در ایران دو نوع تلفیق بیشتر از بقیه رایج است. یک نوع تلفیق این است که موسیقی ایرانی را با سازهای غیر ایرانی اجرا کنند که نمونه بزرگش...
 
معجون نت‌ها
بازار موسیقی تلفیقی در سال‌های اخیر بیشتر از قبل داغ شده
اگر سنتی هستی، نمی‌توانی پاپ بنوازی. اگر کلاسیک کار می‌کنی، نمی‌توانی جَز بزنی. اگر محلی کار هستی، نباید شهری و سنتی بزنی و الی آخر. شاید خیلی از قدیمی‌تر‌های موسیقی ایرانی چنین عقیده ای داشته باشند. اما حقیقتش این است که این روزها آن قدر دامنه موسیقی‌های مختلف در ایران زیاد شده است که دیگر نمی‌شود هیچ کدام از آنها را جدا از بقیه دید. جوان ترها به دنبال پیوند زدن موسیقی‌های مورد علاقه شان با هم هستند تا از دل آنها ژانر و تلفیق جدیدی را به وجود بیاورند. این وسط پای بعضی از قدیمی‌ترها هم وسط آمده. کیهان کلهر، حسین عیلزاده، فرهاد فخرالدینی، مسعود شعاری و خیلی‌های دیگر پیشرو در این تلفیق‌ها هستند. در این مطلب نیم نگاهی انداخته ایم به ژانرهای مختلف موسیقی تلفیقی که این روزها در ایران بیشتر طرفدار دارند. در ایران دو نوع تلفیق بیشتر از بقیه رایج است. یک نوع تلفیق این است که موسیقی ایرانی را با سازهای غیر ایرانی اجرا کنند که نمونه بزرگش ارکستر موسیقی ملی است که با یک ارکستر تلفیقی از سازهای ایرانی و غربی ملودی‌های ایرانی را اجرا می‌کنند یا حتی برعکسش، مانند قطعه زنبور عسل کورساکف که کیوان ساکت آن را با تار اجرا کرده. یک نوع تلفیق هم این است که از نظر آهنگسازی و ملودیک دو یا چند موسیقی را با هم تلفیق کنید و از دل آنها یک موسیقی دربیاورید که ویژگی‌های همه آن موسیقی‌ها را داشته باشد اما نشود گفت دقیقا کدام یک از آنهاست. ما در این گزارش بیشتر به دنبال نوع دوم بودیم و نوع تلفیق‌هایی که معرفی کردیم هم از این نوع هستند.
 
سنتی- پاپ
پای تلفیق‌های پاپ- سنتی در موسیقی ما از همان زمانی باز شد که پای موسیقی پاپ در ایران باز شد. کاری که آهنگسازها سعی می‌کردند انجام دهند این بود که موسیقی پاپ را ایرانیزه! کنند. برای همین خیلی از المان‌های موسیقی اصیل‌مان را قاتی اش کردند و شد همین موسیقی پاپی که می‌بینید. موسیقی پاپی که البته هر چند سال یک بار پوست می‌اندازد. پاپ- سنتی، دیگر یک تلفیق تازه و نو نیست. سال‌هاست که خواننده‌های بزرگی مثل اصفهانی و خواجه امیری در این زمینه کار کرده و کارهای زیادی را بیرون داده اند. دیگر این نوع تلفیق تبدیل به یک ژانر پرطرفدار شده که خیلی از خواننده‌های جوان به دنبال آن می‌روند.

آلبوم‌های معروف
بیشتر آلبوم‌های محمد اصفهانی و احسان خواجه امیری در این دسته قرار می‌گیرند. تعداد زیادی از آلبوم‌های علیرضا افتخاری هم چنین تلفیقی بین سنتی و پاپ دارند. کارهای گروه دارکوب و آلبوم جدیدشان را هم که با صدای مهران مدیری و حامد بهداد منتشر شده در این دسته می‌شود قرار داد.
 
سنتی- کلاسیک
همین چند هفته پیش بود که کنسرت تلفیقی علی قمصری با خوانندگی محمد معتمدی به نام «برف خوانی» برگزار شد؛ اجرای تلفیقی از موسیقی سنتی و موسیقی کلاسیک غربی که فضای متفاوتی داشت. حتی آوازها و تصنیف‌ها هم تحت تاثیر این تلفیق، بسیار متفاوت بودند. ورود سازهای غربی مانند پیانو ویولن به موسیقی سنتی ما باعث شده تا رنگ و بوی موسیقی کلاسیک در موسیقی سنتی خیلی بیشتر شود. ارکستر ملی تا قبل از تعطیل شدنش یکی از نمونه‌های استفاده از سازهای غربی در موسیقی ایرانی بود. فرهاد فخرالدینی، رهبر این ارکستر معمولا در بیشتر آهنگسازی‌هایش از این تلفیق‌ها استفاده کرده است.

آلبوم‌های معروف
فرهاد فخرالدینی، کریستوف رضایی
و پیمان یزدانیان از معروف‌ترین آهنگسازان این سبک هستند؛ به خصوص کریستوف رضایی، سرپرست گروه نور که متشکل از چهار خواننده سبک قرون وسطایی،‌ یک خواننده کرد و مجموعه ای از سازهای ایرانی وکلاسیک اروپایی است که محور اصلی کار در آن، کاربرد مضامین مشترک موسیقایی و فرهنگی غرب و شرق است. موسیقی فیلم‌های پیمان یزدانیان هم که حتما یادتان هست. کارهای او نمونه ای از این تلفیق‌ها هستند. آلبوم «مولانا و باخ» اثر داوود آزاد یکی دیگر از نمونه‌های معروف تلفیق سنتی- کلاسیک است.

موسیقی ایرانی و بومی‌خارجی
شاید بتوان پایه گذار این نوع تلفیق‌ها را کیهان کلهر دانست؛ به خاطر فعالیت‌های مشترکی که همراه شجاعت حسین خان، یویوما، اردال ارزینجان و گروه بروکلین رایدر انجام داده است. اما موسیقی دان‌های دیگری مثل حسین علیزاده در همکاری مشترکش با ژیوان گاسپاریان، موسیقی‌دان ارمنستانی هم این کار را انجام داده اند. معمولا این کار بین موسیقی ایرانی و موسیقی‌های شرقی انجام می‌شود. موسیقی‌هایی مانند موسیقی هند، ارمنستان، ترکیه،‌ پاکستان و غیره که به خاطر نزدیک بودن حال و هوای موسیقایی قابل تلفیق با موسیقی ما هستند.

آلبوم‌های معروف
بیشتر کارهای کیهان کلهر که در این سال‌ها منتشر شده اند در این دسته قرار می‌گیرند؛ کارهایی مانند «شهر خاموش» به همراه کوارت زهی بروکلین رایدر، «باران» به همراه شجاعت حسین خان و ساندیپ داس، «شب‌های فیروزه ای نیشابور» و موسیقی برای فیلم «جاده ابریشم» به همراه یویوما و «تا بی کران دوردست» به همراه اردال ارزینجان. «به تماشای آب‌های سپید» حسین علیزاده به همراه ژیوان گاسپاریان هم یکی دیگر از نمونه‌های معروف این نوع تلفیق است.
 
 
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: هفته نامه همشهری جوان/ شماره285 / سید علی اصغر رضوی
بازنشر اختصاصی سیمرغ
 
مطالب پیشنهادی:
صدا زخمی‌های موسیقی ما چه کسانی هستند؟!
  می‌دانستید اشعار خیلی از تصنیف‌های خاطره‌انگیز متعلق به سعدی است؟
 خواننده‌هایی که با خواندن تیتراژ سریال معروف شدند!
 چرا بلیت کنسرت‌های موسیقی این قدر گران است؟!
8 عاشقانه ناآرام موسیقی ایران!