یكی از عقاید سنتی حاكم بر ژاپن كه هنوز هم ردپایی از آن در رفتار زنان ژاپنی به چشم می‌خورد اصول سه‌گانه زندگی زنان ژاپنی است. به عبارت دیگر اطاعت از...

امروزه ما انسان‌ها به قدری غرق در فناوری شده‌ایم كه بیش از نیمی از زمان بیداری خود را به تماشای برنامه‌های تلویزیونی، نشستن پشت كامپیوتر، كار كردن با گوشی تلفن همراه و استفاده از دیگر فناوری‌های نوین اختصاص داده‌ایم و به عبارتی می‌توانیم بگوییم كه ظهور فناوری‌های نوین توانسته است روابط خانوادگی و اجتماعی ما را نیز به گونه‌ای تحت تاثیر خود قرار دهد.
 
بدون ‌شك همه افرادی كه زندگی در دوره‌های پیش از گسترش این فناوری‌ها را تجربه كرده‌اند كمرنگ شدن صمیمیت بین افراد و حتی اعضای یك خانواده را كه می‌توان آن را پیامدهای نامطلوب توسعه فناوری‌های نوین برشمرد، به خوبی احساس می‌كنند.
بررسی‌ها و مطالعات آماری در این زمینه حاكی است كه این پدیده نقش بسیار مهمی در فراموش شدن بسیاری از سنت‌های كهن و دیرینه در فرهنگ زندگی اجتماعی ما داشته است.

كشوری كه سمبل فناوری است

دسترسی به شبكه‌های اینترنتی، امكان ارسال پیام كوتاه و استفاده از ابزارهای ارتباطی همراه مهم‌ترین فناوری‌هایی هستند كه روی سبك زندگی افراد در كشورهای مختلف تاثیر‌گذار بوده‌اند. هنجارهای اجتماعی معیارهای نسبی هستند كه توسط اغلب افراد جامعه پذیرفته شده است و افراد می‌توانند براساس این ویژگی‌ها رفتارهای خود را مورد ارزیابی قرار دهند. اگرچه ممكن است این هنجارها برای افراد مختلف یكسان و مشابه نباشند، اما آگاهی اعضای یك جامعه نسبت به این هنجار می‌تواند نقش بسیار مهمی در اصلاح الگوی زندگی افراد و جلوگیری از تغییر آن با گذشت زمان داشته باشد.
بررسی تاثیر گسترش فناوری بر سبك زندگی كشورهای مختلف نشان داده است كه كشورهای مختلف از این منظر متفاوت هستند برای مثال اگرچه كشور ژاپن كشوری است كه از آن به عنوان سرزمین غرق در فناوری نام برده شده است، اما ژاپنی‌ها همچنان از جمله افرادی هستند كه بیش از سایر كشورها به آداب و سنن كهن و دیرینه كه از گذشته‌های دور در میان اقوام و نیاكان مرسوم بوده است پایبند هستند.
ژاپنی‌ها هنوز به هنرها و صنایع دستی كه صدها سال قدمت دارند، افتخار می‌كنند. اگرچه ژاپنی‌ها افرادی هستند كه توانایی ایجاد و استفاده از فناوری‌های جدید را دارند، اما اغلب آنها به سختی از ورود فناوری‌های جدید به زندگی خود استقبال می‌كنند برای مثال میزان استفاده از اینترنت در ژاپن در مقایسه با دیگر كشورها بسیار كمتر است.
علی‌رغم این كه بسیاری از كشورها كه از نظر توسعه فناوری در جایگاه پایین‌تری قرار دارند از بیشترین تعداد كاربران اینترنتی برخوردارند. به عبارت دیگر می‌توان گفت شكاف ایجاد شده میان ادامه پذیرش الگوهای سنتی و قدیمی و همچنین بكارگیری فناوری‌های جدید در زندگی روزمره افراد مانع از این شده است كه سبك زندگی مردم این كشور تحت تاثیر گسترش فناوری قرار گیرد.
در ژاپن خانواده‌ها همچنان به شیوه سنتی، انجام كارهای هنری را ادامه می‌دهند، به شیوه‌ خاصی چای درست می‌كنند، عود می‌سوزانند یا حتی كیمونو می‌پوشند.
آنان ارزش بسیار زیادی برای حفظ سنت‌های قدیمی قائل هستند.
جالب است بدانید علی‌رغم این كه ژاپنی‌ها به عنوان معماران بزرگ سبك بین‌المللی در دنیا شناخته شده‌‌اند همچنان آثار معماری در این كشور تحت تاثیر سنت ژاپنی است. در این كشور، پایبندی به آداب و رسوم الزامی است و آنها رنگ طبیعی چوب را به رنگ و روغن جلا ترجیح می‌دهند و دوست دارند اسباب و اثاثیه چوبی را برای خانه خود انتخاب كنند. ژاپنی‌ها ازجمله افرادی هستند كه برای كهنسالان و سالمندان ارزش و احترام بسیار زیادی قائل هستند و این ویژگی یكی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است كه این كشور را از دیگر كشورهای دنیا متمایز می‌سازد. احترام به كهنسالان به قدری در كشور ژاپن حائزاهمیت است كه اغلب كشورها وقتی برای انجام مذاكرات و معاملات تجاری با ژاپنی‌ها ملاقات می‌كنند افراد سالمند را برای حضور در این مذاكرات انتخاب كرده تا بتوانند هر طور شده موافقت طرف مذاكره خود را جلب كنند.

ژاپن، كشور سالمندان

شاید برایتان جالب باشد بدانید كه كشور ژاپن ازجمله كشورهای بزرگ صنعتی در سطح دنیا است كه امروزه با پدیده‌ای به نام افزایش شمار سالمندان مواجه شده است كه این پدیده نیز می‌تواند ناشی از سبك زندگی بخصوص این افراد باشد. بررسی‌های انجام شده حاكی از آن است كه شادی، انجام فعالیت‌های ورزشی و داشتن برنامه غذایی مناسب ازجمله عواملی هستند كه بر افزایش طول عمر ژاپنی‌ها تاثیرگذار بوده است.
در این كشور بیش از 30 هزار سالمندی كه بیش از 100 سال عمر دارند زندگی می‌كنند و جالب‌تر این كه هیچ كشوری تاكنون با چنین پدیده‌ای مواجه نشده است و به این ترتیب این ویژگی برای مردم این كشور یك افتخار ملی است و این در حالی است كه این كشور برای بیست و هفتمین سال متوالی با كاهش جمعیت كودكان مواجه شده است كه به نظر می‌رسد در آینده‌ای نه‌چندان دور كاهش نیروی كار و افزایش نیازهای مراقبتی برای سالمندان می‌تواند پیامدهای نامطلوبی برای اقتصاد این كشور به همراه داشته باشد. علی‌رغم افزایش مشكلات زندگی در دنیای امروز در مقایسه با گذشته، همچنان نگهداری از افراد سالمند هر خانواده به عهده فرزند بزرگ خانواده است و این سنت هم ازجمله سننی است كه همچنان ژاپنی‌ها به آن پایبند هستند و سفر فرزندان یا اعضای خانواده یا خروج روزانه كاری آنها یا تنها ماندن آنها در خانه حتی برای مدت زمانی كوتاه ازجمله عواملی است كه موجب می‌شود سالمندان به طور موقت در مركز نگهداری از سالمندان زندگی كنند.
البته گاهی سالمندان خودشان خواستار زندگی در این مراكز می‌شوند یا این كه به دلیل معلولیت‌های خاص این افراد، فرزندان آنها تصمیم می‌گیرند مسوولیت نگهداری از آنها را به مراكز نگهداری از سالمندان بسپارند. از آنجایی كه بیش از 86 درصد سالمندان بالای 100 سال در این كشور زن هستند این كشور به عنوان كشور پیرزن‌ها نیز نامگذاری شده است. امید به زندگی در این كشور برای زنان 5/85 سال و برای مردان 79 سال است كه از این نظر با دیگر كشورها از تفاوت قابل توجهی برخوردار است. امید به زندگی، میزان متوسط طول عمر مردم یك كشور است كه همه ساله توسط سازمان بهداشت جهانی گزارشی در این باره اعلام می‌شود.
بی‌شك عواملی مانند سبك زندگی افراد، بهداشت، تغذیه و استعمال دخانیات از مجموعه عوامل مهمی هستند كه می‌توانند تعیین‌كننده امید به زندگی در كشورهای مختلف باشند. همه ما می‌دانیم كه ژاپنی‌ها مودب‌ترین مردم دنیا هستند كه این ادب و نزاكت حتی در بین جوانان ژاپنی نیز مشهود است. علی‌رغم این‌‌كه این روزها ابزارهای دنیای فناوری رفتار و اخلاق بسیاری از جوانان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار داده‌اند، اما باز هم ژاپنی‌ها از جمله افرادی هستند كه از این قاعده مستثنا هستند.
وقتی در این كشور وارد یك فروشگاه مواد غذایی می‌شوید به گونه‌ای مورد احترام قرار می‌گیرید كه شاید كمتر مشابه آن را در كشور دیگری تجربه كرده باشید. آنها رعایت حقوق دیگران در اماكن عمومی را بسیار مهم و ضروری می‌دانند تا جایی كه هیچ‌گاه در مكان‌های عمومی با تلفن همراه خود صحبت نمی‌كنند و در صورت ضرورت هیچ‌گاه صدای فردی را كه با گوشی تلفن همراهش صحبت می‌كند نخواهید شنید. اگرچه پیشرفت علم و فناوری در برخی از زمینه‌ها در راستای آداب و سنن حاكم بر جامعه ژاپن حركت نمی‌كند،‌ اما از آنجایی كه 70درصد جمعیت این كشور را افراد كهنسال تشكیل می‌دهند عدم پایبندی به آداب و رسوم بسیار ناپسند است. كشور ژاپن نیز با توجه به اهمیت این موضوع و همچنین برای جلوگیری از فراموشی سنت‌‌ها و فرهنگ این كشور در میان جوانان اقدامات گسترده‌ای در این رابطه انجام داده است. آنها براین باورند كه آداب و سنن هر كشور بسادگی و یكشبه شكل نگرفته است كه بعد از مدت كوتاهی به دست فراموشی سپرده شده و از صفحه تاریخ روزگار این كشور محو شود، بلكه این آداب و سنن نتیجه تلاش‌های افرادی است كه از گذشته‌های دور در اعماق خاك این كشور ریشه دوانده است.

زنان ژاپنی همچنان پایبند به سنت‌ها

اگرچه به نظر می‌رسد كه زنان ژاپنی با كنار گذاشتن رسم دیرینه پوشیدن لباس سنتی در تلاش هستند تا بیش از پیش از سنن و آداب و رسوم سنتی این كشور فاصله گیرند، اما حقیقت این است كه اگرچه آنها از نظر ظاهری همگام با زنان دیگر كشورهای دنیا قدم برمی‌دارند، اما تا به دست‌آوردن حقوق اجتماعی كه در دنیای امروز از حقوق مسلم همه زنان است، راهی طولانی را پیش رو دارند.
یكی از عقاید سنتی حاكم بر ژاپن كه هنوز هم ردپایی از آن در رفتار زنان ژاپنی به چشم می‌خورد اصول سه‌گانه زندگی زنان ژاپنی است. به عبارت دیگر اطاعت از دستورات پدر به عنوان فرزند، اطاعت از همسر پس از ازدواج و همچنین اطاعت از فرزند در دوران سالمندی از اركان سه‌گانه زندگی یك زن ژاپنی است. این در حالی است كه در این كشور بیشترین بار زندگی به عهده زنان است. اغلب آنها علی‌رغم مشغله‌های زیادی كه در خانه دارند فعالیت اجتماعی خود را در خارج از خانه از ساعت 9 صبح آغاز كرده و تا ساعت 5 بعدازظهر ادامه می‌دهند.
در حقیقت آنها به مراتب بیشتر از مردان ژاپنی زحمت می‌كشند و كار می‌كنند و این در حالی است كه در این جامعه اغلب حقوق زنان نادیده گرفته می‌شود. زنان از صبح تا شب تلاش می‌كنند تا هر طور كه شده بتوانند زندگی اجتماعی و خانوادگی خود را تحت كنترل قرار دهند كه این خود می‌تواند پیامدهای روحی و عاطفی بسیاری را برای آنها به همراه داشته باشد. اگرچه آنها اغلب افرادی هستند كه همه این فشارها و مشكلات را تحمل می‌كنند تا بتوانند رضایت خانواده خود را هر طور شده به دست آورند و همان‌طور كه می‌بینیم علی‌رغم این‌كه این كشور از نظر فناوری یكی از پیشرفته‌ترین كشورهای دنیا محسوب می‌شود، اما همچنان پایبندی به سنت‌های قدیمی در میان مردم این كشور حائز اهمیت است.

سایه سنگین فناوری بر روابط ایرانی‌ها

اگرچه نقش فناوری‌های نوین در زندگی اجتماعی مردم كشور ما انكارناپذیر است، اما باید پذیرفت كه به موازات رشد فناوری، ارتباط اجتماعی بین افراد نیز دستخوش تحولات عظیمی شده كه كم‌رنگ شدن نقش اجتماعی افراد را در ایران به دنبال داشته است.
این روزها پدر و مادرها صبح تا شب كار می‌كنند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای فرزندانشان باشند، چرا كه رشد فناوری‌های نوین موجب شده است علی‌رغم این‌كه ما در گذشته تنها با خریدن یك عروسك پارچه‌ای یا یك ماشین كوچولوی قرمزرنگی كه چراغ‌های آن خاموش و روشن می‌شد دنیایی از شادمانی را احساس می‌كردیم امروزه فرزندانی داشته باشیم كه خواسته‌هایی فراتر از اینها داشته باشند.
در زندگی ایرانی‌ها كه روزی مهما‌ن‌نوازی آنها در دنیا زبانزد خاص و عام بود، دیگر از مهمانی‌ها و دور هم جمع شدن‌ها خبری نیست و شاید اگر روزی سنت دیرینه و كهن عید نوروز هم به دست فراموشی سپرده شود دیگر حتی سالی یك بار هم به دیدن اقوام و دوستان و آشنایان خود نرویم و تنها به یك تماس تلفنی كه آن هم به ندرت انجام می‌شود برای باخبر شدن از حال همدیگر اكتفا كنیم كه شاید بتوان همه این تغییرات را ناشی از همین مهمان‌نوازی ایرانی‌ها برای استقبال از فناوری‌های نوینی به حساب آورد كه از جهات مختلف قدم به زندگی ما گذاشته‌‌اند.

 
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: jamejamonline.ir
 
مطالب پیشنهادی:
زن در فرهنگ ژاپن
گزارش تصویری: مجموعه‌ای بی‌نظیر از دیدنی‌های ژاپن
آشنایی با تاریخ و فرهنگ ژاپن
عقاید و باورهای ابتدایی و باستانی مردم ژاپن 
 مراسم با شكوه طلاق در ژاپن!!