دفاع از «پیش‌بینی زلزله» تهران

در حالی که هم اکنون بسیاری از کارشناسان زلزله بر این باورند که هنوز دستگاهی موثر که قادر به پیش‌بینی زلزله قبل از وقوع آن باشد در دنیا وجود ندارد، دو سال قبل رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادعا کرد این مرکز با دستیابی به نوعی فناوری خاص، سامانه‌ای طراحی کرده که قادر به پیش‌بینی زلزله قبل از وقوع آن است.

اما در حالی که هنوز حتی یک مورد از پیش‌بینی زلزله و خرد لرزه‌های رایج طی دو سال گذشته از سوی این مرکز قبل از زمان وقوع اعلام نشده است، محمود فاطمی عقدا، رییس این مرکز گفت: تا زمانی که پوشش سراسری این سامانه در تمام کشور مستقر نشود نمی‌توانیم اطلاعات جزئی پیش‌بینی‌ها را اعلام کنیم اما تمام این جزئیات در معاونت‌های مربوطه در این مرکز موجود است.

فاطمی عقدا همچنین در این گفت‌وگو به پرسش‌های «دنیای اقتصاد» در مورد طرحی که به موجب آن قرار بود ظرف مدت ۴۵ روز ۵۰۰ واحد مسکونی در شهر جدید هشتگرد ساخته شود ولی پس از گذشت سه سال هنوز خبری از افتتاح این واحدها نیست، پاسخ داد.

متن گفت و گوی با وی را در ادامه بخوانید:

سامانه پاسخ سریع زلزله هم اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟

مرکز تحقیقات مسکن سامانه شتاب نگار زلزله را در اختیار دارد که با این زیرساخت سامانه پاسخ سریع زلزله را طراحی و راه‌اندازی کرده است که در تهران به صورت آزمایشی در حال کار است.

ادعای شما این است که این سامانه زلزله را پیش‌بینی می‌کند؛ درست است؟

بله؛ پیش‌بینی مربوط به سامانه دیگری به نام سامانه پیش‌بینی زلزله است که ما هنوز آن را برای کل کشور توسعه نداده ایم و به صورت آزمایشی در تهران این کار را شروع کرده‌ایم و ادامه می‌دهیم؛ امیدواریم با تامین اعتبار و توسعه شبکه بتوانیم این سامانه را در کل کشور توسعه دهیم.

بسیاری از محققان و زلزله شناسان به این دستگاه نگاهی انتقادی دارند و می‌گویند اصلا امکان پیش‌بینی زلزله در دنیا وجود ندارد؛ چه طور شما چنین ادعایی دارید؟

حتما آنها درست می‌گویند!

در تمام فعالیت‌های علمی عده‌ای به کاری که انجام می‌شود معتقدند و عده‌ای دیگر تا به صحت آن نرسند ممکن است نظرات مختلفی داشته باشند. این سامانه همچون بحثی جدید و بسیار حساس است و ملاحظات خاصی هم به طور یقین در ارتباط با آن مطرح است ما هم این ملاحظات را رعایت می‌کنیم و مدنظر داریم.

اگر چنین است و این دستگاه واقعا عمل پیش‌بینی زلزله را انجام می‌دهد، آیا خرد لرزه‌ها و همینطور زلزله‌هایی که از زمان راه‌اندازی این سامانه به خصوص در تهران و اطراف آن رخ داده است و اطلاعات آن هم در سایت موسسه ژئوفیزیک موجود است، از طرف این سامانه پیش‌بینی و ثبت شده است؟

بله، نتایج همه اینها در بخش‌های مدیریتی مربوطه در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی موجود است، اما باید در این زمینه قدری تحمل داشته باشید. ما زمانی در مورد آن صحبت کنیم که بتوانیم حداقل یک پوشش خوب کشوری را هم داشته باشیم.

بهمن ماه سال ۸۸ بود که وزیر راه و شهرسازی، به همراه خبرنگاران در هشتگرد از ساخت نزدیک به ۵۰۰ واحد ۴۵ روزه ساز در این شهر جدید خبر داد اما هنوز خبری از افتتاح این واحدها نشده است؛ خودتان بگویید از بهمن ۸۸ تا الان چند روز گذشته است؟

تنها همان ۵۰۰ واحد هشتگرد هم نبوده است؛ الان بیش از ۲ هزار واحد با همان سیستم در کشور ساخته شده است؛ تمام این واحدها ساخته شده و در استان‌های مازندران، فارس و ... هم اکنون در حال ساخت است.

ظرف همان مدت ۴۵ روز؟

من بارها هم گفته‌ام این سیستم به شرطی که کارخانه‌های تولید آنها راه‌اندازی شود نه ظرف ۴۵ روز بلکه ظرف کمتر از یک ماه می‌توانید خانه داشته باشید.

ولی هشتگرد پروژه پایلوت بود و همیشه وقتی پروژه‌های پایلوت اجرا نمی‌شود بقیه کارها هم زیر سوال می‌رود.

پروژه پایلوت ما در هشتگرد اجرا شده است؛ ساخت آن تمام شده اما به علت مشکلات زیرساختی که وجود دارد در ارتباط با تامین آب و برق و گاز و شبکه فاضلاب هنوز امکان بهره‌برداری از آن فراهم نشده است؛ الان تمام واحدها که حدود ۵۰۰ واحد است آماده است. از طرف دیگر چون پروژه، همانطور که می‌دانید، پروژه پایلوت بود، در مسیر اجرا هم بهینه‌سازی‌هایی روی آن انجام شد؛ به این ترتیب این پروژه تنها یک پروژه ساده نبود.