نگاهی به اولین مجموعه‌های شعر فروغ (اسیر، دیوار و عصیان) شاهد زبانی هستیم كه سرشار از عواطف زیبای زنانه است، با بازتاب زندگی فردی او و عاشقانه‌هایی كه گاه با بی‌پروایی...
 
در سالیان اخیر زنان حضور فعالی در شعر و ادبیات این مرز و بوم داشته‌اند. این حضور گاه آنقدر پررنگ بوده است كه این زنان به‌شدت در حوزه فرهنگ تاثیرگذار شده‌اند.
مهم‌ترین عامل در این تاثیرگذاری را می‌توان زبان دانست. زبانی كه خاص زنان است و همین زنانگی در زبان مخاطبان خاص خودش را پیدا كرده است و باعث ماندگاری آفریدگان این آثار شده است.
قطعا در یك نگاه اجمالی به تاریخ ادبیات ایران می‌توان پروین اعتصامی و فروغ فرخزاد را از جمله این قله‌های شعر زنان دانست. با بررسی اشعار فروغ فرخزاد و پروین اعتصامی به شباهت‌ها و تفاوت‌های زبانی و فكری قابل ملاحظه‌ای درخصوص شاعران زن ایرانی می‌رسیم.
 
با نگاهی به اولین مجموعه‌های شعر فروغ (اسیر، دیوار و عصیان) شاهد زبانی هستیم كه سرشار از عواطف زیبای زنانه است، با بازتاب زندگی فردی او و عاشقانه‌هایی كه گاه با بی‌پروایی به تصویر كشیده شده اند. فروغ زن را در جایگاهی نشان می‌دهد كه قابلیت عاشق شدن و معشوق بودن را با هم دارد و اكثر شعرهایش حاكی از عشق مادیست. آنچه در بیشتر اشعار فروغ موج می‌زند عصیانی است كه گاه علیه مردان می‌باشد.
ولی ‌ای مرد، ای موجود خودخواه مگو ننگ است این شعر تو ننگ است...
فروغ از واژگانی استفاده می‌كند كه خاص زن است و تا آن روز آوردنشان نوعی گستاخی به حساب می‌آمده چراكه ادبیات فارسی، برای بیان حكایت‌های عاشقانه دارای بیان مردانه بود و كمتر زنی جرات داشت زنانه شعر بگوید و حتی شاعران بسیاری اگر زیر شعرشان را امضا نمی‌كردند زن بودن آنها به سختی قابل تشخیص بود.
فروغ در دو دفتر دیگرش (تولدی دیگر و ایمان بیاوریم....) با زبانی مردانه و متفاوت از قبل به توصیف جامعه و انسان می‌پردازد.
 
حال اگر بخواهیم به شعر پروین اعتصامی بپردازیم باید گفت كه شعر او عاری از واژگان احساسی خاص جنس زن است و او نتوانسته هویت زنانه خویش را چون فروغ به تصویر بكشد. حتی عده‌ای سراینده اشعاراو را مرد پنداشته اند. استواری كلام، خردگرایی و پندآموزی، شعر اورا مردانه جلوه می‌دهد. اما با این همه، محتوای شعر او دارای ظرافت و نكته سنجی است كه از ویژگی‌های نگاه عمیق زنان است. چیزی كه در شعر پروین به وفور دیده می‌شود گفت‌وگوهایی است كه در قالب مناظره بین اشیا و انسان‌ها رخ می‌دهد كه شعر او را بسیار اجتماعی كرده وشاید بتوان مناظره را یكی از ویژگی‌های زنانه شعر پروین دانست چراكه زنان بسیار بیشتر از مردان اهل گفت‌وگو و شنیدن حرف‌های دیگران هستند و از سوی دیگر مناظره كمتر در شعر شاعران مرد دیده می‌شود.
پروین در مناظره‌هایش از عناصری بهره می‌گیرد كه شاعران مرد به آن بی‌اعتنا هستنداز جمله گفت‌وگوی (دیگ و تاوه)، (نخ و سوزن) و.. كه همگی واژگانیست كه زنان بیشتر از مردان با آن سرو كار دارند.
 
باید گفت شعر پروین اعتصامی پر است از مضامین عاطفی كه ناشی از احساس زنانه اوست مثل صحبت دختری با پدر از دست رفته‌اش، اشعاری به زبان مادرانه، توصیف پیر زنان و كودكان و.. كه تنها عمق آن را یك زن می‌فهمد. عشق بین زن و مرد در شعر پروین دیده نمی‌شود و او عشق را در قالب‌های دیگری بیان می‌كند.
اینكه بگوییم شعر فروغ زنانه است و شعر پروین مردانه یك تقسیم بندی كلی و سطحی است كه تنها از روی ظاهر اشعار رخ داده چراكه شعر فروغ هم بعد زنانه دارد كه فردی است وهم بعد اجتماعی. در مورد پروین هم نمی‌توان گفت كه به دلیل استفاده كم از واژگان زنانه، شعر او مردانه است چراكه پراست از مضامینی كه در ظاهری مردانه بازگوی عواطف ناب زنانه است.
 
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/cullture
منبع: tehrooz.com
 
مطالب پیشنهادی:
پروین زنی مردانه؟!
معشوق در شعر فروغ
سیمین بهبهانی : نیمای غزلسرایی
هر آنچه می‌خواهید از فروغ فرخزاد بدانید!!
جهان ملک خاتون، شاعری از قبیله‌ی جسارت