خانم ها ! ولخرجی ممنوع
تنظیم برنامه ی خانواده، بر اساس درآمد شوهر، موضوعى است كه باید با دقت و كاردانى تمام، از سوى خانم خانه، صورت بگیرد و چون نمىتوان درآمدها، خرجها و خلق و خوى افراد را صددرصد با یكدیگر تطبیق داد، این كار به وسیله خانم خانه و بر اساس تجربیات خود او باید انجام شود. در این مبحث، فقط چارچوب كلى را مطرح مىكنیم و جزئیات آن را به عهده خانم خانه مىگذاریم.
ضربالمثل حكیمانه «بادآورده را باد مىبرد» در تئاتر، فیلم و كتاب، لحظات بسیار مفرح، شیرین و دلچسبى را براى ما، به ارمغان آورده است. چقدر از دیدن پیرمردهاى خسیسى كه در صحنه تئاتر با مأمور مالیات بر سر درآمد، چانه مىزدند و دستشان مىلرزید و اصولاً مطالبه او را چرند و مزخرف مىدانستند و به پرداخت مالیات تسلیم نمىشدند، خندیدهایم یا مثلاً در ضمن نمایش، از دیدن زنهاى جوان و خوش لباسى كه به هیچوجه در مقابل منطق شوهر، در خصوص كمخرج كردن، متقاعد نمىشدند و مثل بچهها، لبهایشان را آویزان مىكردند و با كلماتى بچهگانه مىگفتند: «من نمىدونم؛ هر طورى شده، باید این پالتو پوست را برایم بخرى»، خندیده ایم! نویسندگان و منتقدان اجتماعى، به قدرى كتاب و نمایش در خصوص خسّت، ولخرجى و اسراف نوشتهاند كه از حد خارج است و هر كدام از ما، به نوبه خود، چنین كتابها و نمایشهایى را خوانده و دیدهایم و به نظرمان عجیب و غریب و احمقانه جلوه كرده است و به آنها خندیدهایم.
نویسندگان خوش ذوق و آنهایى كه نقایض اجتماعى را با دیده بصیرت و نكتهسنجى مىنگرند، مشاهدات خود را به طرز جالب و زیبایى، ضمن داستان، در مقابل دیدگان ما مجسم مىكنند و به قدرى با مهارت، آن عیوب را برجسته مىسازند كه ما آن را حمل بر شوخطبعى نویسنده كرده، به وجد و سرور مىآییم؛ اما باید بدانیم كه در زندگى حقیقى، هیچ مصیبتى رنجآورتر و غمانگیزتر از عدم لیاقت در امور مالى نیست.
در کلام معصومین هم اشاراتی به این موضوع شده است:
امام حسن (ع) : پرسش صحیح نیمی از علم است ، و مدارا كردن با مردم نیمی از عقل است ، و اقتصاد و اعتدال در زندگی نیمی از مخارج است .
آن مردى كه زیادتر از درآمد خود خرج مىكند و به اصطلاح «پایش از گلیمش درازتر است»، خوشمزه و خندهآور نیست؛ بلكه وى، پایه و اساس ورشكستگى و فلاكت خود را بنا مىگذارد. آن خانم ولخرج و بىمغزى كه مثل بچهها و از روى بىفكرى، یقه شوهر را مىچسبد و از او لباسها و مدهاى روز را مىخواهد، جذاب و دلربا نیست؛ بلكه مانند سنگ آسیاب، به گردن شوهر آویخته شده، او را شكسته و خرد مىكند.
تصور این كه اگر ما درآمد بیشترى داشته باشیم، تمام مشكلات و غصههاى مالى ما حل مىشود، یك فكر سفسطهآمیز و بىمعنى است. متخصصان علم اقتصاد مىگویند: درآمد زیادتر، درد را دوا نمىكند. یكى از بزرگان علم اقتصاد ، عقیده دارد كه غالب مردم، وقتى پولشان زیادتر مىشود، خرجشان را نیز بالا مىبرند و در نتیجه، باز با بىپولى و كمبود، دست به گریبان هستند.
بدون نقشه و بىفكر خرج كردن، یعنى آن كه همه از درآمد و دسترنج شما بهره ببرند؛ غیر از خودتان. شما از درآمد خود به كفاش، نانوا، قصاب، بزاز و نجار، نفع برسانید؛ اما یك دینار براى خود كنار نگذارید.
با نقشه و عاقلانه خرج كردن، آن است كه شما و خانوادهتان، هر كدام یك سهم عادلانه از درآمد خود را پسانداز كنید.
خانم های محترم : تنظیم بودجه، نه مثل یك پیراهن ساده و آسان است و نه این است كه شما صورت بالا بلندى از مخارج روزانه را تهیه كنید و یك ریال یك ریال همه را بنویسید؛ بلكه تنظیم بودجه، عبارت از نقشه مشخص و یك برنامه منظمى است كه به شما كمك مىكند تا از درآمد و پولتان، حداكثر استفاده را ببرید.
بودجهاى كه از روى عقل و تدبیر تنظیم شده باشد، شما را به هدف و آرزوهایى كه در زندگى دارید، مىرساند. خرید خانه، باغ، ماشین، تحصیلات عالى براى بچهها، پسانداز براى زمان پیرى، مسافرت و گردش، از هدفهاى مورد نظر هر خانواده هستند و انجام آنها، جز با تنظیم بودجه عاقلانه، میسر نخواهد بود.
وقتى شما از روى نقشه و حساب خرج كردید و مخارج هر ماه را آخر آن ماه از نظر گذراندید، به چشم خود مىبینید كه براى هر چیز، چه مبلغ پول دادهاید و اگر بعضى مخارج در نظر شما زائد باشد، آنها را حذف مىكنید تا هزینه آنها به مصرف چیزهاى مهم و لازم برسد. صورتحساب خرج ماهانه بهترین مشاور اقتصادى و راهنماى خرج و پسانداز شما خواهد بود.
اگر خداى نكرده شما از آن زنهایى هستید كه عقل معاش نداشته، به تنظیم بودجه معتقد نیستید، از همین امروز، برنامه خرج و دخل را با تطبیق درآمدتان، تهیه كنید. باید بدانید كه یك زن میانهرو كه از روى عقل و نقشه خرج مىكند، مهمترین كمك و خدمت را در راه موفقیت شوهر، انجام مىدهد. مردهایى كه گرفتار زن ولخرج هستند، هرگز روى موفقیت را نخواهند دید.
اگر شوهر شما راه پول درآوردن را مىداند، ولى آیندهگر نیست و همه را از دست مىدهد، شما باید با منطق و عقل معاش، از آن جلوگیرى كنید و اگر زیاد محافظهكار است و خانواده را در فشار و تنگنا مىگذارد، حس اعتماد او را به خود جلب كنید و به او بفهمانید كه شما نیز در پول خرج كردن، همان دلسوزى و تدبیر متقابل را دارید.