سفالگری، هنری که همواره جاودان می‌ماند

ساخت سفال در ایران دارای سابقه‌ای طولانی و درخشان است و با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی کشور که در محل تقاطع تمدن‌های باستانی و در مسیرهای کاروان‌های مهم واقع است، تقریبا در هر بخشی از ایران، در زمان‌های مختلف ساخت سفال اتفاق افتاده است.
حفاری‌های اخیر و تحقیقات باستان‌شناسی نشان داد آثاری که در تپه زاغه دشت قزوین به دست آمده به هزاره هشتم پیش از میلاد مربوط است.
این یافته گواهی بر قدمت و پیشینه استان قزوین در زمینه سفال است.

هنرمندان سفالگر قزوین با گذشت هزاران سال هنوز هم با دست یا چرخ با مهارت‌های متفاوت به خلق آثار گوناگون اعم از ظرف، کتیبه ،مجسمه و ... می‌پردازند.
یکی از این هنرمندان «مهناز علیخانی» است که سابقه آموزش این هنر را به افراد بسیاری دارد.
وی مدرک کارشناسی صنایع دستی را دریافت کرده و هم‌اکنون در حال تحصیل در رشته هنر اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد است.

ماحصل گفت‌وگویی با وی در پی می‌آید.

از دیدگاه شما کدام تولیدات، صنایع دستی نام می‌گیرند؟
به عقیده من صنایع دستی هنر ـ صنعتی است که ریشه در پیشینه فرهنگی هر جامعه دارد و بخش اصلی مراحل ساخت آن با دست و بدون استفاده از دستگاه‌های صنعتی صورت می‌گیرد.

به عقیده شما صنایع دستی چه نقشی در زندگی افراد دارد؟
صنایع دستی نقشی تکمیل‌کننده در زمینه تعالی روح افراد و انسجام فرهنگی هر جامعه دارد، به‌گونه‌ای که در جوامعی که صنایع دستی در آن توسعه یافته است، فرهنگ و تمدن نمود بیشتری دارد.

به نظر شما صنایع دستی چه نقشی در اقتصاد جامعه دارد؟
نقش صنایع دستی در اقتصاد جامعه انکارناپذیر است، چرا که به عنوان یکی از عوامل توسعه‌دهنده صنعت توریسم در هر منطقه موجب افزایش درآمد داخلی می‌شود و از سوی دیگر موجب افزایش درآمد صادرات غیرنفتی و عدم ورود محصولات خارجی می‌شود.

شما به عنوان کارشناس صنایع دستی چه عواملی را در ارتقای سطح کیفی صنایع دستی استان قزوین موثر می‌دانید؟
طراحی‌های مناسب و متنوع از منظر ساختاری و فرمی، استفاده از تزئینات شایسته بر روی احجام، کاربردی ساختن محصولات صنایع دستی همگام با نیاز روز، دقت در استفاده از تکنیک‎های مناسب در ساخت و تولید و استفاده از مواد مناسب و باکیفیت از جمله عواملی است که سطح کیفی صنایع دستی را ارتقا می‌دهد.

وضعیت کنونی رشته سفال را چگونه می‌بینید؟
شاید بسیاری از مردم فکر کنند سفال فقط همین کاسه و کوزه‌هایی است که در خانه همه یافت می‌شود و هیچ ابداع و نوآوری ندارد اما حقیقتا چنین نیست و هنگامی که آثار سفالین ایرانی را در گالری‌ها و موزه‌های دنیا می‌بینیم، متوجه تفاخر و تنوع فرم و نقش و کاربری آثار می‌شویم.
به همین سبب در شرایط کنونی باید سعی شود که موارد ذکر شده را در ساخت آثار مورد توجه قرار دهیم.

حتما شما هم شنیده‌اید که کار با گل به انسان آرامش می‌دهد، آیا واقعا چنین است؟
بله، من هم به این مساله اعتقاد راسخ دارم، زیرا سرشت انسان از خاک است و الفت او با خاک مسبوق به سابقه است. علاوه بر آن، وقتی حس‌ کنی می‌توانی گل را به هر شکلی که دوست داری دربیاوری ناخودآگاه به آرامش خواهی رسید.

استاد علیخانی، در پایان اگر صحبتی دارید، بفرمایید.
 آرزو می کنم که من و سایر هنرمندان دچار روزمر‌گی نشویم و با تحقیق و پژوهش در آثار گذشتگان و با مطالعه بسیار، همواره در پی ابداع فرم‌های نو و بدیع باشیم و قدر هنر خود را بدانیم و امید دارم که همواره با هنر خود بتوانیم سبب سرافرازی این مرز و بوم شویم.