سوالی كه این روزها خیلی از من پرسیده می‌شود كه جای تعجب دارد، این است كه با توجه به شرایط فعلی جامعه، شما همه مسائل را رها كرده و به موضوع برزخ چسبیده‌اید...
 
 

 كارگردان مجموعه تلویزیونی «روز حسرت» گفت: باید بتوانیم آخرت آدم‌ها را یاد آوری كنیم. اگر این معرفت به درون آدمها برگردد ساخت سریال‌هایی با این مضامین، تاثیرات اجتماعی بیشتری را برجای می‌گذارد.  
در نشست خبری بازیگران و عوامل سریال «روز حسرت» سیروس مقدم درباره انتخاب موضوع «برزخ» برای این سریال گفت: سوالی كه این روزها خیلی از من پرسیده می‌شود كه جای تعجب دارد، این است كه با توجه به شرایط فعلی جامعه، شما همه مسائل را رها كرده و به موضوع برزخ چسبیده‌اید؟ در پاسخ باید بگویم كه اگر كمی ریشه‌یابی كرده و عمیق‌تر به اطراف خود نگاه كنیم،‌ متوجه توجه به ماوراء در كنار بخش عمده‌ای از ناهنجاری‌ها، سوء تفاهمات، رفتارها، بی‌احترامی به حقوق دیگران، تصاحب كردن اموال هم، خیانت در امانت، طلاق، اعتیاد و ... می شویم و خیلی به هم مربوط هستند.
وی افزود: جایی ناهنجاری رشد می‌كند كه اخلاق نزول كرده باشد و معنویت كمرنگ شده باشد.به همین دلیل نه تنها ساخت چنین سریال‌هایی با این مضمون ضروری است و وقفه و تلنگری بر آدمهاست كه ببینند واقعا چه كرده‌‌اند و در كجا ایستاده‌اند و می‌خواهند در آینده به كجا بروند؟ به خود آوردن این افراد،‌ برگشتن به لحظاتی كه فكر می‌كردند عین ثواب را انجام می‌دهند ولی عده‌ای را كباب می‌كردند و ... است. همه اینها دست به دست هم می‌دهند كه اتفاقا نیاز جامعه را به چنین آثاری بیشتر حس كنیم.باید بتوانیم آخرت آدم‌ها را یاد آوری كنیم. نگوییم دنیا همین جاست و توبه را نگذاریم برای دقایقی كه پلك‌هایمان بسته می‌شود و بگویم خدایا ما را ببخش. اگر این معرفت به درون آدمها برگردد ساخت سریال‌هایی با این مضامین، تاثیرات اجتماعی بیشتری را برجای می‌گذارد تا اینكه صرفا به شیوه قصه‌گویی بخواهیم این مسائل را مطرح كنیم.
 
*تفكرات فانتزی را در ساخت سریال لحاظ نمی‌كنیم
كارگردان سریال «روز حسرت» درباره اختیاراتی كه از سوی سازمان صدا و سیما برای به تصویر كشیدن برزخ در اختیار داست نیز اظهار داشت: من برداشت‌های ذهنی خود را به عنوان نماینده فكری پروژه ارائه نمی‌دهم و به همراه گروه به دنبال درست‌ترین راه می‌گردیم.در زمان شروع كار هم گفتیم چقدر مدرك، اطلاعات و ذهنیت نسبت به این مقوله وجود دارد؟ از كمدی الهی دانته درباره برزخ منبع وجود دارد تا معادشناسی آقای تهرانی به همراه برداشت‌های شخصی بسیاری از علما و برداشت شفافی از قضیه وجود ندارد.
وی تصریح كرد: ما در راه ساخت عمومی‌ترین برداشت‌ و طرز فكر را استریلیزه می‌كنیم، بار زیبایی شناسی می‌دهیم و تمثیل گرایانه استفاده می‌كنیم. به دور از اینكه به فانتزی نزدیك شویم و برای اینكه او را دچار پیچش و سردرگمی نكنیم،‌مستقیم‌ترین راه را انتخاب می‌كنیم. یعنی برزخی كه در ذهنیت مردم شكل گرفته در طی سالها ساخته شده و ما به سراغ نمادهایی مانند بیابان و برهوت و جنگل و آبشار می‌رویم. این به این دلیل است كه می‌خواهیم بگوییم ما سریع‌ترین و صریح‌‌ترین راه را انتخاب می‌كنیم كه زود از آن بگذریم و به قصه‌های اجتماعی‌مان برسیم.
وی گفت: این چیزی كه درباره روز حسرت در سریال می‌بینید، طرز فكر سیروس مقدم نیست. شاید تصور خود من از عالم برزخ خیلی شخصی، فانتزی و رویارویی باشد كه حتی دیگران را هم بخنداند.
 
*نگذاشته‌ایم به «اغماء» نزدیك شویم
كارگردان مجموعه «اغماء» درباره شباهت‌های «روز حسرت» با «اغماء» و كمك‌هایی كه این مجموعه به ساخت «روز حسرت» كرد، اظهار داشت: اغماء و روز حسرت دو دنیای كاملا متفاوت هستند. به همین خاطر از روز اول توافقی كه بین ما اتفاق افتاده بود، این بود كه از هر چیزی كه ایجاد تشابه و تكرار موضوع می‌كند در روز حسرت پرهیز كنیم. از اغماء تنها چیزی كه باقی مانده بود، بنده و آقای افخمی نویسنده متن بودیم.
وی ادامه داد: در بخش تصویری كار نیز از بازیگر مشترك، فضاسازی مشترك، استفاده از ترفندهایی برای ایجاد وهم، نورهای آنچنانی و.... پرهیز كردیم و تلاش كردم كه این اتفاق بیافتد.
مقدم گفت:البته این بدان معنا نیست كه اغماء مسیر اشتباهی را طی كرده است. به این معنی است كه مسیر اغماء آن جنس كار را می‌طلبیده و مسیر روز حسرت این جنس كار را می‌طلبد.اغماء از نقطه دید یك نگاه شیطانی است و من آن داستان را از دید یك شیطان می‌دیدم و در روز حسرت از دید افراد فرشته وار داستان را روایت می‌كردم.در نهایت در روز حسرت به سراغ روشی كه در اغماء داشتم، نرفتم و چشم ا‌ندازهای تازه‌ای را انتخاب كردم.
 
*یك گروه بازیگران سریال را انتخاب می‌كنند
كارگردان مجموعه تلویزیونی «نرگس» درباره انتخاب بازیگران سریال «روز حسرت» نیز گفت: شیوه انتخاب بازیگران تمام پروژه‌هایی كه من كارگردانی می‌كنم به این صورت است كه اعتقاد به انتخاب تنهایی ندارم. معتقد به دخالت یك گروه در انتخاب بازیگران هستم كه حق دارند صاحب نظر باشند.
وی تصریح كرد: مانند نویسنده كار كه وقتی متنی را می‌نویسد، تصورات ذهنی راجع به تك تك شخصیت‌هایی دارد كه در حال خلق آنهاست و این افراد را در كنار خود می‌بیند. شبكه‌ای كه كار را سفارش داده نیز حق طبیعی دارد كه اعمال نظر كند. به دلیل اینكه ویترین شبكه خود را به ما می‌دهد. ناظر كیفی و تهیه‌كننده كار نیز دارای نظر هستند و در كنار آنها گروه دستیارهای من.
مقدم افزود: ما همیشه با این تركیب انتخاب بازیگر می‌كنیم و برای نمونه مثال بزنم كه برخی از نقش‌های ما اولین انتخاب‌های ما بود ولی بعضی از آنها بعد از كلید خوردن كار نیز انتخاب نشده بودند. به دلیل اینكه نمی‌توانستیم نظراتمان را یكی كنیم و جاهایی هم كه به اجماع می رسیدیم آن بازیگر برای ایفای نقش نبود و یا نمی‌توانست در اختیار پروژه باشد. مثل نقشی كه خانم كیانی (معصومه) بازی كرد. در مقابل ما درباره نقش خانم شریفی‌نیا (فریده) سریع به انتخاب قطعی رسیدیم. ولی در مورد خانم كیانی اینگونه نبود.
 
* شیوه ساخت از تولید به مصرف كار دشواری است
سیروس مقدم درباره شیوه از تولید به مصرفی كه در كارهای مناسبتی باب شده است نیز گفت: من مشكلی با این شیوه كار ندارم به این دلیل اینكه به لحاظ كارگردانی و هنری به من كمك بسیاری می‌كند. من با تمام وجود درگیر یك قصه،آدم‌ها، دیالوگ‌ها و... هستم و احساس می‌كنم این قصه را زندگی می‌كنم و جزئی از زندگی‌ام می‌شود كه بسیار برایم لذت‌بخش است.
وی تصریح كرد: یكی از نكاتی كه رسالت ما محسوب می‌شود، این است كه در زمانی كه كارمان را نمایش می‌دهیم ،آن چنان مخاطبمان را جذب كنیم كه احساس كند در آن قالب قرار گرفته و جزیی از قصه است.من خودم روزهایی حاج رضا می‌شوم، لحظاتی نرجس، دقایقی مسعود و .... و با آنها زندگی می كنم.
وی با بیان اینكه نكته بعدی این است كه رج نمی‌زنم، عنوان داشت: در این روش مجبور نیستم سكانس یك از قسمت اول را بگیرم، بعد به هنرپیشه بگویم حالا این مسائل را در ذهن خود بازی كن كه در قسمت سی‌ام قرار است یك چاقو به شكمت بخورد و تو باید در این حس باشی.قصه‌ام را به ترتیب می‌‌گیرم و بازیگر من قصه‌اش را به ترتیب بازی می‌كند و امتیاز هنری بزرگی است.
مقدم ادامه داد: برای بازیگر هم در این ریتم تند، تولید راحت‌تر است. در این كارها ریاضتی است كه من آن را از جوانی هم دوست داشتم. فكر می‌كنم خدا مرا امتحان می‌كند. می‌خواهد ببیند از توان و صبوری و انرژی من و در واقع استعدادهایی كه به من داده چگونه استفاده می‌كنم.به همین دلیل خویشتن داری جزء لاینفك كار است.
كارگردان مجموعه تلویزیونی«روز حسرت» ادامه داد: اما به لحاظ تولیدی اعتراف می‌كنم كه كار سختی است. لوكیشن‌ها باید تمام وقت در اختیارم باشد. بارها باید به لوكیشن‌ها برویم و بیاییم و بازیگرها تا حدودی نمی‌دانند در قسمت بعدی بایدچكار كنند.با توجه به این سرعت خواه ناخواه درصدی از كیفیت افت می‌كند و سرعت كمی با بی‌دقتی همراه است. ولی احساس می‌كنم فوایدش خیلی بیشتر از مضراتش است.
 
* بی‌گناهی چهره بازیگر نقش «معصومه» اهمیت بسیاری داشت
وی درباره شخصیت «نرگس» و رفتارهای دوگانه او در مقابل فرزندش و همچنین انتخاب «لیندا كیانی» برای بازی نقش معصومه نیز گفت: ما برای اینكه شخصیت نرگس خیلی آسمانی و دست نیافتنی به نظر نرسد، نقطه ضعف‌هایی در او قرار دادیم. مثلا در ارتباط با پسرش، می‌تواند رفتار دیگری هم داشته باشد ولی این ارتباط جدی است و او مسبب روی تخت خوابیدن عروس خود را پسرش می‌داند. از آن طرف خرده می‌گرفتند مگر می‌شود این شخصیت اشتباه داشته باشد؟ من خودم نفهمیدم كه بالاخره شخصیت را باید بدون عیب گذاشت یا اینكه اگر عیب دارد، خوب است!
وی ادامه داد: نقش معصومه نیز یكی از كم حجم‌ترین نقش‌های قصه ما بود ولی یكی از سخت‌ترین نقش‌های فیلمنامه بود. این كه ما دختری را در عین شادابی با لباس عروسی می‌بینیم و در ادامه داستان او همسر خود را می بخشد و بخشش و عفو را در او می‌بینیم.
ضمن اینكه بعد ظاهری و فیزیكی لیندا كیانی برای این نقش مناسب بود.
مقدم گفت: سن لیندا كیانی كاملا سن فیلمنامه بود و یك بی‌گناهی و معصومیت در نگاهش بود كه ما برای قصه‌مان خیلی به آن نیاز داشتیم. بخش دوم كه بخش اجرایی و به شدت سخت بود، این بود كه ما در یك قسمت یك انسان را از شادابی به مرحله‌ای برسانیم كه دیگر حركت ندارد و این قضیه را كاملا حس كرده و با آن ارتباط برقرار كند.
 
*اگر زمان داشتم برخی سكانس‌ها را دوباره می‌گرفتم
مقدم درباره ناهماهنگی بازی پوریا پورسرخ و وجود حركات اضافه در بازی این بازیگر گفت: برخی از دوستان در سایر كارهای خود این شانس را دارند كه ماه‌های پیش تولیدشان طولانی است و متن كامل و زمان خوبی دارند. حتی در مورد پیش تولید صحنه‌ها را با حضور بازیگران و با هندی كم می‌گیرند و بر اساس آن تغییر دكوپاژ و تصحیح دیالوگ می‌كنند و مجددا در برنامه‌ریزی كار را می‌سازند.
وی افزود: من تا به حال این فرصت را در كارهای خود نداشته‌ام و به همین خاطر ما با تیم بازیگری رو به رو هستیم كه اندوخته‌های قبلی خود را با خود وارد كار می‌كنند. بازیگرها به هر حال در نقش‌های مختلف چیزهایی را كسب كرده‌اند و انواع و اقسام ریزه‌ كاری‌های حسی را دارند. طبیعتا در چنین پروژه‌هایی برای انطباق بازیگر با شرایط و نقش جدید در فیلمنامه‌ای كه قرار است بازی كند یك پروسه‌ای طی می‌شود.
مقدم تصریح كرد:بعضی از بازیگران این ویژگی و توانایی را دارند كه این انطباق را به سرعت انجام می‌دهند و خود را به سرعت با نقش جدید خود هماهنگ می‌كنند و خود را در اختیار تیم سازنده قرار می‌دهند ولی برخی دیگر تجارب و شكست‌های و موفقیت‌های قبلی خود را به عنوان پشتوانه به همراه می‌آورند.مثلا در مورد نقش معصومه، برای اینكه خانم كیانی خود را از مهتاب ساعت شنی دور كند و به معصومه برساند زمان به زمان احتیاج داریم. به همین دلیل شما می‌بیند كه سكانس آخر سریال آن بیانی است كه من تأیید می‌كنم و بیان قسمت اول به شیوه‌ای بود كه اگر من فرصت داشتم دوباره آن را تصحیح می‌كردم.
مقدم ادامه داد: یا در مورد شخصیت پورسرخ، او به دلیل ناكامی‌هایش در سریال سال قبل به شدت وحشت داشت و اسم ریش كه می‌آمد، احساس می‌كرد به شخصیتی تبدیل می‌شود كه پارسال بازی كرده و مردم آن را نپذیرفته‌اند. اما بعضی مسائل به خودی خود بد نیست و شكل استفاده آن است كه خوب یا بد می‌شود.این پروسه در طول كار اتفاق افتاد و در قسمت‌های بعدی می‌بینید كه آقای پورسرخ كاملا در اختیار نقش قرار گرفته است.
 
*حضور بازیگردان تاثیر مثبتی بر كار می‌گذارد
سیروس مقدم درباره استفاده از بازیگردان در مجموعه روز حسرت نیز گفت: بازیگردانی را در كارهای قبلی من آقای سنگ چاپ انجام می داد ولی بازیگردان در این كار ضرورتش از جایی حس شد كه همگی به این نتیجه رسیدیم كه اگر قرار باشد به دلیل حجم بالای كار، دو گروه شویم باید بازی‌های گروه 2كنترل شده و همخوان با گروه یكی باشد به همین دلیل به بازیگردان احتیاج داشتیم.
وی افزود: مثلا خانم كیانی خیلی دیر به گروه پیوست و نیاز بود كه یك فرد متمركز با خانم كیانی كار كند. بازیگردانی‌ها هم با همفكری بود و به این گونه نبود كه خانم نصیرپور برداشت شخصی خود را از نقش به بازیگر بدهد. همفكری ها انجام می‌شد و نتیجه به بازیگر می‌رسید كه فكر می‌كنم اتفاق بسیار خوبی بود.
 
*اگر پایان سریال كلیشه‌ای بود آن را نمی‌ساختم
كارگردان مجموعه تلویزیونی «روز حسرت» درباره پایان شتاب زده و كلیشه‌ای سریال نیز گفت: اگر فكر می‌كردم پایان سریال كلیشه‌ای است شما یك پایان دیگر می‌دیدید. من پلان به پلان فیلمنامه را در شرایط سخت و با باور و ایمان گرفته‌ام و اگر غیر از این بود شور و حال ابتدای كار را در انتها نمی‌دیدید.
وی افزود: با این تفاوت كه ما در ابتدا زمان بیشتری داشتیم و یك پلان از فیلمنامه دور از واقعیات ذهنی من ساخته نشده و حتی در قسمت پایانی سریال ما شاهد دو سكانس درخشان بودیم كه یكی خواب دیدن نرجس درباره مادر فریده بود و دیگری زمانی بود كه مسعود می‌خواست بچه‌اش را ببوسد اما قدرت این كار را نداشت. من در این سكانس هرچه توانایی ذهنی داشتم به كار بردم تا این سكانس به شكلی كه شما دیدید دربیاید.
مقدم در پایان گفت: ذائقه مخاطب ما به شدت تغییر كرده است و نمی‌توان با كارهای دم دستی سر او را گرم كرد. اگر سریال «روز حسرت» توانست موفقیتی به دست آورد نتیجه زحمت یك گروه است. اگر همراهی و همدلی یك تیم نبود این اتفاق نمی‌افتاد. من سوپرمن یا اسپایدرمن نیستم. من یك آدم هستم كه اگر ابزار درست در اختیار داشته باشم می‌توانم اثر درخوری را تولید كنم.
 
 
مطالب مرتبط:
جای سریال‌هایی نظیر «روز حسرت» خالی بود
قرار نبود شخصیت «حامد» اینقدر سیاه باشد
پایان سریال «روز حسرت» تغییر كرد؟
 
 
 
 
 
گردآورى: گروه فرهنگ و هنر سيمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: خبرگزارى فارس