روز به خیر کوروش یغمایی،اسطوره موسیقی راک

 اوایل نمی دانستم که نسب خانوادگی یغمایی ها به یغمای جندقی می رسد. این را خود استاد چند سال قبل که برای دیدار و گفتگو رفته بودم گفت. آن موقع نگفته بودم اما این دفعه که چند سال بعد است و باز آنچه بر او رفته است را دیدم و رفتار توام با متانت و مردانه اش را در برابر هر آنچه بر او و هنرش گذشت را دیدم، گفتم. گفتم: «شما آزادگی را از یغما به ارث برده اید و یغمایی شده اید.»

این بار، بدون آنکه بدانیم خبری هست، برای دیدار استاد رفته بودیم. به همان آپارتمان شان در برج آرین. البته خبرهای مثبتی شنیده بودیم از رفع مشکلات آلبوم «ملک جمشید» عاشق. هر بار که می رویم البته، خبری تازه می شنویم از شناخت توام با تحسینی که نسبت به او در عاشقان موزیک او در آن طرف آبها وجود دارد و بیشتر و بیشتر می شود. این بار: « پائولین کازوبون، کارگردان و مستندساز برجسته جهانی شبکه تلویریونی کانال پلاس فرانسه که یک ژورنالیست هنری معروف در زمینه تاریخچه موزیک و همچنین بررسی و تحقیق در موزیک کشورهای گوناگون جهان است، نامه ای به استاد فرستاده و درخواست ساخت یک مستند 52 دقیقه ای درباره زندگی و هنر او را داده است.
این بانوی هنرمند و شناخته شده درباره موسیقی کورش گفته: « من با موزیک کوروش سفر کردم، به پرواز درآمدم و باید بگویم که به طور عمیقی مرا تکان داد». اینها را همان روز که به دیدار کورش رفتیم به ما می گوید و دو روز بعد سایت رسمی استاد هم در صفحه اول خود این را می آورد. خانم پائولین با داشتن چنین شناسنامه درخشان هنری در جهان از چند سال پیش با شنیدن موزیک کورش شیفته و دلباخته کارهای او شد و پس از جستجوی فراوان و پشت سر نهادن میانجی های بسیار بالاخره از سوی ایوتن آلاپات توانست ردپایی از کوروش بیابد، بر همین پایه پیشنهاد داده است که یک مستند 52 دقیقه ای درباره زندگی و آثار هنری کوروش تهیه کند. در این رابطه با یکی از تهیه کنندگان بنام و برجسته Canal+ که خود یکی ازطرفداران موزیک کوروش است مذاکره کرده و به توافق رسیده است. »

«آقای ایوتن آلاپات مدیر و مالک کمپانی موزیک Now Again Records ، مشاور و پژوهشگر برجسته کمپانی موزیک Stones Throw درباره چگونگی این گزینش می گوید: این اتفاق بسیار حیرت آوری است که کارگردانی بنام در جهان هنر از کشور فرانسه که با بزرگترین آرتیست های جهان در ارتباط است چنین بهت زده و عاشقانه از موزیک کوروش یغمایی ستایش می کند و می خواهد هر چه زودتر او را ببیند و درباره ی  این هنرمند ایرانی فیلم بسازد .»

پنج سال قبل همین آقای ایوتن با انتخاب کورش یغمایی به عنوان چهره برتر موسیقی راک در خاور میانه، به خاطر این کشف بزرگ خود، شگفت زده شده و از اینکه موسیقی و هنر او را یافته مشعوف شده بود. داستان این بود که «آن طرف آب‌ها یك كمپانی معتبر تحقیقاتی موسیقی به نام Stones throw، موسیقی استاد را شنید و آنقدر شگفت‌زده شدند كه آقای ایوتن‌آلاپات، مدیر آن كمپانی كه با بزرگان موسیقی غرب و سرتاسر جهان حشر و نشر دارد درباره موسیقی‌اش نوشته بود: «موسیقی‌ای كه پلی است بین فرهنگ‌ها، موسیقی‌ای كه با روح سخن می‌گوید، موسیقی‌ای كه هر روز الهام‌بخش من است.» و بعد شرح و نقد مفصلی نوشته بود بر كلیه آثار استاد و در طی آن علاوه بر بررسی دقیقش شگفتی و لذتش را عنوان می‌كند و بعد در طی مصاحبه‌ای با یكی از رسانه‌ها آهنگ‌هایش بسیار ستود.»

اینها را در لید  مصاحبه ای آورده بودم که آذرماه 88 در هفته نامه ایراندخت چاپ شده بود و در همان متن از افتخاری گفته بودم که در عرصه بین المللی برای موسیقی ما به دست آمده بود و آلبوم Forge Your Own Chains حاوی پانزده قطعه از موسیقی‌دانان راك سال‌های 1968 تا 1974 در آمریكا منتشر شد و در این آ‌لبوم كه هر یك از قطعات آن از موسیقیدانان راك كشورهای مختلف بود، ترانه «حجم خالی» كوروش یغمایی هم منتشر شده بود. جالب آنکه آن اتفاق مهم هم گشایشی در کار ملک جمشید به وجود نیاورد و استاد همچنان در محاق توقیف بود و البته همچنان صبور و آزاده و یغمایی.

یک بعد از ظهر بهاری ست که هوا دارد گرم می شود. نشسته ایم و از آن سال ها می گوید. از اینکه چند بار کل آلبوم و درخواست مجوز در تونل های مجوز در دوره گذشته ارشاد گم شده و معلوم هم هست برای چه. می گوید من در هیچ شرایطی کاری خلاف قاعده و اخلاق نکرده و نمی کنم و باج  رشوه نمی دهم. دلیلی ندارد چنی کاری انجام بدهم. این را همان موقع و در مصاحبه پنج سال قبل هم گفته بود. گفته بودم: «... به شما مجوز ندادند تا با حذف تاثیرگذاری و جایگاه شما و امثال شما، چیز دیگری به‌عنوان موسیقی و هنر به مردم معرفی شود.»

و پاسخ داده بود: «من انگیزه این مساله را نمی‌دانم چون كسی چیزی به من نگفته و خودم هم پیگیری نكردم. نمی‌خواهم هم پیگیری كنم چون من كار خودم را كرده‌ام و دینی را كه به كشورم و سرزمینم داشتم، ادا كرده‌ام. من با این همه ناملایمات و مخاطرات نخواستم از كشور بروم. ماندم چون عاشق این سرزمین هستم این را هم به شما بگویم كه یك كبوتر دست‌آموز خانگی باید پرواز كند تا پرواز یادش نرود اما برای من این فرصت به وجود نیامد.


شما خودتان را بگذارید جای بنده، پنج سال آلبوم را داده‌اید كه تایید شود و همان‌طوری كه گفتم تایید شده، اما نمی‌توانم آلبومم را منتشر كنم و در ضمن، با این که به من مجوز نمی دهند، صدایم از رادیو پخش می‌شود. انگیزه این كارها را هم نمی‌دانم چیست. تا حالا به من نگفته‌اند و قاعدتا هم نخواهند گفت. اگر می‌خواهم كارم پخش شود واقعا به خاطر فرهنگ كشورم است. می‌خواهم كاری پخش شود كه اقلا عده‌ای كار بدی را گوش نكنند. من برای آن كار زحمت كشیده‌ام و چندین سال وقت گذاشته‌ام. من برای یك آلبوم 4، 5 سال كار می‌كنم. اینطوری نیست كه مثل یك عده، یك هفته‌ای آلبوم ببندنم.

نمی‌دانم چكار می‌كنند، لابد شعبده‌بازی بلدند چون غیر از این چیز دیگری نمی‌تواند باشد. من 4، 5 سال كار می‌كنم و آلبوم را آماده می‌كنم و نمی‌توانم  منتشرش كنم بدون آنكه آنهایی كه جلوی آن را گرفته‌اند فكر این را بكنند كه من از كجا باید پول دربیاورم تا بتوانم خانواده‌ام را اداره كنم. كسی كه كار و پیشه‌اش این است، بدون این كار از كجا باید بتواند كسب درآمد كند؟ آیا آدمی در این جایگاه و با این شرایط به كار خلاف كشیده نمی‌شود؟ منظورم از كار خلاف ساخت موسیقی بد است.»

حالا پنج سال بعد از آن پنج سال است که در آن مصاحبه گفته بود و جالب آنکه نه به قول خودش به راه بد کشیده شد و نه کاری کرد که کسی به آن بگوید ایجاد تنش یا هر چیز دیگر. صبور و قانع در خانه اش نشست تا مدیر و تشکیلات دیگری در ارشاد بیاید و بگوید آقای اسطوره موسیقی راک، بفرمایید آلبوم تان را که کوچکترین مشکلی هم ندارد و ده سال در محاق توقیف مانده است، منتشر کنید. از این موضوع خوشحال است و این را در خنده های بلندش می توان دید. جالب است که هنوز با همان جدیت و پشتکار کار می کند، در همان اتاق کوچک اما به وسعت دریا که ملک جمشید در آن رفت و آمد دارد و بزرگترین منتقدان موسیقی دنیا را مسحور هنر و شخصیت هنری خود کرده است.

می رویم در این اتاق ودر موسیقی اش را برای ما باز می کند و دو قطعه از آلبوم ملک جمشید را می شنویم. یکی قطعه ملک جمشید با آن موسیقی خاص و البته چند وجهی و سنگین اش روی شعر زیبایی از مرحوم نوذر پرنگ و قطعه زیبای دیگری روی ترانه ای از علیرضا بندری. هر دو شنیدنی و جذاب و حاصل تاملات و وسواس های هنرمندانه یک راکر باسابقه و پیشکسوت. لابلای شنیدن کارها توضیحاتش هم شنیدنی ست و جالب آنکه وسط این همه ناملایمات، روحیه طناز و شوخ خود را از دست نداده است. این را در نامه و مصاحبه تلخی که چند ماه قبل منتشر کرده بود هم می شد دید.

قلم بسیار زیبایی دارد. تحصیل کرده جامعه شناسی در دانشگاه تهران است و بیش از آن تحلیل گر مسائل جامعه. واقع بین است و بیش از همه منتقد فضای هنری و وضعیت موسیقی اما صبور است و حالا منتظر و امیدوار با این حال جای تاسف دارد که شخصیتی با جایگاه و دانش استاد کورش یغمایی باید دنبال مجوز برای موسیقی آلبومش باشد ولی هست. یاد شعری از یغمای جندقی  می افتم که البته مناسب آن روزهایی بود که حرف های منطقی استاد به جایی نمی رسید:

گوش اگر گوش تو وناله اگر ناله من

                             آنچه البته به جایی نرسد فریاد است

آن موقع گفته بود: « هنرمند هنگام خلق اثر در فضای بیخودی و خلسه بازی می‌كند اما افسوس كه بعد از پایان بازی درگیر و دار قوانینی گرفتار می‌شود كه «انسان» وضع كرده است.»

حالا حال کورش یغمایی، استاد بی نظیر موسیقی راک ایران این بیت از جدش یغمای جندقی آزاده است:
بهار ار باده در ساغر نمی كردم چه می كردم؟
ز ساغر گر دماغی تر نمی كردم چه می كردم؟
هواتر، می به ساغر من ملول از فكر هشیاری
اگر اندیشه دیگر نمی كردم چه می كردم؟

آیا طلسم نزدیک به ده ساله عدم انتشار کورش یغمایی امسال می شکند؟ فعلا که هم خود استاد و هم ما امیدواریم. انشاالله به زودی. سلام آقای اسطوره موسیقی راک. خوش آمدی. روز به خیر.

منبع:هفته نامه تماشاگران امروز