کرنانوازی از سنتهای قدیمی استان گیلان است که در ماه‌های محرم و صفر در مناطق مختلف این استان نواخته می‌شود.
این سنت مذهبی بیشتر در شهرهای آستانه اشرفیه، رحیم آباد، واجارگاه و کلاچای در شرق استان گیلان پا برجا و به قوت خود باقی است.
کرنا نوازی در گیلان به عنوان یک نوع عزاداری مرسوم است. این ساز منطقه‌ای تا پیش از این برای اطلاع رسانی و اعلام خبری به مردم از آن استفاده می‌شده و امروزه تنها به عنوان ساز مراسم عزاداری شخصی و مذهبی از آن استفاده می‌شود.
کرنا معمولا به صورت دسته جمعی و در قالب گروه‌های ده نفره کرنانواز نواخته می‌شود که یک نفر سرگروه بوده و بقیه او را همراهی می‌کنند.
طریقه نواختن کرنا بدین گونه است که شخص با تجربه ای به عنوان تک نواز گروه، نوایی را در کرنا می‌دمد و بقیه نفرات پاسخ می‌دهند.
تک نواز گروه، مصیبتی از حضرت امام حسین (ع) را در داخل کرنا دمیده و پس از آن صدای "وای وای" از کرنای وی به گوش می‌رسد در این لحظه گروه، نوای "حسین وای" را در کرنا می‌دمند بدین ترتیب شنوندگان "وای وای، حسین وای" را از تک نواز و گروه او می‌شنوند.
کرنا به جز ایام سوگواری امامان به ویژه امام حسین (ع ) در یادبود شهدا و برای خانواده‌های که داغ جوان دیده باشند نیز نواخته می‌شود.
"کرنا" آلتی بادی و بلند که دارای صدای بم و رسائی است، چون سوراخ ندارد با انگشتان نواخته نمی‌شود از این رو فقط با دم نوازنده از آن صدا حاصل می‌شود.
جنس بدنه کرنا از نی است که برای استحکام بیشتر پوششی از بریده‌های نی روی بدنه آن بسته می‌شود طول آن متفاوت بین دو تا چهار متر و گاهی بیشتر است "سر عصایی شکل کرنا" محل خروج و تشدید صدا از جنس کدو است.
کرنا، سازی قدیمی و تاریخی است که در استانهای مخـتـلف ایران به شکـلهای متـفاوت ساخـته و اجرا می‌شود مهـمترین کرناهـا، کرنای شمال، گـیلان و کرنای مشهـد است و این ساز بـیـشتر در کردستان و آذربایجان مورد استـفاده قرار می‌گـیرد.
"کرنی" یا "کرنا" مرکب از دو لغت کر و نای است "کر" به معنی جنگ و در فارسی به صورت کارزار آمده است و نای همان "نی" است که در گیلان از نی ساخته می‌شود.
با سری به شکل دایره "ن" یا "ل" و به طول 2.5 متر است که به وسیله هیئتهای سه یا چهار نفری در نمایش وقایع جنگلی نظیر واقعه کربلا نواخته می‌شود.
کرنای شمال را "درازنای" نیز می‌نامند چون لوله فاقد سوراخ تغییر دهنده صوت است لذا اصوات با تغییر فشار دم در لوله ایجاد می‌شود و فاقد تنوع صوتی است.
استفاده از کرنا در گیلان، خراسان و فارس مرسوم است، کرنا در گیلان بدون زبانه و سوراخ بوده از سه قسمت تشکیل می‌شود قسمتی که در دهان قرار می‌گیرد، قسمت بدنه که در ازای آن گاه به بیش از 3.60 متر می‌رسد و قسمت سر آن که خمیده و به شکل عصا است.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: shomalnews.com
مطالب پیشنهادی:
تشت گذاری، سنت عزاداران حسینی اردبیل
علم و کتل و بیرق از ابتدا تا امروز
