده است که حضرت مسیح پیروان خود را امر به روزه داری کرده است: آنگاه عیسی به قوت روح به پایان برده شد تا ابلیس او را امتحان کند، پس چهل شبانه روز روزه داشته و نهایتاً گرسنه شد.
در اناجیل به وجوب روزه تصریح شده و روزه دار را ستوده و او را از ریا برحذر داشته است.

سنت یهودی تا زمان حضرت عیسی(ع) در صورت های مختلف یعنی پرهیز از خوراک، پرهیز از سخن و... رایج بوده و پس از او هم میان حواریان و کسانی که مبلغ پیامش در مناطق مختلف جهان شدند، رواج داشته است. بطوری که روزه داری از خصوصیات حواریون و رسولان پیام عیسی بوده است.
حضرت عیسی پیش از آغاز رسالتش، همچون یک یهودی، ایام روزه داری در دین یهود مثل روزه یوم کیپور را مراعات می کرد و به نظر برخی ، او تنها اصول را بیان کرده و وضع قوانین را به عهده کلیسا نهاده است.

چند نکته ای که در این دین حائز اهمیت است، این است که در مسیحیت دو واژه روزه و پرهیز وجود دارد که بین این دو تفاوتی وجود دارد به این نحو که در ایامی که باید پرهیز را رعایت کرد، تنها از مصرف گوشت پرهیز می کنند ولی در ایام رعایت روزه همراه با پرهیز از گوشت غذای مصرفی و دفعات وعده غذا هم محدود می شود.
همچنین  یکی از روزهای مهم در مسیحیت روز عید پاک است که به مناسبت قیام عیسی از دنیای مردگان گرامی داشته می شود. هفته پیش از این روز "هفته مقدس" گفته می شود که در تعیین بسیاری از روزه ها هم نقش مهمی دارد.

کلیسای کاتولیک روم
در مذهب کاتولیک روزه داری کاهش وعده های غذایی به یک وعده است که نباید گوشت داشته باشد و دو وعده سبک که هر دو وعده روی هم نباید یک وعده بزرگ شوند. خوردن غذاهای جامد میان وعده ها جایز نیست و روزه به افراد 18 تا 59 ساله در روزهای خاصی واجب شده است.
پرهیز کامل برای افرادی که بیش از 14 سال سن دارند ضروری است، برای انجام آن باید یک روز کامل از خوردن گوشت و مشتقات آن پرهیز کرد. پرهیز جزئی دربرگیرنده تناول گوشت در یک وعده در طول روز است.

پاپ پیوس دوازدهم در سال 1956 برخی قوانین روزه داری را تسهیل کرد و پاپ پل ششم برخی قوانین دشوار روزه کاتولیک روم را تغییر داد و توصیه کرد که روزه داری باید مناسب وضعیت اقتصادی محلی باشد.
تمام کاتولیکها به صورت اختیاری روزه می گیرند. در آمریکا دو روز روزه اجباری برای کاتولیکها وجود دارد و آن چهارشنبه خاکستر و جمعةالصلیب ( روز تصلیب مسیح) است.

جمعه های ایام روزه و پرهیز نیز روزهایی است که کاتولیکها طی آن از خوردن گوشت اجتناب می کنند. درمیان سنتهای کلیسای کاتولیک می توان به پرهیز از خوردن پیش از حضور در مراسم عشای ربانی نیز اشاره کرد اما امروزه این قوانین تسهیل شده و کاتولیکها باید یک ساعت پیش از مراسم عشای ربانی از خوردن اجتناب کنند این درحالی است که هنوز هم برخی کاتولیکها از قوانین قدیمی تر پیروی می کنند.

کلیسای انگلیکن
در کلیسای انگلیکن روزهای خاصی به عنوان روزه و پرهیز ذکر شده است، ما از زمان جدایی این کلیسا از کلیسای کاتولیک مقرارتی برای نوع پرهیز در این روزها و همچنین هیچ تمایزی میان روزه و پرهیز وجود نداشته است. روزهای روزه و پرهیز در این کلیسا تا قرن نوزدهم زمانی که انگلیکن ها تحت تأثیر جنبش ارتدکس بودند کاهش یافت اما پس از آن بار دیگر این روزها را جدی تلقی کردند.
انگلیکنها پیش از روزهای تولد مسیح، تطهیر مریم مقدس، عید بشارت باکره مقدس، عید پاک، پنطیکاست، سنت ماتس، سنت جان، سنت پیتر، سنت جیمز، سنت بارتالامه، سنت متیو، سنت سیمون و سنت جود، سنت اندرو، سنت توماس به نیایش و پرهیز دعوت شده اند.

آیین ارتدوکس شرق
پیروان کلیسای ارتدوکس شرق دوره‌های مختلفی برای روزه دارند، از جمله ماه توبه و تعمق(lent)، روزه رسولان، روزه معراج مریم مقدس به آسمان، روزه ویژه میلاد مسیح.
تمام روزهای چهارشنبه و جمعه، روزهای روزه محسوب می ‌شوند، مگر در هفته ‌هایی که در آنها روزه نگرفتن بلامانع است. نحوه روزه داری در این مذهب چنین است که معمولا از خوردن گوشت، لبنیات و تخم‌مرغ پرهیز می‌ شود. خوردن ماهی در برخی ایام روزه مجاز و در برخی دیگر غیرمجاز است. پیروان این کلیسا معتقدند روزه باعث می‌شود انسان بهتر بتواند در برابر حرص و طمع و شکم‌پرستی مقاومت کند و مشمول فیض خدا واقع شود.

کلیساهای پروتستان‌
در این آیین زمان روزه به خود افراد، کلیساها، سازمان‌ها یا جوامع مسیحی بستگی دارد. از این رو برخی به‌ طور کامل از لب زدن به آب و غذا خودداری می‌کنند، اما برخی دیگر تنها به نوشیدن مایعات اکتفا می‌کنند، غذاهای خاصی می‌خورند، از خوردن یک یا چند وعده غذا صرف نظر می‌کنند، و از تن دادن به وسوسه‌های خوردنی و غیرخوردنی اجتناب می‌ کنند.

چنین روزه‌ هایی بویژه در سالهای اخیر محبوبیت فراوانی یافته است. افراد به دلایل مختلف نظیر تقویت و بنای روحانی، همبستگی با فقیران و نیازمندان، اعتراض به فرهنگ مصرفی جامعه امروزی، یا آوردن درخواست‌هایی ویژه به حضور خدا، روزه می‌ گیرند.

روزه یهود
روزه گرفتن از عبادات یهودیان بوده‌ است که چندین بار در عهد عتیق به آن اشاره شده‌است. موسی پیش از دریافت الواح عهد از یهوه، چهل شبانه‌روز در کوه سینا روزه گرفت و از خوردن و آشامیدن پرهیز کرد. داوود در هنگام بیماری پسرش از بت‌شابع زن اوریا، روزه گرفت. یهوشافط پس از پیروزی یهودیه بر موآبی‌ها و عمونیان چهل روز روزه گرفت. یوئیل و یونس نیز برای دور کردن خشم خدا به مردم دستور به روزه گرفتن دادند.
در دین یهود دختران از سن 12 سالگی و پسران در 13 سالگی موظف به گرفتن روزه می‌شوند و بیماران و زنان باردار و شیرده از روزه گرفتن معاف هستند.

روزه‌های مهم یهودیان عبارت است از  یوم کیپور بزرگترین روزه یهودیان است که با نامهایی چون یوم ادیر یعنی جلیل و باعزت، یوم مقادوش یعنی روز مقدس و یوم عاسورا خوانده می‌شود،  روزه 10 طوت آغاز محاصره اورشلیم توسط بخت النصر،  روزه 17 تموز خرابی دیوار اورشلیم و توقف قربانی و فتح اورشلیم توسط تیطس سردار رومی،  روزه 3 تبشری سقوط یهود و کشته شدن جدلیا حاکم یهودا.