آدم‌های عصر ویكتوریا مقابل دوربین تلویزیون

 

كرانفورد از مجموعه‌های جدید تلویزیون انگلستان است كه در 7 اپیزود تولید شد و در فاصله سال‌های 2007 تا 2009 به روی آنتن رفت. خالق اصلی این مجموعه درام سو برتویسل است كه آن را با همكاری سوزی كانكلین تهیه و تولید كرد. 
 مجموعه كه عوامل اصلی آن را خانم‌ها تشكیل می‌دهند در سطح بین‌المللی با نام «بازگشت به كرانفورد» هم به نمایش درآمد. كرانفورد ـ كه جودی دنچ بازیگر كهنه‌كار و كلاسیك سینما و تئاتر انگلستان را در نقش اصلی خود دارد ـ نامزد دریافت چندین جایزه گلدن گلوب (كره طلایی)‌ در بخش تلویزیونی شد و بیش از 10 جایزه تلویزیونی را در انگلستان دریافت كرده است. قصه مجموعه در سال 1943 در روستایی سرسبز به نام كرانفورد اتفاق می‌افتد كه محل زندگی دو خواهر به نام متی (جودی دنچ)‌ و دوبورا (جولیا مكنزی)‌ است.

مری اسمیت (با بازی لیزا دیلن)‌ كه زن جوانی است، پس از مدتی دوری از دهكده نزد این دو خواهر برمی‌گردد. همزمان با او ، پزشك جوانی به نام فرانك (سایمن وودز)‌ نیز وارد این دهكده كوچك می‌شود. بزودی او دلباخته سوفی می‌شود كه همراه برادر كوچك و دو خواهر خود با پدرشان زندگی مرفهی دارند. پیردختری به نام كارولین هم دلباخته دكتر فرانك می‌شود. در یك روز بارانی كه جشن بزرگی در دهكده برپا شده، خواهر كارولین بحث ازدواج دكتر و خواهرش را مطرح و با این كار سوفی و پدر او را بشدت شوكه می‌كند. علت این شوك این است كه فرانك، چند روز قبل به منزل سوفی رفته و او را از پدرش خواستگاری كرده است. سوفی و پدرش جشن را با خشم بسیار ترك می‌كنند. دكتر فرانك هم كه بی‌دلیل مورد تهمت و ناسزا قرار گرفته، به صورت یك آدم منزوی درآمده و خودش را در منزل حبس می‌كند، تا این كه ...

كتابی كه سریال شد
كارگردانی قسمت‌های مختلف كرانفورد را افراد مختلفی انجام داده‌اند كه بین آنها سایمن كرتیس با ساخت 7 اپیزود بیشترین تعداد قسمت‌های آن را كارگردانی كرد. سو برتویسل خالق اصلی مجموعه، آن را بر مبنای كتابی به همین نام اثر «گاسكل» تهیه كرده است. آشنایی او با نوشته گاسكل به زمانی برمی‌گردد كه تازه از تولید درام تاریخی تلویزیونی «غرور و تعصب» (یك اثر تاریخی دیگر كه توسط خانم جین آستن نوشته شده است)‌ فارغ شده بود. برتویسل هنگام صحبتی معمولی با یكی از دوستان همكار خود متوجه وجود چنین كتابی می‌شود و به وی می‌گوید این اثر گاسكل را نخوانده است. به گفته او: «به پیشنهاد دوستم كتاب كرانفورد را خواندم و بلافاصله شیفته آن شدم. تلاش كردم آن را برای یك كار تلویزیونی دراماتیزه كنم. می‌دانستم كه باید آن را به تصویر بكشم. خط اصلی قصه كتاب شباهت زیادی به كارهای قبلی‌ام داشت و یك جورهایی در دنباله آنها قرار می‌گرفت. تنها مشكل كتاب این بود كه قصه‌اش بسیار كوتاه بود و نمی‌شد یك اقتباس بزرگ تلویزیونی از آن درآورد. به بقیه كتاب‌ها و قصه‌های نویسنده مراجعه كردم و متوجه شدم او در آنها، بارها و بارها كاراكترهای كرانفورد را دوباره مورد استفاده قرار داده است. البته سن و سال آنها در این قصه‌ها فرق می‌كرد و نام‌‌های متفاوتی داشتند. ولی حال و هوا و وضعیت این كاراكترها همیشه شبیه هم بود. همین نكته باعث شد تا تصمیم بگیرم قصه‌های مختلف او را در كنار هم قرار دهم و از مجموع آنها یك قصه بلند خلق كنم كه می‌تواند تبدیل به یك مجموعه بلند تلویزیونی شود. كار در هم پیچیدن این قصه‌ها و كاراكترها، برای مدت زمانی نه‌چندان طولانی وقتم را گرفت. پایه اصلی قصه شهر مشتركی بود كه ماجراها در آنجا اتفاق می‌افتاد و آدم‌هایش همیشه یكی بود. به این ترتیب، ما یك قصه اورژینال خلق كردیم.»

داستان عصر ویكتوریا برای مردم امروز
به گفته منتقدان ادبی نوشته‌های الیزابت گاسكل تاثیر زیادی بر دوستداران كتاب ـ ‌بویژه خانم‌ها ـ دارند و كتابخوان‌ها اكثر مواقع جزو مشتریان پر و پا قرص نوشته‌های ادبی و اخلاقی او هستند. همین نكته هم باعث توجه صنعت تلویزیون به نوشته‌ها و كارهای او شده است. گاسكل به باور منتقدان ادبی و تلویزیونی نویسنده‌ای است كه به دوران عصر ویكتوریایی تعلق ندارد و قصه‌هایش را به زبانی امروزی و مدرن تعریف می‌كند. همین نكته یكی از دلایل اصلی تهیه‌كنندگان كرانفورد برای تولید مجموعه تلویزیونی آن بوده است. گاسكل برخلاف بسیاری از همكاران خود به قضاوت درباره كاركترهای خود نمی‌پردازد و همین نكته باعث می‌شود تا خوانندگان و تماشاگران كارهایش به صورت مستقیم،‌ درگیر ماجراجویی‌ها و مسائل این كاراكترها شوند. شخصیت‌های اصلی كرانفورد شامل دسته وسیعی از آدم‌های متفاوتی می‌شود كه به بخش‌های مختلف جامعه تعلق دارند. در عین حال،‌ بخش وسیعی از آنان جزو آدم‌های معمولی جامعه خود می‌شوند. همین مساله تازگی خاصی به كرانفورد و ماجراهای آن می‌دهد.
برتویسل این موضوع را از ناحیه دیگری هم مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و می‌گوید: «یكی از نكات فوق‌العاده كار گاسكل روش ابداعی و خارق‌العاده او در دراماتیزه كردن تراژدی و كمدی است. او از هر دوی اینها استفاده خیلی خوبی می‌كند و به صورت همزمان آنها را مورد استفاده قرار می‌دهد. در هم تنیدن این دو در یك زمان واحد، كار بسیار مشكلی است. این دقیقا همان چیزی است كه ما در زندگی واقعی با آن طرف هستیم و فیلمسازان در سینما و تلویزیون همه تلاش خود را به كار می‌برند تا در ساخته‌هایشان استفاده درستی از آن بكنند. در مجموعه كرانفورد صحنه‌های زیادی وجود دارد كه شما به صحبت‌های جودی دنچ یا ایملدا استانتن گوش می‌دهید و به آنها می‌خندید. ولی در همان حال، شما به طرز شگفت‌آمیزی تحت‌تاثیر قرار گرفته و تكان می‌خورید. علت اصلی امر این است كه شما در مقام بیننده یك حس واقعی و طبیعی را در دل این صحنه‌ها احساس می‌كنید.»

بهترین بازیگران، بهترین بازی‌ها
برتویسل از تهیه‌كنندگان قدیمی تلویزیون انگلستان است كه فعالیت خود را از سال 1982 شروع كرد. او تا به حال بیش از 12 مجموعه تهیه‌كرده كه اكثر آنها جزو كارهای پر تماشاچی تلویزیونی بوده و نظر مثبت منتقدان را نیز به خود جلب كرده است. علاقه وی به تاریخ و مسائل زنان در كارهایی كه تولید كرده بخوبی دیده می‌شود. از بین مجموعه‌های موفق وی می‌توان به «اما»،‌«همسران و دختران» و «آرمادیلو» اشاره كرد. منتقدان هنری می‌گویند بازیگران جوان و مسن سینما و تلویزیون انگلستان تعدادی از بهترین بازی‌های كارنامه هنری خود را در مجموعه‌های وی انجام داده‌‌اند. به همین دلیل است كه اكثر آنها برای حضور در این مجموعه‌ها، نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر زن مراسم‌های تلویزیونی هر دو كشور آمریكا و انگلستان شده‌اند.
جودی دنچ بازیگر اصلی كرانفورد ـ كه لقب dame یعنی بالاترین لقب هنری كشور انگلیس در سال 1988 را گرفته ـ بیش از 50 سال است كه در دنیای سینما، تئاتر و تلویزیون فعالیت دارد. این بازیگر اسكار گرفته سینما در كنار یك دوجین فیلم و تئاتر مطرح و غیرمتعارف خود، برای سینما دوستان معمولی با نقش «ام» در مجموعه فیلم جیمزباند شناخته شده است. او در این مجموعه فیلم در نقش رئیس خونسرد و دلسوز مامور دو صفر هفت ظاهر شده است. نكته جالب در مورد این بازیگر این است كه وی بلافاصله پس از اتمام كار در كرانفورد، جلوی دوربین سینما در اقتباس تازه‌ای از قصه كلاسیك «جین ایر» ظاهر شد كه حال و هوایی شبیه این مجموعه تلویزیونی دارد.

فضایی متفاوت در قصه‌ای رخوت‌‌انگیز
هم منتقدان ادبی و هم منتقدان سینمایی و تلویزیونی عقیده دارند برگردان تصویری قصه كتاب‌های تاریخی و دوره‌‌ای كار ساده‌ای نیست.
این قصه‌ها معمولا حالتی توصیفی دارند و برای ترجمان تصویری قابلیت و انعطاف‌ زیادی ندارند. به همین دلیل است كه معمولا فیلم‌ها یا مجموعه‌هایی كه براساس قصه‌های این كتاب‌ها تولید می‌شوند، حالت خواب‌آور و كسالت‌باری دارند كه بیننده خود را دلزده می‌كنند. تهیه‌كنندگان كرانفورد با آگاهی از این وضعیت، تلاش كردند تا فضا و حال و هوای مجموعه، متنوع، سرزنده و سرشار از نقش و تحول باشد. به كمك این عوامل، آنها توانستند مجموعه‌‌ای پرتحرك تولید كنند كه بیننده به صورت جدی پیگیر ماجراهای آن طی هفته‌های متمادی باشد. نظرخواهی‌های عمومی در انگلستان نشان می‌دهد در هر قسمت از مجموعه، تماشاگران آن با غم و غصه كاراكترها و با خنده و گریه آنها همراه بوده‌اند. یك منتقد تلویزیونی در این رابطه می‌نویسد: «اگر شبكه‌های تلویزیونی آمریكا متخصص تولید و ساخت كارهای اكشن و پر رمز و رازی مثل «24» یا «لاست» هستند،‌ ما هم متخصص تولید این نوع درام‌های تاریخی هستیم. شاید ما نتوانیم مثل آنها یك «24» یا «لاست» بسازیم، ولی مطمئن هستم كه آنها هم نمی‌توانند چیزی تاثیرگذار مثل كرانفورد را تهیه كنند.»
با این حال، برخی از منتقدان از برتویسل گله كرده‌اند كه چرا برای مجموعه خود سراغ نویسنده كمتر شناخته شده‌ای مثل گاسكل رفته است. اما این تهیه‌كننده ـ كه نویسنده فیلمنامه مجموعه كرانفورد هم بوده و با آن،‌ به جرگه فیلمنامه‌نویسان هم پیوسته قبول ندارد كه گاسكل در مقایسه با بقیه همكاران خود، آدم كمتر شناخته شده‌‌ای است. او می‌گوید: «مطمئن نیستم این حرفی كه زده می‌شود درست باشد. او وقتی می‌نوشت آدم سرشناسی بود و از دوستان چارلز دیكنز بود. حتی قصه كرانفورد را برای مجله ادبی او نوشت. تمام قصه‌های كوتاه گاسكل در این مجله چاپ شد. اما طبیعی است كه هر چیزی در ارتباط با گذر زمان و دوران‌های مختلف تاریخی یا از مد می‌افتد یا به صورت مد در می‌آید، حس شخصی‌ام این است كه در دوره‌هایی او مورد بی‌مهری قرار گرفت و نسبت به نوشته‌های او غفلت شد. خود من ـ كه كیلومترها از محل زندگی و كار او فاصله دارم ـ وقتی تحصیلاتم را به پایان رساندم با او و كارهایش آشنا شدم، اما از وقتی مجموعه «همسران و دختران» به نمایش درآمد، او دوباره مورد توجه فراوان قرار گرفته است. فكر می‌كردم با تولید مجموعه‌هایی براساس قصه‌های او، وظیفه دارم نسل جوان را با نوشته‌هایش آشنا كنم. یكی از وظایف رسانه تلویزیون یا سینما همین است كه شما را با نویسندگان و هنرمندان گمنام یا كمتر شناخته شده آشتی دهد. در حال حاضر، كتاب‌های گاسكل فروش خوبی در سراسر انگلستان دارند.»
زمانی كه برتویسل تصمیم گرفت ایفای نقش اصلی مجموعه كرانفورد را به جودی دنچ بسپارد، شك داشت كه وی الیزابت گاسكل را بشناسد یا مایل باشد در چنین مجموعه‌ای ایفای نقش كند، اما وی متوجه شد دنچ قصه را در دوران مدرسه خوانده و در آن زمان علاقه خاصی هم به این نوول داشته است. این بازیگر زمان بازی در مجموعه كرانفورد گفت یكی از دلایل اصلی قبول بازی در آن ـ بجز جذابیت خود قصه و كاراكتر محوری آن ـ این بوده كه حضورش در مجموعه باعث شود تا مردم عادی علاقه‌مند به مطالعه نوول گاسكل شوند. این بازیگر قدیمی هم قصه نوول و هم اقتباس تلویزیونی آن را یك كار خارق‌العاده و الهام‌بخش توصیف كرده است. سازندگان مجموعه در بخش طراحی لباس و صحنه با مشكلات و چالش‌های زیادی روبه‌رو شدند، زیرا بسیاری از عناصر صحنه را باید به كمك قوه تخیل خود خلق می‌كردند. آنها برای فیلمبرداری مجموعه ـ كه بیش از 7 ماه طول كشید ـ به یكی از مناطق كم‌جمعیت روستایی انگلستان رفتند، اما این روستا پس از حضور گروه سازنده كرانفورد به یك مكان شلوغ و پرجمعیت تبدیل شد و به صورت یك نقطه توریستی درآمد. اهالی محل كمك زیادی به گروه سازنده مجموعه كردند و بسیاری از آنان، به عنوان هنرور جلوی دوربین ظاهر شدند.

ماجراهای كرانفورد ادامه دارد
استقبال تماشاگران از كرانفورد، بحث تولید دنباله‌ای بر آن را پیش كشید. البته تهیه‌كنندگان مجموعه از همان زمانی كه آن را جلوی دوربین بردند، در فكر تولید اپیزودهای جدید آن نیز بودند. برتویسل و سوزی كانكلین حدود یك سال وقت صرف جمع‌آوری مواد اولیه و اصلی مجموعه خود كردند. زمانی كه آنها تمام مواد را كنار هم قرار دادند، متوجه این نكته شدند كه می‌توانند با آن قسمت‌های جدید از مجموعه را نیز ـ كه تا پیش از این به آن فكر نكرده بودند ـ تولید كنند. استقبال تماشاگران از مجموعه باعث شد تا مسوولان شبكه تلویزیونی از آنها بپرسند آیا دوست دارند اپیزودهای جدید مجموعه را تولید كنند یا خیر. تهیه‌كنندگان مجموعه، قصد تولید قسمت‌های جدید آن را در یك آینده نزدیك دارند، اما هنوز زمان دقیقی برای انجام این كار اعلام نشده است. برتویسل تصمیم دارد پس از یك استراحت، به سراغ قصه اورژینال رفته و آن را با كمی تغییرات با همراهی همكارانش در قسمت اول مجموعه، جلوی دوربین ببرد.
منتقدان تلویزیونی هنگام بحث درباره كرانفورد به رابطه قوی و صمیمی برتویسل با بازیگران آن اشاره می‌كنند. برتویسل كه قبل از كار تهیه‌كنندگی یك بازیگر نیمه‌آماتور بوده است، از این تخصص خود در كار تولید مجموعه‌های تلویزیونی استفاده خوب و درستی می‌كند. او حتی زمانی هم می‌خواست كارگردان شود. البته سایمن كرتیس كارگردان اصلی مجموعه می‌گوید كه برتویسل در كار او دخالت چندانی نكرد و تلاش نداشت كارگردان پنهان مجموعه باشد. منتقدان تلویزیونی می‌گویند تا زمانی كه تماشاگران از ادامه قصه مجموعه كرانفورد استقبال می‌كنند، تهیه‌كنندگان آن می‌توانند به تولید آن ادامه دهند و این در شرایطی است كه نوول اصلی كه مجموعه براساس آن ساخته شد، در یك زمان مشخص به پایان خود می‌رسد. نویسنده قصه هم دیگر در قید حیات نیست كه بتواند دنباله تازه‌ای برای آن بنویسد. با این حال، برتویسل علاقه خود برای تولید سری سوم مجموعه را نیز پنهان نمی‌كند. او در حال حاضر مشغول آماده كردن كتابی است كه به تولید كرانفورد و مسائل پشت پرده آن اختصاص دارد. برتویسل این كار را قبل از این در مورد مجموعه غرور و تعصب و «اما» هم انجام داد و با موفقیت روبه‌رو شد. كتاب كرانفورد كه یك كتاب حجیم است شامل وقایع‌نگاری كامل كار مجموعه از پیش‌تولید تا روزهای تدوین صدا و تصویر آن در لابراتوار می‌شود. تماشاگران مجموعه با مطالعه این كتاب می‌توانند وارد دنیای عجیب و غریبی شوند كه سازندگان آن در طول دوران تولید مجموعه، با آن رودررو شدند. به گفته برتویسل، بخشی از ماجراهای قصه كتاب خیالی و ساخته و پرداخته ذهن این تهیه‌كننده است.

 

 

 گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ

www.seemorgh.com/culture

منبع: jamejamonline.ir

 

‌آلن دلون از بازی ‌در سریال ‌«فرانك ریوا»‌ می‌گوید

خانواده سیمپسون‌ها را بشناسید!

سینما، تلویزیون و حاشیه‌هایی که ما می‌زنیم!

سریال های هالیوودی با مفاهیم متافیزیک!!