عاقبت ما با هیلاری، دونالد ترامپ و برجام!

وضعیت پیچیده؛ هیلاری، دونالد ترامپ و برجام!

دکتر شیرین هانتر، استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا : انتخابات سال جاری ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا به احتمال زیاد عرصه نمایش رقابت هیلاری کلینتون دموکرات و دونالد ترامپ جمهوری خواه خواهدبود. چندی پیش دونالد ترامپ کاندیدای پیشتاز جمهوری خواهان که به بیان اظهارات جنجالی و هنجارشکن در سخنرانی های خود در طول کمپین انتخاباتی اش معروف است، با انتقاد از رویکرد دولت باراک اوباما درباره توافق هسته ای ایران گفت: در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا توافق هسته ای با ایران را مورد بازنگری قرار می دهم.

در مقابل نیز به تازگی هیلاری کلینتون نامزد دموکرات ها در کمپین انتخاباتی خود با حمایت از سیاست خارجی اش علیه ایران در دوران تصدی وزارت خارجه آمریکا در دوره نخست ریاست جمهوری باراک اوباما مدعی شد: تحریم ها علیه ایران وضع شد تا ایران مجبور شود پای میز مذاکره برای دستیابی به توافق هسته ای بنشیند.

به طور کلی جمهوری خواهان با ادعای اینکه در توافق هسته ای به ایران امتیازات بیشتری داده شده و در مقابل ایالات متحده آمریکا نتوانسته به اهداف مورد نظر خود دست یابد، بر دموکرات ها فشار وارد کرده و تلاش می کنند موضع آنها را تضعیف کنند. در حال حاضر جمهوری خواهان از توافق هسته ای استفاده ابزاری و موقتی می کنند.

البته باید به این نکته اشاره کرد که اظهارات کاندیداهای جمهوری خواه در طول کمپین های انتخاباتی خود مبنی بر پاره کردن توافق در صورت پیروزی در انتخابات، باعث شده که جبهه مقابل یعنی هیلاری کلینتون نامزد پیشتاز دموکرات ها نیز اظهارات تندی علیه ایران بیان کرده و چندان حمایتی از توافق هسته ای نشان ندهد. در این بین تنها برنی سندرز دیگر نامزد دموکرات از توافق هسته ای و تلاش های دولت باراک اوباما، رییس جمهور کنونی ایالات متحده آمریکا حمایت کرده است.

در این بین این پرسش مطرح می شود که اظهاراتی مانند پاره کردن توافق هسته ای از سوی برخی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، در راستای شعارهای تبلیغاتی است یا به واقعیت بیشتر نزدیک است؟ 

در پاسخ به این پرسش باید گفت که در حال حاضر هیچ کس نمی داند که اگر دونالد ترامپ نامزد جمهوری خواه در انتخابات نهم نوامبر سال 2016 (19 آبان 95) به پیروزی برسد و به کاخ سفید راه یابد، چه رویکردی اتخاذ خواهدکرد. زیرا اظهارات وی هم در سیاست داخلی مانند مساله اقتصاد و هم د رحوزه سیاست خارجی ضد و نقیض است. 

دونالد ترامپ از یک سو اعلام می کند که ایالات متحده آمریکا نباید مداخله نظامی بیشتری در سوریه داشته باشد و از سوی دیگر از سیاست های باراک اوباما در منطقه انتقاد می کند. در مورد ایران نیز رویکرد دونالد ترامپ این گونه است، از یک طرف مخالفت خود را با توافق هسته ای اعلام می کند و از سوی دیگر از تلاش برای بهبود روابط اقتصادی شرکت های ایالات متحده آمریکایی با ایران صحبت می کند. البته در این باره باید خاطرناشن کرد که مخالفت با توافق تا پاره کردن آن، به معنای بازگشت ایالات متحده آمریکا به دوران گذشته و بازگرداندن تحریم های اعمالی است و از سوی دیگر با توجه به اینکه توافق هسته ای بین ایران و گروه 1+5 امضا شده است، اگر ایالات متحده آمریکا بخواهد این کار را انجام دهد، دیگر کشورهای عضو مخالفت می کنند.

همچنین این نکته را باید یادآور شد که کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در فضای کمپین های انتخاباتی خود، درباره مسائل بسیاری صحبت می کنند اما زمانی که در انتخابات پیروز شده و وارد کاخ سفید می شوند، با واقعیت هاای ایالات متحده آمریکا و واقعیت های موجود در عرصه بین المللی واقف می شوند و متوجه می شوند که هم در حوزه سیاست داخلی و هم حوزه سیاست خارجی ملاحظات بسیاری باید رعایت شود.

همچنین در برخی مواقع سایست خارجی کشورها در واکنش به برخی رویدادها شکل میگیرد. به طور مثال اگر حملات 11 سپتامبر رخ نمی داد، جنگ های ایالات متحده آمریکا علیه عراق و افغانستان شکل نمی گرفت. بر همین اساس اگر یک حادثه تروریستی در ایالات متحده آمریکا رخ دهد، ممکن است رییس جمهور آتی ایالات متحده آمریکا مجبور شود که به مداخله گری سوق یابد.

با این حال اگرچه در دوره آتی ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا چه دونالد ترامپ بر سر کار آید و چه هیلاری کلینتون رییس جمهور شود، سیاست های تندتری علیه ایران اتخاذ خواهدشد. اما به نظر نمی رسد هیچ یک از آنها بخواهد پس از پیروزی در انتخابات توافق را پاره کند. زیرا لغو توافق عواقب بسیاری برای ایالات متحده آمریکا به همراه خواهدداشت.

همچنین علاوه بر مواضع کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری، در حال حاضر مردم ایالات متحده آمریکا اعم از راست گراها و چپ گراها نیز نمی خواهند که درگیری و جنگ تمام عیاری بین ایالات متحده با کشور دیگری ایجاد شود. هر کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری تا حدی به این رای افکار عمومی واقف است، مگر اینکه حادثه ای مانند حادثه 11 سپتامبر در ایالات متحده آمریکا رخ دهد و نظر افکار عمومی تغییر یابد.

در این میان برخی بر این باورند که هیلاری کلینتون، دموکرات است و رویکرد بهتری در مقایسه با جمهوری خواهان اتخاذ خواهدکرد. در این باره باید یادآور شد که هیلاری کلینتون در دوران تصدی خود در وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا در دوره نخست ریاست جمهوری باراک اوباما در موارد بسیاری از پیشرفت مذاکرات هسته ای مانند جلوگیری از عملیاتی شدن بیانیه تهران با مشارکت برزیل و ترکیه اشاره کرد. 

درواقع به طور شخصی خود هیلاری کلینتون در حوزه سیاست خارجی محافظه کار است زیرا در یک خانواده جمهوری خواه متولد شده و به همین دلیل در حوزه سیاست خارجی چندان همانند رویکرد معمول دموکرات ها عمل نمی کند. از سوی دیگر هیلاری کلینتون بسیار به اسراییلی ها و مقامات این رژیم نزدیک است. در نتیجه هیلاری کلینتون در مسائل خاورمیانه تحت تاثیر مواضع اسراییل است.

البته باید بر این مسائل تاکید کرد که اگر هیلاری کلینتون رییس جمهور شود، با توجه به سیاست گذاری ها و مصالح و منافع ملی ایالات متحده آمریکا، دست هیلاری کلینتون د رحوزه ریاست جمهوری چندان باز نخواهدبود. همچنین در ابتدای انتخابات درون حزبی در ایالات متحده آمریکا، برخی از تحلیل گران تصور می کردند که هیلاری کلینتون در همه انتخابات های مقدماتی پیروز میدان خواهدبود و به راحتی برنی سندرز را شکست خواهدداد اما مشاهده کردیم که در واقعیت این گونه نشد و هیلاری کلینتون در برخی ایالت های ایالات متحده آمریکا شکست خورد. بر همین اساس اگر هیلاری کلینتون رییس جمهور شود، نمی تواند به گونه ای رفتار کند که مواضع هواداران سندرز نادیده گرفته شود.

در کل اگرچه تا حدودی می توان رویکرد هیلاری کلینتون را با توجه به سوابق سیاسی اش در دوران های مختلف سیاست ایالات متحده آمریکا پیش بینی کرد اما دونالد ترامپ با توجه به اینکه به هیچ وجه سابقه سیاسی ندارد، برهمین اساس پیش بینی رویکرد وی در صورت پیروزی در انتخابات بسیار دشوار است. درواقع دونالد ترامپ یک پدیده ناشناخته در صحنه سیاسی ایالات متحده آمریکا به شمار می آید.

منبع: مجله همشهری دیپلماتیک