متفورمین و کاهش وزن (هر آنچه باید در مورد متفورمین بدانید)
 متفورمین دارویی است که استفاده آن با اهداف مختلف انجام می شود. در این مطلب با جزئیات بیشتری به معرفی قرص متفورمین می پردازیم

 خواص قرص متفورمین

نام تجاری : گلوکوفاژ  Glucophage

نام عمومی : متفورمین Metformin


متفورمین هیدروکلراید Metformin HCL یا متفورمین با یک رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی و احتمالا با داروهای دیگر برای کنترل قند خون بالا استفاده می شود. متفورمین توسط بیماران مبتلایان به دیابت نوع 2 مصرف می شود. کنترل فشار خون بالا از آسیب دیدن کلیه ها، نابینایی، مشکلات عصبی، از دست دادن عضلات  مشکل در عملکردهای جنسی پیشگیری می کند.

بیشتر بدانید : بیماران دیابتی از این خاصیت داروی متفورمین بی خبرهستند


کنترل دیابت خطر بروز حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش می دهد. متفورمین واکنش بدن به انسولین را به حالت طبیعی باز می گرداند. به علاوه متفورمین میزان قندی که کبد تولید می کند و میزان قندی که معده و روده جذب می کنند را کاهش می دهد.


قرص متفورمین هیدروکلراید را چگونه مصرف کنیم؟
متفورمین,قرص متفورمین

قبل از شروع مصرف متفورمین برگه مربوط به اطلاعات دارویی را به طور کامل مطالعه کنید. اگر سوالی درباره دارو دارید، حتما با پزشک مطرح کنید.

قرص متفورمین خوراکی است و درست طبق دستور پزشک مصرف شود و معمولا یک تا 3 بار در روز و با وعده غذایی مصرف شود. در زمان مصرف متفورمین مایعات زیادی بنوشید، مگر اینکه دستور پزشک به شکل دیگری باشد.

میزان مصرف دارو براساس شرایط پزشکی، چگونگی پاسخ بدن به درمان و دیگر داروهایی که مصرف می کنید، بستگی دارد. قبل از شروع مصرف متفورمین در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک خود اطلاع دهید. برای کاهش عوارض جانبی (از جمله مشکلات معده)، پزشک توصیه خواهد کرد مصرف متفورمین را به میزان کم شروع کنید و به تدریج میزان مصرف آن را افزایش دهید. توصیه های پزشک را در باره مصرف دارو با دقت دنبال کنید.

برای بهره بردن کامل از داروی متفورمین، دارو را به طور منظم مصرف کنید و هر روز راس یک ساعت خاص دارو را بخورید.

اگر در حال مصرف داروی دیابتی دیگری هستید (مانند کلروپروپامید  chlorpropamide) دستورات پزشک را در مورد ادامه یا قطع مصرف متفورمین با دقت دنبال کنید.

قند خون خود را به طور منظم چک کنید. نتایج را با دقت دنبال کنید و نتایج را به پزشک خود نیز اطلاع دهید. اگر میزان قند خون شما خیلی بالا یا خیلی پایین است حتما به پزشک اطلاع دهید. گاهی ممکن است لازم شود میزان مصرف دارو تغییر کند.

بیشتر بدانید : سه خوراکی موثر در کاهش قندخون


عوارض متفورمین چیست؟
متفورمین,قرص متفورمین

مصرف متفورمین ممکن است باعث بروز عوارض جانبی مختلفی شود، از جمله :

  • تهوع
  • استفراغ
  • مشکل معده
  • اسهال
  • ضعف
  • احساس طعم فلز در دهان

اگر هر یک از این عوارض ادامه پیدا کند یا بدتر شود، به پزشک اطلاع دهید. اگر علائم مربوط به مشکلات معده دیرتر شروع شد (بعد از مصرف میزان خاصی از دارو طی چند روز یا چند هفته)، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. علائمی که در اولین روز بعد از مصرف دارو اتفاق می افتد، ممکن است نشانه های اسیدوز لاکتیک* باشد.

* اسیدوز لاکتیک acidosis lactic :  اسیدوز لاکتیک یک نوع اسیدوز متابولیک است که در کلیه ها شروع می شود. افراد مبتلا به اسیدوز لاکتیک دارای کلیه هایی هستند که قادر به حذف اسید اضافی بدن نیستند.

به یاد داشته باشید که پزشک دارو را با توجه به تمام مزیت ها و عوارض آن تجویز کرده و بسیاری از مصرف کنندگان از دارو هیچ عارضه جانبی مشاهده نمی کنند.

متفورمین معمولا منجر به کاهش قند خون یا هیپوگلیسمی hypoglycemia نمی شود. قند خون پایین ممکن است در صورتی رخ دهد که متفورمین با یک داروی کاهش دهنده قند خون دیگر مصرف شود. در مورد لزوم کاهش میزان مصرف داروهای دیابت با پزشک خود مشورت کنید.

نشانه های قند خون پایین عبارتند از:

  • عرق کردن ناگهانی
  • لرز
  • ضربان قلب سریع
  • گرسنگی
  • تاری دید
  • سرگیجه
  • سوزش در دست ها و پاها

توصیه می شود برای رفع قند خون پایین همیشه با خود قرص یا ژل گلوکز داشته باشید. اگر قرص یا ژل گلوکز همراه خود ندارید، در صورت افت قند خون با خوردن مقداری قند، عسل یا آب نبات یا نوشیدن آب میوه یا نوشابه غیر رژیمی قند خون خود را بالا ببرید.

در مورد واکنش بدن به دارو بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. اگر مقدار زیادی الکل بنوشید، ورزش های سنگین و غیر عادی انجام دهید یا کالری کافی از غذا دریافت نکنید، احتمال کاهش قند خون بیشتر خواهد بود. برای پیشگیری از کاهش قند خون برنامه غذایی منظمی داشته باشید و وعده های غذایی را نادیده نگیرید. در مورد غذا نخوردن و از دست دادن وعده های غذایی و اقدامات لازم بعد از آن با پزشک مشورت کنید.

نشانه های قند خون بالا hyperglycemia عبارتند از:

  • تشنگی
  • افزایش میزان دارار
  • گیجی
  • خواب آلودگی
  • تنفس سریع
  • بوی میوه در دهان

در صورت بروز هر یک از این علائم بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. لازم است پزشک میزان مصرف داروهای دیابتی را مجددا بررسی کند.

یکی از عوارض جدی مربوط به متفورمین لاکتیک اسیدوز lactic acidosis است که در صورت بروز آن حتما به پزشک اطلاع دهید.

واکنش حساسیتی به متفورمین به ندرت بروز می کند، با این حال در صورت بروز هر گونه واکنش حساسیتی به متفورمین بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. علائم واکنش حساسیتی به متفورمین عبارتند از:

  • بثورات پوستی
  • خارش یا التهاب (به ویژه در صورت، زبان و گلو)
  • سرگیجه شدید
  • مشکل تنفسی

موارد بیان شده لیست کامل عوارض جانبی متفورمین نیست. اگر عارضه دیگری مشاهده کردید که در اینجا به آن اشاره ای نشده حتما به پزشک اطلاع دهید.


اقدامات احتیاطی قبل از مصرف متفورمین
متفورمین,قرص متفورمین

قبل از شروع مصرف متفورمین اگر به این دارو یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید. متفورمین حاوی ترکیبات غیر فعالی است که ممکن است باعث بروز مشکلات و واکنش های دیگری شود.

قبل از شروع مصرف متفورمین سوابق پزشکی خود را به طور کامل در اختیار پزشک قرار دهید، به ویژه اگر مبتلا به هر یک از موارد زیر هستید:

قبل از جراحی یا استفاده از اشعه ایکس یا اسکنی که با کنتراست ید دار انجام می شود، به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که در حال مصرف قرص متفورمین یا هر داروی با نسخه و بدون نسخه دیگری هستید. شاید لازم شود مصرف دارو را برای مدت کوتاهی متوقف کنید.

در زمان مصرف متفورمین ممکن است به دلیل کاهش یا افزایش قند خون احساس تاری دید، سرگیجه یا خواب آلودگی کنید. در این شرایط از رانندگی یا انجام هر کاری که نیاز به هوشیاری و دید کامل دارد اجتناب کنید.

در زمان مصرف قرص متفورمین از نوشیدن الکل اجتناب کنید چرا که می تواند خطر بروز عوارضی مانند لاکتیک اسیدوز را افزایش داده و منجر به کاهش قند خون شود.

تب شدید، قرص های ادرار آور مانند هیدروکلروتیازید، تعریق زیاد، اسهال یا استفرغ باعث می شود آب زیادی از بدن خود را از دست بدهید و این مسئله خطر بروز لاکتیک اسیدوز را افزایش می دهد. در صورت بروز اسهال و استفراغ مداوم مصرف دارو را بلافاصله متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید. برای پیشگیری از کم آب شدن بدن آب فراوان بنوشید مگر اینکه دستور پزشک چیز دیگری باشد.

کنترل قند خون در شرایطی که بدن تحت فشار است (از جمله فشار ناشی از تب، عفونت، آسیب دیدگی یا جراحی) دشوارتر خواهد بود. با پزشک خود مشورت کنید چرا که به دلیل افزایش فشار ممکن است لازم شود برنامه درمانی و داروها تغییر کند.


متفورمین برای سالمندان
متفورمین,قرص متفورمین

سالمندان بیش از دیگران در معرض خطر عوارضی مانند قند خون پایین یا لاکتیک اسیدوز ناشی از متفورمین هستند.


قرص متفورمین برای بارداری

در دوران بارداری این دارو تنها در صورت نیاز باید مصرف شود. در مورد خطرات و مزایای دارو با پزشک مشورت کنید. ممکن است پزشک توصیه کند در دوران بارداری به جای متفورمین از انسولین استفاده کنید. در این دوران دستورات پزشک را با دقت دنبال کنید.

متفورمین ممکن است باعث تغییر در دوره قاعدگی شود (تخمک گذاری را بهبود بخشد) و احتمال بارداری افزایش پیدا می کند. در دوران مصرف قرص متفورمین از روش های کترل بارداری مزمئن استفاده کنید.


قرص متفورمین در دوران شیردهی

متفورمین به میزان کم وارد شیر مادر می شود. در مورد مصرف متفورمین در دوران شیردهی با پزشک مشورت کنید.


بیشتر بدانید : لاغری با متفورمین آیا امکانپذیر است؟

بیشتر بدانید : متفورمین را چگونه مصرف کنیم و متفورمین چه عوارضی دارد؟


تهیه و ترجمه : گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
اختصاصی سیمرغ / منبع : webmd.com