جریاناتی که به خاموشی تدریجی ستاره های مونث در سینمای ایران انجامید
در سال های اخیر ستارگان زن سینمای ایران جایگاه و نقش خود را در جذب مخاطب و فروش فیلم از دست داده اند، به بررسی این پدیده می پردازیم.

افول ستاره های زن در سینمای ایران

نگاهی به جدول فیلم های اکران شده، دست کم در سه سال اخیر نشان می دهد، ستاره های مونث سینمای ایران مدتهاست تأثیر خود را روی فروش آثار سینمایی از دست داده اند. در شرایطی که اسکارلت جوهانسون به تازگی درصدر فهرست فوربس به عنوان پولسازترین بازیگر هالیوود با ۲/۱ بیلیون دلار فروش فیلم هایش در سطح جهان طی یک سال اخیر قرار گرفته و زنان بازیگر دیگری نیز از جمله فلیسیتی جونز و مارگو رابی جزو ده نفر نخست لیست مذکور جای دارند، در سینمای ایران گویی این مردان هستند که جایگزین بانوان شده اند. در میان بیش از ۵۰ فیلمی که امسال روی پرده رفته اند، بی اغراق کمترین سهم فروش متعلق به زنان بازیگر بوده است. حتی نگاهی به فیلم های رأس جدول نیز مؤکد این مطلب است که زنان امسال ضعیف ترین کارکرد را در سودرسانی به گیشه سینمای ایران داشته اند.
از میان ۲۲ فیلم امسال که توانستند به باشگاه میلیاردی ها راه یابند، در اغلب آنها یا مردان بازیگر جزو فاکتورهای فروش فیلم از سوی کارشناسان مطرح شده و یا عوامل دیگری زمینه ساز خلق این رقم های میلیاردی بوده اند. این روند در دو- سه سال اخیر هم نمود پررنگی یافته و به پس رفتن ستاره های زن سینمای ایران انجامیده است.
سال ۹۳ در مطلبی که درباره ستاره های پولساز آن سال منتشر شد، از میان هشت بازیگر معرفی شده، تنها دو بازیگر زن حضور داشتند که تازه سهم یکی از آن دو در فروش فیلم هایی که روی پرده داشت، خیلی کلیدی و مهم نبوده است. به این ترتیب که میترا حجار با دو فیلم «خط ویژه» و «آتش بس ۲» جمعاً حدود ۵/۶ میلیارد فروش را تجربه کرد و مریلا زارعی نیز با دو فیلم «شیار ۱۴۳» و «چ» ۵/۴ میلیارد فروش را رقم زد. سالی که رضا عطاران، بهرام رادان و اکبر عبدی بیشترین سهم و تأثیر را در فروش فیلمهایشان داشتند. به ویژه وقتی بدانیم رضا عطاران با سه فیلم «طبقه حساس»، «رد کارپت» و «کلاشینکف»، بهرام رادان با دو فیلم «آتش بس ۲» و «تراژدی» و اکبر عبدی با سه فیلم «معراجی ها»، «خواب زده ها» و «مذاکرات مستقیم آقای عبدی» روی پرده دیده شدند. فیلم هایی که مشخصاً گیشه آنها تحت الشعاع حضور این چهره ها قرار داشت.
سال گذشته البته فیلم «نهنگ عنبر» با مهناز افشار وضع را تا حدودی به نفع بازیگران زن رو به بهبود برد، اما در کل و با توجه به اثرگذاری غیرقابل کتمان عطاران در فروش خوب فیلم سامان مقدم، همچنان این امتیاز منفی با بازیگران زن همراه ماند. در این شرایط «دوران عاشقی» و «در دنیای تو ساعت چند است» با ستاره ای مثل لیلا حاتمی، «عصر یخبندان» و «مزار شریف» با مهتاب کرامتی، «مردن به وقت شهریور» با هانیه توسلی، «قندون جهیزیه» و «شکاف» با نگار جواهریان، «شیفت شب» با لیلا زارع، «آتیش بازی» و «اسب سفید پادشاه» با الناز شاکردوست هیچکدام چندان شگفت انگیز و پولساز ظاهر نشدند. این روند برای دیگر بازیگران زن بدتر هم بود؛ از جمله میترا حجار با «دلتنگی های عاشقانه» و «۳۶۰ درجه»، ساره بیات با «ناهید» و «خداحافظی طولانی»، هنگامه قاضیانی با «آزادی مشروط» و «یاسین» که همگی زیر نیم میلیارد فروختند.

امسال چه خبر بود؟!

بازیگران زن امسال هم اوضاع مناسبی در گیشه نداشتند و بی شک هیچکدام عامل موثری در افزایش فروش فیلم ها تلقی نشدند.
*«فروشنده» با وجود بازی ترانه علیدوستی، مشخصاً تحت سیطره نام اصغر فرهادی، جایزه کن و حضور شهاب حسینی رکورد فروش را شکست.
*«من سالوادور نیستم» با رضا عطاران ۵/۱۴ میلیارد فروخت
*«۵۰ کیلو آلبالو» ستاره زن نداشت
*«ابد و یک روز» با وجود بازی دیدنی پریناز ایزدیار به دلیل پتانسیل های فیلم و کسب جوایز در جشنواره فجر ۵/۱۱ میلیارد فروخت
*«بارکد» ستاره زن نداشت
و* «سلام بمبئی» فیلم رکوردشکن این روزها هم به مدد حضور محمدرضا گلزار و بنیامین می فروشد.
حتی با نگاهی به نیمه های جدول فروش امسال و حتی فیلم های قعرنشین، رکورد فیلم هایی که از یک ستاره زن در مقام قهرمان بهره برده اند نیز بیش از پیش به چشم می آید.
«شرفناز» با حمیرا ریاضی یک ناکامی محض بود، فیلم «سایه» با دیبا زاهدی که انتظار چندانی هم از او نمی رفت فقط ۱۱۰ میلیون فروخت، «ربوده شده» حتی با در اختیار داشتن نیکی کریمی به ۱۵۰ میلیون تومان فروش هم نرسید و میترا حجار در «این زن حقش را می خواهد» یک شکست تجاری را رقم زد. اگر نقش فرعی مینا ساداتی در «فروشنده» را هم در نظر نگیریم، او هم با وجود دو فیلم «هیهات» و «امکان مینا» جزو ستاره های زن شکست خورده امسال قرار می گیرد.
سال آینده با فیلم های جدید در پیش است. آیا می توان به احیای ستاره های زن سینمای ایران در گیشه امید بست؟!

 

گردآوری:گروه فرهنگ و هنر
seemorgh.com/culture
منبع:banifilm.ir