چطور می‌توان چاقوی زنجان را از دیگر چاقوهای تولیدشده در کشور تشخیص داد؟
دسته و تیغه‌هایی که در چاقوی زنجان و برای مصرف آشپزخانه استفاده می‌شوند یک‌تکه هستند اما چاقوهای کارخانه‌ای که امروزه در سوییس، نروژ، ترکیه و سوئد تولید می‌شوند دسته‌هایی دارند که به صورت جداگانه ساخته می‌شوند.
تفاوت چاقوهای زنجان با شهرهای دیگر چیست؟
چاقوها به صورت تخصصی و با تنوع بالا در زنجان تولید می‌شوند. چاقو به صورت دست‌ساز از ابتدا در زنجان و آلمان تولید می‌شده است.
چاقوی زنجان
تاریخچه ساخت چاقو در زنجان
در زنجان معدنی به نام نمک چهرآباد پیدا شد و مردان نمکی در آن کشف شدند که همه آنها داس و ابزار جنگی انسان‌های اولیه را به کمر داشتند و همین موضوع تاریخچه این ابزار در زنجان را به شش‌هزار سال عقب برد. زنجان حتی پایتخت سلاح‌سازی در زمان هخامنشیان بوده است. در کل این صنعت در استان زنجان قدمت دیرینه‌ای دارد.
ما در راین کرمان، غرب کرمانشاه، قم و همدان نیز برندهای معروف چاقوسازی داریم اما هیچ‌کدام از آنها به زیبایی و با کیفیت چاقوهای زنجان نیستند به همین دلیل قدرت رقابت با چاقوهای زنجان را ندارند.
صنعت چاقوسازی
چطور می‌توان چاقوی زنجان را از چاقوی راین تشخیص داد؟
دسته چاقوهای کرمان از استخوان ساخته می‌شود و چهره‌ای سنتی دارد اما چاقوهایی که در زنجان تولید می‌شوند به‌روز و با بازارهای خارجی قابل مقایسه هستند بنابراین از مواد اولیه‌ای مثل دسته‌های نشکن و نسوز و تیغه‌های ضدزنگ که در کشورهای اروپایی کاربرد دارند، استفاده می‌شود.
بهترین مشخصه برای شناخت چاقوهای زنجان چیست؟
دسته‌سازی چاقو یک هنر تخصصی محسوب می‌شود. دسته‌ها در چاقوهای آشپزخانه ساخت زنجان به صورت سه‌تکه ساخته می‌شوند و ساخت آنها مراحل متعددی دارد اما دسته چاقوهایی را که در کرمان و شهرهای دیگر تولید می‌شوند داغ و با فشار جزئی به تیغه پیچ می‌کنند که کار تخصصی محسوب نمی‌شود.
استفاده از استخوان در چاقوسازی بهداشتی نیست زیرا بعد از مدتی استفاده از آن، بو می‌گیرد. ما هم در زنجان چاقوهایی داریم که دسته آنها را با شاخ گوزن یا گاومیش می‌سازند و قیمت آنها هم ۳۰۰ هزار تومان است که صرفا در چاقوهای کلکسیونی و ضامن‌دار تزئینی، قلم‌تراشی، شکاری و پیوندزنی استفاده می‌شوند.
کاربرد چاقوهای زنجان
رای مثال جنس تیغه و دسته چاقویی که از آن برای پیوندزنی در کشاورزی استفاده می‌شود متفاوت است و باید تیغه آن حتما از جنس زنگ‌بزن باشد در غیر این صورت لبه‌های چاقو برمی‌گردد.
شاید در زنجان بیش از ۲۰۰ مدل چاقو داشته باشیم که هر کدام تعریف خاص خودشان را دارند. چاقوهای آشپزخانه هم برای خودشان دنیایی دارند که شامل انواع مختلفی از جمله چاقوی سرآشپز، گوشت خردکنی، استخوان پاک‌کنی، دم دستی و غیره می‌شود.
جنس فلزی که در چاقوسازی زنجان استفاده می‌شود چیست؟
تمام مواد اولیه‌ای که ما از آن در چاقوسازی استفاده می‌کنیم متاسفانه وارداتی است و در ذوب آهن اصفهان و آذربایجان هم قابل تولید نیست. استیلی که ما از آن استفاده می‌کنیم به دلیل نبود فن‌آوری آن در کشور ما از کشورهای روسیه، اوکراین و آلمان وارد می‌شود.
ما نمی‌توانیم در کشورمان استیلی را که از لحاظ برندگی، تیغه آن آب‌دیده باشد، ببرد و زنگ نزند، تولید کنیم. بخش عمده‌ای از مواد اولیه که آن را به چاقو تبدیل می‌کنیم وارداتی است و دسته‌های آن نیز از کائوچو است که از هند وارد می‌شود. در زمان قدیم هم از ضایعات تولیدات قاشق و چنگال، کارخانه‌های خودروسازی، ضایعات شاه‌فنرهای ماشین‌ها، بدنه داخلی قطارها و اتوبوس‌ها برای تولید چاقو استفاده می‌کردیم.
گردآوری:گروه فرهنگ و هنر
seemorgh.com/culture
منبع:isna.ir