انگیزه پزشک تبریزی از نسخه جان عشاق
این برگه با اسلوب كامل نسخه نویسی نوشته شده است؛ با تمام جزییاتی مثل نوشتن نام و تعداد دارو به زبان لاتین و طریقه مصرف به زبان فارسی.«شنفتن آلبوم جان عشاق استاد شجریان روزی یك‌بار و تصنیف مدامم مست از سالار عقیلی هر هشت ساعت یك‌بار». این همان تجویز پزشك تبریزی است كه این روزها با نوشتن یك نسخه، به‌طور غافلگیر‌كننده‌ای در محافل مختلف سر و صدا به پا كرده و مورد استقبال قرار گرفته است.
حالا به واسطه فضای مجازی و سایت‌های خبری، نسخه‌ای كه دكتر علیرضا صلحی پیچیده انگار جرقه‌ای تازه برای مردم زده است. جرقه‌ای كه مقوله درمان و پروسه سخت مصرف آنتی‌بیوتیك‌ها و آرامبخش‌ها را وارد فاز دیگری كرده؛ فازی مثل موسیقی درمانی. علیرضا یك دهه شصتی ٣١ ساله اهل تبریز كه سال ٩٠ پزشكی عمومی را به پایان رسانده و حالا در یكی از بیمارستان‌های تبریز مشغول كار است. وقتی از منتشر شدن نسخه خلاقانه‌اش خبر می‌دهم باور نمی‌كند ولی چرخی كوتاه در سایت‌ها و سرچی در گوگل قضیه را روشن می‌كند.
در بین همین جست‌وجوها با نظرات و اظهارنظرهای مختلف مردمی رو‌به‌رو می‌شود. دكتر صلحی در توضیح چند و چون نوشتن این نسخه می‌گوید: «این درست است كه این برگه با اسلوب كامل نسخه نویسی نوشته شده است؛ با تمام جزییاتی مثل نوشتن نام و تعداد دارو به زبان لاتین و طریقه مصرف به زبان فارسی، ولی من قطعا آن را نسخه نمی‌دانم و فقط پیشنهاد است.»
ولی اینكه جرقه اولیه این پیشنهاد از كجا زده شده و به اینجا رسیده هم ماجرای جالبی دارد كه علیرضا توضیح می‌دهد: «شبی در یكی از گروه‌های تلگرامی با دوستان مشغول صحبت در زمینه شعر و موسیقی بودیم كه یكی از دوستان تصویری از یك برگه منتشر كرد یكی از همكاران پزشك خواندن شعر حافظ را پیشنهاد كرده بود و بحث ادامه یافت. تا جایی كه من نیز نوشته‌ام را با دوستان به اشتراك گذاشتم. تفاوت نوشته من با نوشته همكاران گرامی‌ام در این بود كه من با شیوه متداول پزشكان در كتابت نسخه، پیشنهادم را ارایه دادم. یكی از افراد همان گروه تلگرامی از من برای انتشار نسخه در صفحه اینستاگرام خود اجازه گرفت كه ظاهرا از همان صفحه به فضای مجازی و سایت‌های خبری هم بازنشر داده شده است.»
شاید با دیدن این تصویر نخستین سوالی كه برای هر كدام از ما پیش می‌آید دانستن این باشد كه این نسخه برای چه كسی و چه نوع بیماری نوشته شده. ولی دكتر صلحی می‌گوید در واقع این نسخه برای هیچ بیماری نبوده است. « اگر این نوشته را به یك داروخانه ببرید و نشان دهید، به جای دارو شاید یك لبخند تحویل شما دهند. در واقع این نوشته برای هیچ بیمار خاصی نگارش نشده است. درواقع بیمار نوعی در منظر بنده بود یا حتی عامه مردم و نه لزوما بیماران. تنها این پیش زمینه برای من وجود داشت كه اگر موسیقی در برهه‌ای از زندگی شخصی من برایم بسیار موثر بوده است چرا این پیشنهاد برای دیگران مطرح نشود؟»
بدون شك كسی كه چنین نسخه هنرمندانه‌ای می‌نویسد، از عالم هنر به دور نیست و در ریشه و رگ خود خوش‌ذوقی خاصی را حك كرده است. درست مثل علیرضا صلحی كه از همان دوران كودكی موسیقی را با نواختن پیانو آغاز كرده و چند سالی در این زمینه آموزش دیده است. بعدها ولی در حین خواندن پزشكی، او علاقه‌مند به موسیقی ایرانی شده و حالا چند سالی است كه تار ایرانی ساز تخصصی و اصلی او شده. یعنی همان سلیقه و چیزی كه در نوشتن این نسخه یا به قول خودش پیشنهاد هم نقش داشته است. صلحی می‌گوید: «پیشنهاد نخست آن نوشته آلبوم جان عشاق استاد شجریان بود. شجریان محبوب‌ترین خواننده تمام زندگی‌ام بوده و این آلبوم هم به زعم من یكی از بهترین آثار استاد با همكاری پرویز مشكاتیان، جواد معروفی و محمدرضا درویشی است. تركیب این اساتید برجسته موسیقی دست به دست هم داده تا یكی از جاودانه‌های موسیقی ایرانی رقم بخورد.
در یكی از ابیات پایانی آواز بیات اصفهان در این آلبوم با كلام حافظ شیرازی می‌گوید: به نا امیدی از این در مرو بزن فالی / بود كه قرعه دولت به نام ما افتد. كه تمامی اینها نخستین دلیل من برای پیشنهاد دادن این آلبوم بود. ولی دلیل دوم كاملا به خود استاد شجریان مربوط می‌شود. اگر تاریخ نوشته بنده را ببینید مشخص است كه دقیقا یك هفته پس از مرخص شدن استاد از بیمارستان و رفع كسالت‌شان نوشته شده. طی مدتی كه استاد در بیمارستان بستری بودند از سویی جامعه هنری و اغلب مردم ایران نگران وضعیت جسمانی ایشان بودند ولی در این بین برخی رسانه‌ها با وقاحت تمام به ساحت هنرمندی توهین كردند كه مردمان بسیاری او را و صدای جاودانه‌اش را عاشقانه و از صمیم قلب دوست می‌دارند. هر چند چیزی از مقام استاد شجریان كاسته نشده و نخواهد نشد و به قول سعدی بزرگوار «مگسی كجا تواند كه بر افكند عقابی».
در واقع فكر كردم شاید این پیشنهاد به درد بیماری كینه افرادی كه چنین مطالبی می‌نویسند نیز بخورد. در واقع فكر كردم شاید این نسخه و شنفتن این آلبوم به درد آن كسانی كه چنان چیزهایی را در مورد استاد نوشته بودند هم بخورد. و اما در مورد پیشنهاد دوم آن نسخه كه تصنیف «مدامم مست» از سالار عقیلی بود. به‌طور خیلی اتفاقی وقتی داشتم روی این پیشنهاد فكر می‌كردم در حال شنیدن این تصنیف بودم و از شنیدن آن لذت می‌بردم و حس خوبی كه این تصنیف به من منتقل می‌كرد باعث شد آن را به عنوان پیشنهاد دوم عنوان كنم.» شاید علیرضا صلحی پزشك جوانی باشد ولی زندگی در موقعیت‌های مختلف سبب شده تا شناخت تقریبا خوبی از مردم و دردهای‌شان داشته باشد. او پس از پایان تحصیل، دوره طرح خود را در راسك كه یكی از شهرهای كوچك سیستان و بلوچستان است گذرانده و از آذربایجان شرقی راهی آن سوی ایران شده.
او در مورد این تجربه خود می‌گوید: « من از جایی مثل آذربایجان شرقی كه از لحاظ بهداشت جایگاه خوبی در استانداردهای كشور دارد راهی شهری شده بودم كه مردمانش به اندازه‌ای در فقر و محرومیت زندگی می‌كردند كه گویی آنجا ته دنیاست. جایی كه فقر بیداد می‌كند. مردمانش در حالی كه بسیار خونگرم و مهربان هستند از لحاظ آگاهی‌های بهداشتی درسطح بسیار پایینی قرار دارند. فرض كنید اگر ایران عزیز را به شكل بدن یك انسان ببینیم و خون جاری در بدن را به مثابه آگاهی و امكانات، نقاطی مثل تهران و تبریز در نزدیكی قلب قرار دارند و جریان خون با شدت بالایی از آن می‌گذرد ولی مناطقی همچون شهرهای كوچك و روستاهای استان‌های محروم جریان این خون آگاهی و امكانات را همچون مویرگ‌های انتهایی دریافت می‌دارند.
همین كمبود امكانات و شرایط دشوار باعث می‌شود با وجود دادن تسهیلات ویژه مثل كاهش مدت خدمت پزشكان و افزایش حقوق دریافتی باز هم عده زیادی رغبتی برای رفتن به چنین نقطه‌ای را نداشته باشند.» این نخستین بار نیست كه نامه، متن، تصویر و چیزهایی از این قبیل در فضای مجازی منتشر می‌شود و خیلی زود آنقدر بین مخاطبین به اشتراك گذاشته می‌شود كه تبدیل به یك پدیده اجتماعی می‌شود. این‌بار هم قرعه به نام این نسخه هنرمندانه افتاده كه باعث شده بحث‌ها و اظهارنظرهای مختلفی در مورد آن شكل گیرد. صلحی در این مورد معتقد است: « فكر می‌كنم پیش آمدن این موج‌های اجتماعی دلیل خاصی ندارد و به اندازه آدم‌ها بتوان برای آن دلایل جداگانه مطرح كرد. در مورد این نسخه قطعا مدل نوشتاری و شاید نو بودن موضوع موثر بوده است.»
منبع:روزنامه اعتماد