الزامات حذف ۴ صفر از پول ملی اعلام شد
این در حالی است كه این طرح اولین‌بار در سال ۱۳۷۲ مطرح شده بود. البته از پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۹۸ اسكناسی تحت عنوان اسكناس ۵۰ هزار تومانی جدید، توسط بانك مركزی در كشور توزیع شد و اخیرا هم اسكناس‌های صد هزار تومانی با كمرنگ شدن چهار صفر توزیع شده است.
این طرح از همان ابتدا با انتقاداتی هم همراه بود و برخی كارشناسان همچنان معتقدند كه حذف چهار صفر به دلیل اینكه تغییری در ارزش پول و كالا ایجاد نمی‌كند یك طرح خنثی به شمار می‌رود و اجرای این طرح نمی‌تواند تاثیر بزرگی بر متغیرهای اقتصادی كشور داشته باشد.
تبدیل واحد پولی از ریال به تومان، در واقعیت تاثیر چندانی بر ارزش پول ملی نخواهد داشت، زیرا ارزش آن تغییر نمی‌كند. مخالفان این طرح می‌گویند دولت در لایحه حذف چهار صفر از پول ملی، ساده‌سازی نحوه محاسبه حساب‌های ملی و اثر روانی حذف صفر از پول ملی را دنبال می‌كرد، در صورتی كه اولویت امروز كشور اصلاح ساختار اقتصادی است و این اقدام می‌تواند در كوتاه‌مدت از نظر روانی تاثیر مثبتی داشته باشد.
كاهش پی در پی ارزش پول ملی در سال‌های گذشته و قرار گرفتن صفر‌های متعدد جلوی ردیف‌های بودجه و هزینه در دفاتر حسابداری، از گلایه‌های فعالان رسته حسابداری است. وجود صفر‌های متعدد و طولانی شدن رقم‌های مربوط به بودجه بخش‌های مختلف گاهی اوقات باعث اشتباه نیز شده است. البته برخی كارشناسان موافق این طرح معتقد هستند حذف چهار صفر گام بزرگی برای اصلاح این روند و تسهیل امور حسابداری مهم است.
صرفه جویی در چاپ اسكناس
جعفر خیرخواهان، اقتصاددان و استاد دانشگاه فردوسی مشهد درمورد حذف ۴ صفر از پول ملی می‌گوید: چند سالی است كه این موضوع داغ شده و امیدوارم كه اجرایی شود، زیرا می‌تواند در چاپ اسكناس صرفه‌جویی شده و در حسابداری‌ها موثر باشد.
او با بیان اینكه متاسفانه در حال حاضر نسبت ریال در برابر پول‌های رسمی دنیا به‌شدت نازل است و در عین حال سكه و به اصطلاح پول خرد نیز از چرخه مبادلات خارج شده است با تاكید بر اینكه ارزش پول ملی در اوایل انقلاب بسیار بیشتر بود، می‌گوید: در ابتدای انقلاب اسكناس ۱۰۰۰ تومانی درشت‌ترین اسكناس آن زمان بود در امریكا هم درشت‌ترین اسكناسی كه چاپ می‌شد ۱۰۰ دلاری بود البته برای دوره كوتاهی ۱۰۰۰ دلاری هم چاپ شد كه خیلی زود انتشار آن را متوقف كردند. او ادامه می‌دهد: در اوایل انقلاب هر دلار امریكا 7 تومان بود و ۱۰۰۰ تومان ایران معادل ۱۴۰ دلار امریكا می‌شد و درشت‌ترین پول ما در ایران یعنی ۱۰۰۰ تومان با درشت‌ترین پول امریكا یعنی ۱۰۰ دلار تقریبا برابر بود. البته در آن زمان هم قدرت خرید مردم در امریكا ۲ تا ۳ برابر ایران بود.
خیرخواهان ادامه می‌دهد: در حال حاضر و پس از ۴۰ سال درشت‌ترین پولی كه در ایران چاپ می‌شود ۱۰ هزار تومانی است البته به جز چك‌پول‌ها كه این ۱۰ هزار تومان معادل نیم دلار یا ۵۰ سنت است و این نشان می‌دهد كه چقدر ما جا مانده‌ایم.
این اقتصاددان می‌گوید: حداقل باید شرایط به‌گونه‌ای پیش برود كه درشت‌ترین پول ایران معادل ۱۰ یا ۵۰ دلار امریكا باشد. شرایطی را درنظر بگیرید كه یك گردشگر خارجی به ایران بیاید و بخواهد اسكناس خود را تبدیل به پول ایران كند. برای تبدیل یك ۱۰۰ دلاری باید به این گردشگر چقدر اسكناس ۱۰ هزار تومانی بدهیم. اگر هر بسته اسكناس
۱۰۰ تایی باشد باید بیشتر از دو بسته ۱۰۰ تایی ۱۰ هزار تومانی بابت یك اسكناس به او بدهیم.
خیرخواهان با اشاره به جابه‌جایی اسكناس‌ها نیز می‌گوید: در كشور سودان یك گردشگر برای خرید در یك بازار محلی به ازای یك اسكناس ۱۰۰ دلاری ۲ تا ۳ جعبه بزرگ اسكناس گرفته و از این اتفاق فیلم تهیه كرده و آن را در فضای مجازی منتشر كرده بود. این موضوع نشان از ورشكستگی و بی‌ارزش شدن پول ملی این كشور فقیر و جنگ‌زده دارد و ما هم برای اینكه بتوانیم از این آبروریزی‌ها جلوگیری كنیم راهی جز تغییرات در پول ملی نداریم. او با تاكید بر اینكه در سال‌های گذشته این اقدام مهم باید انجام می‌شد و نباید این موضوع این‌قدر عقب می‌افتاد، ادامه می‌دهد: شمارش اسكناس‌های كنونی در حوزه حسابداری زحمت و دقت بالایی را می‌طلبد و در صورتی كه صفرها كم شوند برای جمع و ضرب و عملیات بانكی وضعیت آسان‌تر خواهد شد.
این اقتصاددان با تاكید بر تورم كنونی می‌گوید: زمانی كه درشت‌ترین پول ایران معادل ۱۰ دلار هم نیست برای ۱۰ دلار باید ۲۱۰ یا ۲۲۰ هزار تومان پول پرداخت كرد. این اقدام باید از ۱۰ یا ۲۰ سال پیش به صورت جدی پیگیری می‌شد و اگر مسوولی كمی دانش اقتصادی داشته باشد به اهمیت این موضوع پی می‌برد اما متاسفانه با افرادی روبه‌رو هستیم كه تاكنون از اجرای این اقدام سر باز زده‌اند و زیربار این زحمت و انتقادات آن نرفته‌اند.
او می‌گوید: متاسفم برای نماینده مجلسی كه هنوز معنی تورم را نمی‌داند و این آتش تورم هر روز پول ایران را بی‌ارزش‌تر می‌كند. همه می‌دانیم كه تورم ۵۰ تا ۷۰درصدی خوب نیست و باید كاری كرد تا بتوانیم تورم را یك‌رقمی كنیم و این نكته هم مهم است كه نباید امروز ۴ صفر را برداریم و ۵ سال بعد هم بخواهیم مجدد صفر‌های بعدی را برداریم پس باید همه مسائل به صورت جزء به جزء با مطالعه و كارشناسی پیش برود.
این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش كه آیا چاپ اسكناس‌های جدید برای كشور هزینه‌بر است یا خیر؟ می‌گوید: این هزینه به نفع دولت است، زیرا به جای اینكه هزار تا اسكناس چاپ كند از این پس ۱۰ اسكناس چاپ می‌كند.
فرهنگ سازی برای استفاده از اسكناس های جدید
خیرخواهان درخصوص فرهنگ‌سازی چاپ اسكناس‌های جدید در شهرها و روستاهای دورافتاده نیز می‌گوید: باتوجه به گسترش شبكه‌های اجتماعی می‌توان با ساخت كلیپ‌هایی از این اسكناس‌ها مردم را آگاه كرد تا برای خرید و فروش آموزش‌های لازم را ببینند و سرشان كلاه نرود. البته تا مدتی اسكناس‌های قبلی در بازار خواهند بود و به تدریج اسكناس‌های جدید جایگزین خواهند شد.
او با بیان اینكه تصمیم به اجرا گذاشتن طرح حذف چهار صفر از پول ملی بسیار لازم است و باید زودتر از اینها انجام می شد، می‌گوید: باتوجه به شرایط كنونی اسكناس‌های قبلی باید به مرور جمع‌آوری شوند تا در ارتباطات خارجی تناسبی بین پول ملی با ارزهای خارجی برقرار شود، ضمن آنكه در بلندمدت این قضیه موجب صرفه‌جویی در بحث چاپ و كاغذ خواهد شد و حمل آن هم به مراتب آسان‌تر می‌شود.
براساس این گزارش به گفته همتی، رییس بانك مركزی در حال حاضر ۸ میلیارد اسكناس در كشورمان داریم كه ۵ میلیارد آن زیر ۲ هزار تومانی است، سكه‌های دو تومانی به جای اسكناس دو هزار تومانی به مرور زمان وارد صحنه پولی و بانكی كشور خواهد شد، ضمن اینكه سكه ۵ تومانی هم به جای اسكناس ۵ هزار تومانی عملیاتی خواهد شد.
سالانه هزینه زیادی صرف امحای اسكناس‌های فرسوده و مستهلك قدیمی و چاپ اسكناس‌های جدید می‌شود به‌طوری كه همتی، رییس كل بانك مركزی هزینه ۴۰۰ میلیارد تومان اعلام كرده است.
گردآوری: گروه خبر سیمرغ
seemorgh.com/news
منبع: روزنامه اعتماد