تاریخچه و تصاویر روزی که قدرت تصویر دنیا را حیرت‌زده کرد و...

۱۱۷ سال قبل در همین روز و در همین دقایق بود که اولین فیلمهای تاریخ سینما به نمایش عمومی درآمد. برادران لومیر مخترعان سینما و سازندگان نخستین فیلم‌ها، در روز ۲۸ دسامبر سال ۱۸۹۵ در سالن نمایش «گران کافه» واقع در بولوار کاپوسین پاریس، سینما را برای اولین بار به جهانیان معرفی کردند. آن روز چشمهای دنیا با شگفتی بر روی تصاویر متحرک پردۀ سفید زیرزمین گران کافه خیره مانده بود. پرده ای که در ابتدای نمایش، عکسی سیاه و سفید از میدان مشهور بلکور در شهر لیون فرانسه را نمایش می داد، بعد از چند لحظه تبدیل به تصویری متحرک از کالسکه ای شد که به سمت تماشاگر می آمد. و به دنبال آن، همۀ تحرک و جنب و جوش میدان و خیابانها و وقایع زندگی روزمرۀ مردم بر پرده نقش بست. به مدد اختراع نبوغ آمیز برادران فرانسوی، تصاویر ثابت عکسها بالاخره زنده شد و قطار زندگی بر روی پرده به گردش درآمد. ابداع لومیرها سرآغازی بود برای عینیت یافتن تمام رؤیاهای بشر.



(پوستر نمایش سینماتوگراف برادران لومیر)

نویسنده‌ی کافه سینما ادامه می‌دهد: قبل از این رویداد بزرگ و جنجالی که دنیا را تکان داد، توماس ادیسون نوعی دستگاه به نام کینه توسکوپ (متحرک نما) اختراع کرده بود که بیشتر شبیه ماشین شهر فرنگ بود و تماشاگر می توانست تک نفره از طریق یک روزنه به درون آن نگاه کند و با چرخاندن یک دسته، تصاویری متحرک ببیند. مشکل عمدۀ این دستگاه که به اندازۀ یک میز تحریر بود، این بود که در یک زمان بیشتر از یک نفر نمی توانست از آن استفاده کند. اما دستگاه سینماتوگراف لوئی و اوگوست لومیر، هم یک دوربین فیلمبرداری سبک وزن و قابل حمل بود و هم یک پروژکتور و وسیله ای برای نمایش دادن فیلم بر روی پرده. بنابراین ۲۸ دسامبر ۱۸۹۵ را روز تولد سینما می دانند و لومیرها را به عنوان پایه گذاران سینما و بانیان نمایشهای عمومی و همگانی در سالنهای سینما به شکل امروزی می شناسند. چرا که آنها موفق شدند تلاشهای ادیسون و مخترعینی مثل ادوارد مایبریج و امیل رینو و اتین ژول ماره را به ثمر برسانند. اولین تماشاگران مشتاق سینما برای اولین بار در پاریس موفق شدند شاهد اولین نمایشهای عمومی تصاویر متحرک بر روی پردۀ سینما باشند. لومیرها با افتتاح اولین سالنهای سینما اولین گامها را هم در علاقه مند کردن مردم به این پدیدۀ جدید برداشتند. از سوی دیگر نیاز مردم به هیجان و سرگرمی های گروهی باعث شد که در سراسر جهان از سینما استقبال شود. سینما تنها در طی دو دهه به موفقیتی غیرقابل انتظار دست یافت و به عنوان تأثیرگذارترین هنر/صنعت/رسانۀ گروهی شناخته شد و حتی در خط مقدم بحثها و نبردهای فرهنگی و اجتماعی و سیاسی ایستاد.




رستوران گران کافه در پاریس

برادران لومیر سازندۀ فیلمهایی بودند که امروزه مستند نامیده می شوند. آنها در مرحلۀ ابتدایی تاریخ سینما با دوربین ابداعی خود به سراسر جهان سفر کردند و تصاویری از اتفاقهای جالب و مکانهای مهم را ثبت کردند. لومیرها به شیوۀ خودشان و به شکل ظاهرا سهل و ممتنعی، از طریق مسیر تأثیرگذار سینما توانستند روح دوران خود را در چنگ بگیرند. با اینکه فیلمهای آنها فرم و سبک ساده ای دارند و معمولا از یک نما تشکیل شده اند، اما در عین حال نمی توان گول ظاهر ساده شان را خورد. چرا که لومیرها در همین آثار سینمای اولیه با ترفندهای بیان گرایانه و انتخاب موقعیت دوربین و شیوۀ قاب بندی، تصویر را تحت تأثیر قرار می دادند و بر جنبه های خاصی از همان رویدادهای ساده تأکید می کردند و از مفاهیم عادی واقعیت فراتر می رفتند. مثلا در فیلم مشهور «ورود یک قطار به ایستگاه سیوتا» (۱۸۹۵) لومیرها با قرار دادن دوربین در زاویه ای حاد نسبت به قطار، در اولین تماشاگران سینما احساس هراس و وحشت به وجود آوردند. و یا در فیلم کوتاه اما درخشان «باغبان آبپاشی شده» (۱۸۹۵) از یک حادثۀ واقعی یک کمدی خلق کردند. نکته ای که هنوز آثار لومیرها را جذاب و درگیرکننده می کند این است که آنها تصاویری منتخب از لحظات زندگی روزانۀ مردم را به فیلم تبدیل کردند و ذوق و نبوغشان را هم در جهت زیباتر کردن میزانسن هایشان به کار گرفتند.



ورود یک قطار به ایستگاه سیوتا

با اختراع سینماتوگراف راه انسان برای ارتباط به شکل گسترده و بی انتها باز شد و تاریخ وارد یک دوران تازه شد. در تنها چند سال بعد از پیدایش سینما، دنیا متوجه شد که این پدیدۀ نوظهور و جهان شمول چه قابلتیهایی برای درک و بازنمایی رؤیاها و اندیشه ها و پرسش های همیشگی و بی پاسخ انسان دارد. نفوذ رو به گسترش و شگفت انگیزی که سینما در زندگی مردم در دهه های اخیر داشته، ادامۀ منطقی مسیری است که سینما به عنوان یک محفل زنده و قدرتمند در سراسر جهان طی کرده است. هنر-صنعت-رسانه ای که نه تنها خلأهای احساسی و عاطفی موجود در زندگی انسانها را پر کرده، بلکه مثل یک ابزار تأثیرگذار و جریان ساز میان همۀ اقشار جامعه نفوذ پیدا کرده و همۀ مرزها و فاصله ها را در جهان شکسته است.








گردآوری:گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع:caffecinema.com


مطالب پیشنهادی:
پولسازترین بازیگر هالیوود کیست؟
فراخوان دهمین «جشن تصویر سال» و «جشنواره فیلم تصویر»
10 فیلم پرفروش سینمای جهان در سال 2012 کدام فیلم‌ها بودند؟
"میلیاردر" بر "حریم سلطان" غلبه کرد؟
استاد حمید سمندریان از نگاه رضا بابک