کرونا، جشن تیرگان زرتشتیان را لغو کرد
رییس انجمن زرتشتیان شریفآباد اردکان یزد گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونا و توصیه مسوولان بهداشتی به رعایت بهداشت فردی و همگانی و پرهیز از برگزاری مراسم های جمعی، جشن "تیرگان" که قرار بود دهم تیرماه از سوی پیروان این آیین باستانی ایران برگزار شود لغو شد. "داریوش کاموسی" افزود: هدف انجمن، کمک به حفظ سلامتی شهروندان و رعایت پروتکل های بهداشتی است ، لذا تصمیم به لغو مراسم گرفته شد.
تیرگان چه روزی است؟
تیرگان یکی از آیین‌های کهن ایران باستان و سالروز جانفشانی آرش کمانگیر در راه میهن و روز پاسداشت «تشتر» یکی از برترین فرشتگان در آیین زرتشتی است که از سوی پیروان این کیش در مناطق زرتشتی نشین استان یزد گرامی داشته می شود. در تقویم ایران باستان هر ماه ۳۰ روز بود، زرتشتیان همچنان آیین های خود را بر اساس آن برگزار می کنند، هر یک از روزهای ماه با عنوان مشخصی نامگذاری شده که نام ۱۲ روز از ماه با نام ماه های سال مشابه است.
جشن تیرگان
آیین های ماهانه در تقویم کهن زرتشتی زمانی برگزار می شود که نام روز و ماه با یکدیگر مطابق باشد؛ برای مثال روز سیزدهم هر ماه به عنوان تیر نامگذاری شده است و آیین تیرگان در روز تیر (سیزدهم) از ماه تیر مطابق با تقویم زرتشتی برگزار می شود. روز سیزدهم تیر در تقویم کهن زرتشتی مصادف با دهم تیر ماه در تقویم کنونی است. جشن تیرگان پاسداشت فداکاری های آرش کمانگیر است. آرش (در اوستا اِرِخْشَه) نام کماندارِ سپاه ایران در زمان منوچهر شاه بود.واژه انگلیسی Archer به معنی «کماندار» از نام آرش گرفته شده و اوستا او را با لقب « شیوا تیر» نام می برد.
داستان آرش کمانگیر
در خصوص داستان آرش نقل شده است: در زمان پادشاهی منوچهر پیشدادی، در جنگی با توران، افراسیاب سپاهیان ایران را در مازندران محاصره می کند. سرانجام منوچهر پیشنهاد صلح می دهد و تورانیان پیشنهاد آشتی را می پذیرند و قرار بر این می گذارند که کماندار ایرانی برفراز البرزکوه تیری بیاندازد که تیر به هر کجا نشست آنجا مرز ایران و توران باشد، آرش از پهلوانان ایران داوطلب این کار می‌شود.
به فراز دماوند می رود و تیر را پرتاب می کند؛ تیر از صبح تا غروب حرکت کرده و در کنار رود جیحون یا آمودریا بر درخت گردویی فرود می آید و آنجا مرز ایران و توران می شود. پس از این تیراندازی آرش از خستگی می میرد، آرش هستی خود را بر پای تیر می ریزد؛ پیکرش پاره پاره شده و در خاک ایران پخش می شود و جانش در تیر دمیده می شود.
مطابق با برخی روایت ها اسفندارمذ تیر و کمانی را به آرش داده بود و گفته بود که این تیر خیلی دور می رود ولی هر کسی که از آن استفاده کند، خواهد مرد. با این وجود آرش برای فداکاری حاضر شد که از آن تیر و کمان استفاده کند. بسیاری آرش را از نمونه های بی همتا در اسطوره های جهان دانسته اند؛ وی نماد جانفشانی در راه میهن است.
تیر در اسطوره های کهن آریایی
«تیر» یا «تیشتر» ستاره باران زا است و «اپوش» دیو خشکسالی ؛ جشن «تیرگان» روز پیروزی تیشتر بر اپوش است و جاری شدن آب های مزدا داده بر روی زمین،تیرگان را جشن «آبریزان» هم می گویند. در اسطوره های کهن آریایی تیر یا «تیشتر»، ایزد باران زاست و نماد آن ابر سپید است. تشتر در باور نیاکانمان پیوسته با دیو خشکسالی که «اپوش» نام دارد و نماد آن ابر سیاه است، در نبرد است.
در «تیر یشت» اوستا آمده که تیشتر با اپوش سه بار می جنگد و ۲ بار نخست شکست می خورد و زمین را خشکسالی فرا می گیرد. سپس تیشتر به نزد اهورامزدا گله می کند که چرا مردمان مرا یاری نمی کنند. پس از اینکه مردم برای پیروزی او نیایش می کنند، تیشتر بر اپوش پیروز می شود و آبها بر زمین جاری می شوند و زندگانی دوباره جریان می یابد .
۱۵۰ هزار اقلیت زرتشتی در جهان زندگی می کنند که ۳۰ هزار نفر آنان در ایران و حدود ۶ هزار نفر هم در شهرهای یزد، تفت و اردکان در استان یزد سکونت دارند. زیارتگاه مهم چک چک و پیر هریشت زرتشتیان در اردکان واقع شده و هر ساله زرتشتیان سراسر جهان در این مکان ها حضور پیدا کرده و به عبادت می پردازند. آتشکده و دخمه، ۲ اثر مهم زرتشتیان استان یزد است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
بیشتر بدانید : جشن تیرگان چیست و چه زمانی برگزار می شود؟
بیشتر بدانید : تیرگان: رقص و هلهله مردمان یک سرزمین خشک برای باران زایی + تصاویر
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع: irna.ir