بهنام تشکر : روان‌شناسی در ایران هنوز جا نیفتاده!

 

 بهنام تشکر بازیگر نقش نیما افشار در «ساختمان پزشکان» می‌گوید:
روزی كه با سروش صحت تماس گرفتیم و قرار شد برای گفت‌وگو با چند نفر از بازیگران مجموعه تلویزیونی «ساختمان پزشكان» راهی محل تصویربرداری شویم، تنها 3 روز به پایان كار ضبط سریال مانده بود، در ساختمانی كه از ورودی تا زیرزمین‌اش به‌طور كامل فضاسازی و صحنه‌آرایی شده بود...
 اولین نفری که پای گفت‌وگو با ما نشست بهنام تشکر بازیگر نقش روان‌شناس مجموعه پزشکان بود. بهنام که از سر صحنه می‌آمد با یك پیاله ماست و تكه‌ای نان در دست همین‌جور كه با لذت نان و ماست می‌خورد، جواب‌های ما را هم می‌داد. او پیش از این در چند تئاتر ایفای نقش كرده و قرار است به زودی با نمایش «ماه‌زدگان» روی صحنه تئاترشهر برود. در دانشگاه اقتصاد بازرگانی خوانده ولی در چند کارگاه بازیگری در آمریکا و جاهای دیگر شرکت کرده و وارد عرصه تئاتر شده است. می‌گوید هر وقت پیشنهاد بازیگری دریافت می‌كند، اول با همسرش مشورت می‌کند که اتفاقا در رشته روان‌شناسی تحصیل کرده است. گفت‌وگوی ما را با او می‌خوانید:

 

 این چندمین کار تلویزیونی شماست؟
من پیش از این در 2 تله‌تئاتر و 2 تله‌فیلم بازی کرده‌ام. نقش اول یک سریال را هم به کارگردانی بهزاد فراهانی داشتم که کار تعطیل شد. به اضافه 2 فیلم سینمایی که هر دو زیرخاکی شدند اما تقریبا 15 سال است که تئاتر کار می‌کنم و در نمایش‌های مهر هفتم برگمان، لبخند باشکوه آقای گیل، دنیای دیوانه دیوانه دیوانه، مکبث، ژولیوس‌سزار و چند نمایش دیگر بازی کرده‌ام. 

 سریال «ساختمان پزشکان» هم چیزی نمانده بود زیرخاکی شود.
بله نزدیک بود برود زیر خاک. حدود 8 ماه برای این مجموعه از صبح تا شب کار کردیم. امیدوارم نتیجه کار طوری باشد که مردم دوستش داشته باشند. بازیگران ساختمان پزشکان، ترکیبی از بازیگران تئاتر و تلویزیون هستند و همگی سعی کرده‌اند نوع جدیدی از بازی‌ها و شخصیت‌ها را ارائه دهند. جمع این گروه نشان می‌دهد که کار، کار نویی است و نخواسته‌ایم دست به هر کاری بزنیم تا مردم را بخندانیم. ما متن داشتیم و سروش صحت و پیمان قاسم‌خانی و گروه نویسندگان خیلی خوب و منظم کار کرده‌اند ضمن اینکه سروش با همه رفیق است و کارگردان‌بازی درنمی‌آورد به‌طور کلی گروه بی‌حاشیه‌ای بودیم و فکر می‌کنم اگر کار موفقی باشد به خاطر فیلمنامه قاسم‌خانی و مجموعه نویسندگان بوده است.

علاقه دارید که باز هم در سریال‌های طنز بازی کنید؟
هنوز نمی‌دانم. به خیلی چیزها بستگی دارد. اول باید ببینم مردم از من و نیما افشار خوششان می‌آید یا نه. 

 چقدر از شخصیت نیما افشار را خودتان پیدا کردید؟
نیما افشار را نویسندگان مجموعه تعریف کرده‌اند. چارچوب و مختصاتش از قبل کاملا مشخص بود. سروش صحت هم چون خودش بازیگر، کارگردان و نویسنده است به همه‌چیز اشراف کافی داشت و بنابراین همه خصوصیات آدم‌ها مشخص شده بود. نیما یک آدم ساده و دلپاک است که خرده شیشه ندارد و سعی می‌کند به‌دیگران کمک کند. دیگران هم نه‌تنها کمکی به او نمی‌کنند بلکه اذیت‌اش می‌کنند.
این سادگی که از شخصیت نیما افشار می‌بینیم و بارها خواسته یا ناخواسته مورد آزار قرار می‌گیرد به ما می‌گوید چقدر سادگی بد است و آدم باید شارلاتان باشد تا اموراتش بگذرد.

 فکر می‌کنید چرا این اتفاق می‌افتد؟
دلیلش این است که ما نسبت به هم نامهربان شده‌ایم. کمتر دوستی را می‌توانیم پیدا کنیم که آزارش به ما نرسد. تحمل‌مان خیلی کم شده. همه نسبت به همدیگر دچار سوءتفاهم شده‌ایم و این خیلی بد است. همه با دیده شک به هم نگاه می‌کنیم و حتی اگر خوبی‌ای در حقمان می‌کنند این حس به ما دست می‌دهد که نكند طرف از ما سوءاستفاده کند. متاسفانه جو بی‌اعتمادی بدی میان افراد جامعه ایجاد شده است. انتظاراتمان از یکدیگر تغییر کرده و اگر به کسی کمک می‌کنیم، منت سرش می‌گذاریم. البته در کار طنز کمی ‌اغراق هست ولی اگر از فضای طنز «ساختمان پزشکان» فاصله بگیریم و به آدم‌های اطرافمان نگاه کنیم، می‌بینیم همین‌جور است. چند روز پیش نیز استاد عزت‌ا... انتظامی ‌در یک مراسم از خلقیات امروز ایرانیان نسبت به یکدیگر انتقاد کرد و گفت نسبت به هم نامهربان شده‌ایم.

 در‌این‌باره از مجموعه‌های تلویزیونی چه انتظاری می‌رود؟ آیا نباید از برنامه‌ها و سریال‌های صداوسیما توقع داشته باشیم که طبق یک وظیفه اخلاقی یا رسالت اجتماعی سعی کنند برای مشکلات روانی و اجتماعی راهکار ارائه بدهند؟
اصلا وظیفه ما نیست که بخواهیم مشکلات روانی مردم را حل کنیم. ما در نمایش‌های تلویزیونی فقط مشکلات را نشان می‌دهیم. هیچ ‌نسخه‌ای برای مشکلات نمی‌دهیم. تنها آن را بازتاب می‌دهیم تا تماشاگر خودش را در آینه ببیند و مشکلش را مشاهده کند و به آن بیندیشد همین که به آن فکر کند کافی است.

 اگر بگوییم حل‌کردن معضلات روانی و اجتماعی جامعه وظیفه رسانه و برنامه‌های صداوسیما نیست، پس فرهنگ جامعه کجا شکل می‌گیرد؟ مگر ما رسانه دیگری هم داریم؟
رسانه‌ها هیچ‌وقت نمی‌توانند تمام فرهنگ یک جامعه را بسازند. البته بی‌تاثیر هم نیست ولی چه کسانی بیشترین تاثیر را روی بچه‌ها دارند؟ در 24ساعت شبانه‌روز پدر و مادر بیشتر پیش بچه‌ها هستند یا رسانه؟ مشکل جایی شروع می‌شود که پدر و مادر کمتر حوصله فرزند کوچکشان را دارند و او را رها می‌کنند و هدایتش می‌کنند به سمت رسانه. در این برهه و زمانه رسانه شامل رایانه، ماهواره، بازی‌های رایانه‌ای و... می‌شود. آنقدر هم جاذبه دارد که بچه‌ها را دنبال خودش می‌کشاند.

می‌دانید این سریال مثل اکثر سریال‌های طنز بین سنین پایین خیلی طرفدار دارد؟
طبیعی است وقتی پدرومادرها سریال را می‌بینند بچه‌ها هم آن را دنبال می‌کنند.

چرا بچه‌ها تا این اندازه جذب سریال‌های طنز می‌شوند؟ درحالی که قاعدتا این طنزها برای بزرگسالان و مطابق با خصلت‌های عمومی‌ و درک بزرگ‌ترها ساخته شده نه براساس ذهن و فکر بچه‌ها.
این جذابیت کار است که آنها را مجذوب خودش می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد که ما جذابیت‌های بصری کمی ‌برای بچه‌هایمان ایجاد کرده‌ایم وگرنه آنها نباید هر فیلم و سریالی را تماشا کنند. پزشکان می‌گویند بچه‌ها تا 2 سالگی زیاد تلویزیون تماشا نکنند هم به خاطر سلامتی چشمشان و هم اینکه ممکن است چیزی را مشاهده کنند که برای سن آنها مناسب نیست.

شما معتقدید که باید رده‌بندی سنی برنامه‌ها برای بچه‌ها رعایت شود؟
حتما باید تفکیک شود ولی ما که امروز برای بچه‌ها چیزی نداریم. مجریان تلویزیون می‌آیند و فقط برای بچه‌ها حرف می‌زنند. بچه در وهله اول احتیاج به دیدن دارد نه شنیدن. حتی برای بچه‌های سنین کمتر کارت‌هایی هست که آنها را با حروف الفبا آشنا می‌کند. یعنی اول باید ببینند و بعد بشنوند. 

 شما بچه دارید؟
بله. یک پسر یک سال‌و‌نیمه دارم.

 واکنش خاصی به سریال «ساختمان پزشکان» ندارد؟
چرا اتفاقا وقتی در خانه نشسته‌ام و او را بغلم گرفته‌ام و با هم سریال را تماشا می‌کنیم، یک کم کنجکاوی می‌کند و می‌خواهد ببیند چرا من در آن واحد 2 نفر هستم و یکی کنارش و یکی درون تلویزیون. می‌خواهد بداند کدام یکی واقعی است؟

 شخصیت نیما شباهتی به شما دارد؟
نزدیکی‌ای وجود دارد. من در زندگی همیشه سعی کرده‌ام آزارم به کسی نرسد. حتی بعضی وقت‌ها دچار سوءتفاهم شده‌ام. من هم گاهی عصبانی می‌شوم ولی عصبیتم خیلی کم است. به هرحال احساس می‌کنم نیما افشار به من نزدیک است. در گذشته می‌گفتیم «من می‌میرم واسه کسی که برام تب کنه» ولی الان زمانه عوض شده و اکثر مردم می‌گویند «من تب می‌کنم واسه کسی که برام بمیره» و این خیلی بد است. 

 عده‌ای انتقاد کرده‌اند که در این مجموعه از مشاور روان‌شناس استفاده نشده است. شما که نقش یک روان‌شناس را بازی کرده‌اید مشاور نداشتید؟
بگذارید نكته‌ای به این دوستان عزیز بگویم. چون روان‌شناس‌ها از لحاظ نوع شغل و تخصصی که دارند آدم‌هایی دارای سعه‌صدر بالا هستند، انتظار می‌رود در مورد یك مجموعه طنز هم این سعه‌صدر را داشته باشند و بگذارند چند قسمت از آن بگذرد و بعد قضاوت کنند. به نظرم روان‌شناس‌ها آدم‌های خاصی هستند و هنوز در جامعه ما جا نیفتاده‌اند. مردم هنوز فکر می‌کنند نباید پیش روان‌شناس بروند. به نظرم آدم‌ها حتی اگر مشکلی هم نداشته باشند باید هر 2 ماه یکبار پیش روان‌شناس بروند. متاسفانه جایگاه روان‌شناسی مثل خیلی از رشته‌های ضروری و تخصصی در جامعه جا نیفتاده و در‌این‌باره فرهنگ غلطی داریم آنقدر که به متخصصان زیبایی و پوست اهمیت می‌دهیم، حتی یک درصدش به روان‌شناسان اهمیت نمی‌دهیم. این فاجعه است. ما کشور ویژه‌ای هستیم و آدم‌های ویژه‌ای داریم و باید هرازگاه سری به روان‌شناس بزنیم ولی عده‌ای این مساله را کسر شأن می‌دانند.

 خودتان پیش روان‌شناس می‌روید؟
یک بار قبل از ازدواج رفتم.

 چرا؟ مگر خودتان نمی‌گویید هر 2 ماه یک‌بار باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
به خاطر اینکه در این سال‌ها دائم سر کار بوده‌ام.

 همان یک‌بار که مراجعه کردید چه برداشتی از روان‌شناس‌ها داشتید؟
من جدا از آن مراجعه‌ای که عرض کردم، دوستان روان‌شناسی دارم که با آنها نشست و برخاست می‌کنم.

 این دوستان شما هنوز نظری راجع به ساختمان پزشکان نداده‌اند؟
خیر. ولی می‌دانم که سعه‌صدر بالایی دارند. در مجموع باید سعی کنیم که به ما برنخورد. اگر من در نقش یک روان‌شناس در این سریال اشکالاتی دارم که فرضا این شغل را خوب مطرح نمی‌کند ولی استادی دارم که نقش‌اش را سیروس ابراهیم‌زاده بازی می‌کند. روان‌شناسان به آن بخش هم توجه کنند. باید قبول کنیم که همه آدم‌ها دچار اشکال هستند. نمی‌شود بگوییم که چون روان‌شناسیم هیچ اشکالی نداریم. یکبار شبکه بی‌بی‌سی براساس آمار و ارقام اعلام کرد یک‌چهارم روان‌شناسان دچار افسردگی هستند. با این وجود من معتقدم صنف روان‌شناسان آن‌طور که باید و شاید در مملکت ما جا نیفتاده است. دیگر اینكه چون روان‌شناسان مشاوران خوبی هستند، مطمئنم از این مجموعه بدشان نمی‌آید. اگر روان‌شناسان هم بخواهند در مقابل یک سریال طنز عکس‌العمل منفی نشان بدهند دیگر از هیچ قشری نمی‌توانیم توقعی داشته باشیم.