علی نصیریان: هنوز آقای هالو هستم!

این سریال‌ها كه می‌فرمایید در برخی از این شبكه‌های ماهواره‌ای پخش می‌شود به كدام بخش از فرهنگ ما صدمه می‌زند. می‌خواهم كمی ملموس‌تر صحبت كنیم. ما دقیقا از آن چه نوع آسیبی می‌بینیم؟
من فكر می‌كنم مردم ما با‌هوش‌تر از این حرف‌ها هستند. اما گاهی این آثار، رنگ و لعاب‌هایی دارد كه بسیار مخرب است. گاهی با سنت‌های اجتماعی ما تطبیق ندارد و مردم را رنجیده خاطر می‌كند. ممكن است برخی آن را تحریم كنند و برخی هم بگویند كه به دلیل یكسری رنگ‌های روشن و برخی شرایط باز باید آن را تماشا كرد. اما اشتباه نكنیم، اینها تمام آنچه ما داریم را مثل شعر ما و فرهنگ ما را لگدمال می‌كنند. سعدی و حافظ و نظامی ما را، پشتوانه‌های ما اینها هستند. ما باید با اینها زندگی كنیم و روایت بسازیم. باید فضا را باز كنیم تا بتوان با اتكا به این پشتوانه‌ها درد مردم را بیان كرد. قبل از انقلاب اتفاقی افتاد كه جالب بود. بزرگ علوی قصه‌ای دارد با عنوان «گیله مرد». جعفر والی، دوست عزیزم این قصه را تا حدودی تغییر داد و اسم نویسنده را هم حذف كرد و آن را تبدیل به نمایش تلویزیونی كرد و انتظامی و مشایخی و من آن را بازی كردیم. چرا؟ چون آن قصه، قصه‌ای بود كه مربوط به درد و زندگی مردم بود و مردم هم آن را حس كردند و جذب آن شدند. باید به مردم نزدیك شد نه این‌كه متكی به برخی مسائل تاریخی دور از عصر و زمانه و مسائل امروز یا برخی وقایع خانوادگی پیچیده و نامربوط شد. درست است كه مثلا اعتیاد یك معضل اجتماعی است، اما همه معضلات اجتماعی ما در اعتیاد خلاصه نمی‌شوند. ما گرفتاری‌های دیگری داریم كه باید شكافته شود و تحلیلی عمومی و هنری روی آن صورت گیرد.

از افلاطون نقل شده است: «جامعه‌ای كه قصه ندارد به سمت انحطاط می‌رود». آیا ما واقعا در این حوزه‌ها قصه كم داریم؟
نه. ما هم قصه خوب داریم و هم نویسنده خوب. معضلات اجتماعی هم هستند. اما سیاستگذار‌ها و تصمیم‌گیرندگان از حیث سرمایه و تولید این آثار، باید حمایت كنند. آنها باید این بچه‌ها را فرا بخوانند و كارها را راه بیندازند.

در سال‌های اخیر برخی بازیگران و برخی رسانه‌ها و مطبوعات تلاش كرده‌اند در حوزه آموزش بازیگری و مبانی آن كارهایی انجام دهند. من می‌خواهم از زبان شما بشنوم كه بویژه در حوزه تلویزیون، نسلی كه وارد شده‌اند را آیا صاحب دانش می‌دانید و اساسا تحلیل شما از این وضعیت چیست؟
بین نسل دوم و سوم استعدادهای بسیار خوبی هست. اما برخی پرنصیب‌ها و ارتباط خاص با هنر آن‌طور كه باید و شاید پخته نیست، خام برخورد شده است. البته زمانه هم عوض شده. بیشترین تلاش‌ها، برای شهرت است و امكانات ناشی از آن، نه اصل كار فرهنگی و هنری. در آن زمان كه كار می‌كردیم، تمام فكر و ذكرمان كارمان بود، نه شهرت و دستمزد.

چه اتفاقی در نسل شما افتاد كه چنین آدم‌هایی تربیت كرد؟
اتفاقی كه افتاد این بود كه ما استادان بزرگی داشتیم. متاسفانه یك گسستگی پیش آمد و ارتباط ما با گذشته قطع شد و مانع از آن شد كه این سنت‌ها و اخلاق‌ها تداوم یابد. ما وقتی به كلاس تئاتر می‌رفتیم هم درس می‌گرفتیم و هم تربیت می‌شدیم. این استادان آداب و وقت‌شناسی را به ما آموختند. كار فرهنگی از نوع كاری كه ما می‌كنیم، آدابی دارد. بچه‌های امروز استعداد دارند. كار را هم یاد گرفته‌اند و تئوری هم می‌دانند. اما آداب این حرفه را یاد نگرفته‌اند. این حرفه آدابی خاص دارد. یعنی وقتی كسی متعهد به اجرای نقش می‌شود، باید وزن و جسم خود را حفظ كند. باید سفر نرود. شب زنده‌داری بیهوده نكند. انرژی خود را بی هدف مصرف نكند و نیرویش را تماما برای كار روی صحنه بگذارد. مواظب باشد دست و پایش آسیب نبیند. یكی دیگر از آداب این است كه بازیگر و كسی كه كار هنری می‌كند، باید ظرفیت داشته باشد. اگر موفق شد یا شكست خورد در هر دو صورت ظرفیت داشته باشد. اینها آدابی است كه استادان به ما یاد دادند و ما نتوانستیم آن را به بچه‌های این نسل منتقل كنیم و نتوانستیم كاری كنیم كه این استعدادها، منضبظ و منظم و آداب‌دان بار بیایند. این استعدادها تنها برای شهره شدن آمدند. در خیابان شاید هر بار بیش از 30 نفر به سراغ من می‌آیند كه می‌خواهند هنرپیشه شوند. چرا؟ واقعا عشق دارند؟ شاید عده كمی چنین باشند. اما بیشتر آنها نه! او می‌بیند از فلان بازیگر كه زیباتر و بلندقدتر است، چرا نرود و عكسش را پشت جلد مجله‌ها نگذارند؟ شهرت داشته باشد و همه سراغش بیایند؟ در حالی كه اینها اصل نیست. در كدام یك از این دانشكده‌های ما گلستان سعدی درس می‌دهند؟ من باور ندارم كه درس بدهند. نمی‌دانم. ولی به ما گلستان سعدی درس می‌دادند. معلم ما حبیب یغمایی بود. حجازی و دكتر ناظرزاده كرمانی (پدر این دكتر ناظرزاده) بود. اینها استادانی بودند كه هم تعلیم می‌دادند و هم تربیت می‌كردند. متاسفانه امروز، ما استاد تئاتر داریم اما مربی‌هایی كه آداب و اخلاق را منتقل كنند، اندك هستند.

شما دست‌پرورده بزرگانی كه نام بردید، هستید. خود شما با این مساله شهرت چه كرده‌اید و می‌كنید؟
هیچ! زندگی می‌كنیم! من كار خودم را می‌كنم و قضیه را با خودم حل كرده و پز نداده‌ام و از آن شهرت هم استفاده نادرست نكرده‌ام. باید بچه‌ها را تربیت كنیم كه از شهرت سوء‌استفاده نكنند. باید بدانیم اگر كسی به ما اظهار علاقه می‌كند به خاطر كار ماست. باید آن جنبه را تقویت كنیم.

ما بازیگران بزرگی داشته‌ایم كه طی سال‌ها افت كرده‌اند و كم‌كم از دور بازیگری هم خارج شده‌اند یا این‌كه به‌رغم سابقه درخشانشان دیگر به اندازه قدیم، مركز توجه نیستند. چرا برای علی نصیریان این اتفاق نیفتاد و او افت نكرد؟
شاید هم افت كرده باشم. نمی‌دانم...

می‌خواهم بدانم چه حالتی را در زندگی و در درونتان حفظ می‌كنید؟ این ادامه همان سوال درباره آداب زندگی است. در حوزه زندگی شخصی چه می‌كنید تا همچنان بر قله بمانید؟
همان طور كه یادم داده‌اند، هستم. می‌كوشم شهرت و اسم و رسم، چندان تاثیری رویم نگذارد. سعی می‌كنم خودم باشم و این عناصر، امر كاذبی را به من اضافه نكند. من همینم كه هستم و بضاعت من هم همین است. نباید به خود غره شوم. باید به خودشناسی رسید، اگرچه سخت است. بضاعت آدمی به لحاظ سنی و جسمی و حسی و درونی محدود است. ابدی نیست. اگر ما بتوانیم به این شناخت برسیم خوب است. بازیگر باید اولین كسی باشد كه خودش را نقد می‌كند. قبل از آن‌ كه دیگران این كار را بكنند. اگر من بتوانم به آن خودخواهی‌ و غرور و غره شدن‌های خودم بخندم، درست می‌شود. باید بتوانم به خودم بخندم. اگر به اینجا برسم موفق می‌شوم.

نسل پدران ما و نسل ما سال‌هاست با استاد علی نصیریان آشناست. از اوج شهرت در تلویزیون و سینما. از «آقای هالو» تا «میوه ممنوعه». نسل شما و نسل فرزندان و نوادگان شما، بازیهایتان را دیده‌اند و شما را دنبال كرده‌اند. آیا به من می‌گویید امروز چه می‌كنید؟
هیچ! هنوز آقای هالو هستم! (بلند می‌خندد). واقعا همین‌طور است. هنوز همان آدم ساده‌لوح هستم. من این شخصیت را هم خیلی دوست دارم. چون خودم آن را خلق كردم. یك تئاتر تلویزیونی بود كه نوشته بودم و با آقای مهرجویی آن را به فیلمنامه تبدیل كردیم. ولی چون این شخصیت را خودم خلق كردم، مقداری از خودم در آن هست. به همین دلیل می‌گویم هنوز آقای هالو هستم.

من پرسش خاص دیگری ندارم. اگر شما مطلبی دارید، بفرمایید.
فقط پیامی به مردم دارم. چون خیلی اظهار محبت می‌كنند. فقط دوست دارم از طریق شما از آنها سپاسگزاری كنم. مردم ما بسیار باهوشند. بستگی دارد چه نوع غذای هنری به آنها بدهیم. وقتی غذای ناپخته و نامطلوب به خورد آنها بدهیم، زیاد خوششان نمی‌آید ولی شاید با اجبار استفاده كنند. مردم ما آمادگی بسیار زیادی برای ارتقای سطح ذوق خود دارند و بسیار علاقه‌مندند. سنت‌های ایرانی در مردم ما هنوز هست. ما می‌توانیم ارتباط انسانی و معنوی خوبی با مردم داشته باشیم. به شرط آن كه خودمان بخواهیم. مردم گناهی ندارند.