شایع‌ترین اختلال‌ غدد درون‌ریز در زنان را می شناسید؟
عنوان کردن فهرست نشانه‌های غالب بیماری یا نشانگان، به معنی وجود تمام آن علایم در همه بیماران نیست.
زندگی شهرنشینی و تغییر الگوی زندگی طی سال‌های اخیر شکل بیماری‌ها را تغییر داده و باعث شده بیماری‌هایی که قبلا به‌ندرت شاهد شیوع آنها بودیم، به سرعت در حال گسترش باشد. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک اشاره کرد. بیماری‌ای که باعث اختلال در قاعدگی می‌شود و مشخصه آن چاقی و پرمویی و عارضه بزرگ آن نازایی است.
با دکتر ابوطالب صارمی، متخصص زنان، زایمان و فوق‌تخصص نازایی در این‌باره گفت‌وگو کرده‌ایم.

کیست تخمدان چیست و چگونه تشکیل می‌شود؟
کیست محفظه‌ای بسته و کیسه‌مانند است که غشای مجزایی در مقایسه با بافت اطرافش دارد و می‌تواند حاوی مایع، هوا یا مواد نیمه‌جامد باشد. کیست‌های تخمدانی نیز ساک‌ها یا کیسه‌هایی حاوی مایع درون یا روی تخمدان هستند. انواع مختلفی از کیست‌های تخمدان وجود دارد كه شایع‌ترین آنها کیست‌های فولیکولی است که حاوی تخمک هستند. کیست‌های تخمدان دو نوع ساده و مرکب دارند. کیست‌های ساده با رشد قسمتی از تخمدان و تجمع مایع داخل آن مشخص می‌شوند و گاهی با فولیکول تخمک اشتباه می‌شوند.

کیست‌های ساده هم به درمان‌های دارویی نیاز دارند؟
نه، بیشتر کیست‌های ساده تخمدان، خودبه‌خود یا با مصرف قرص‌های پیشگیری از‌ بارداری طی 8-6 هفته از بین می‌روند و باعث بروز مشکلی نمی‌شوند. در واقع فولیکول‌های تخمدانی کاملا فیزیولوژیک هستند یعنی در طول کارکرد طبیعی چرخه قاعدگی پدید می‌آیند.

بیشتر مردم نام بیماری تخمدان‌های پلی‌کیستیک را شنیده‌اند ولی «نشانگان تخمدانی» و «تنبلی تخمدان» هم وجود دارد. کدام یک از این واژه‌ها به کیست دردسرساز تخمدانی که با علایم آزار‌دهنده و در نهایت نازایی همراه است، اشاره دارد؟
در مورد تخمدانی که کیست‌های متعدد دارد، دو تعریف وجود دارد البته گاهی به جای همدیگر به کار می‌روند؛ بیماری تخمدان پلی‌کیستیک و نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک. در بیماری تخمدان پلی‌کیستیک که به آن تنبلی تخمدان هم گفته می‌شود، تخمدان‌ها بزرگ‌تر از حد طبیعی هستند و در آن کیست‌های متعدد و کوچک (حد 0.5 تا 1 سانتی‌متر) دیده می‌شود که ناشی از نبود تعادل در سطح هورمون‌های زنانه است، به‌طوری‌ که به‌ علت آزاد نشدن تخمک‌ها، تجمع فولیکول‌ها در تخمدان شکل می‌گیرد. در این بیماران قاعدگی نامنظم، پرمویی و تجمع چربی دور شکم دیده می‌شود. در خانم‌های مبتلا اختلال در میزان ترشح هورمون LH (هورمونی که باعث آزادسازی تخمک می‌شود)، چرخه ماهانه را نامرتب می‌كند و گاهی باعث می‌شود خونریزی ماهانه رخ ندهد اما در نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک، علاوه بر همه این علایم (کیست‌های متعدد، عادت‌ ماهیانه نامنظم، چاقی، پرمویی و آکنه)، افزایش سطح بعضی هورمون‌ها هم وجود دارد که می‌تواند باعث نازایی شود. این نشانگان به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود و در آن تخمدان، سطح بالاتری از هورمون مردانه تستوسترون را آزاد می‌كند و از این طریق، باعث به هم خوردن تعادل هورمونی در بدن زن می‌شود.

گفته می‌شود افراد مبتلا به اختلال تخمدان پلی‌کیستیک علاوه بر نازایی، با احتمال بیشتری نسبت به خانم‌های سالم دچار دیابت، بیماری‌های قلبی- عروقی و سرطان رحم می‌شوند، آیا این موارد از نظر علمی ثابت شده است؟
بله؛ نشانگان تخمدان پلی‌كیستیك، یك اختلال هورمونی و شایع‌ترین اختلال‌ غدد درون‌ریز در زنان و شایع‌ترین علت نازایی ناشی از انجام نشدن تخمک‌گذاری است. این خانم‌ها در معرض عوارض جدی مانند افزایش خطر سرطان دیواره رحم (آندومتر) و پستان، اختلال در چربی‌های خون، افزایش فشارخون، بیماری‌های قلبی-عروقی و دیابت قرار دارند. 40 درصد زنان مبتلا، دچار چاقی مفرط و 75 درصد آنها نازا هستند.

برخی از زنان می‌گویند به این نشانگان دچارند، بی‌آنکه چاق یا دچار اختلال در قاعدگی باشند. دلیل آن چیست؟
عنوان کردن فهرست نشانه‌های غالب بیماری یا نشانگان، به معنی وجود تمام آن علایم در همه بیماران نیست. ممکن است برای فردی تشخیص تخمدان پلی‌کیستیک مطرح شود در حالی که لاغر باشد اما حدود نیمی از زنان مبتلا به این نشانگان، چاق هستند. حتی چاقی در نوع نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک بیشتر از بیماری تخمدان پلی‌کیستیک دیده می‌شود. مشکلاتی همچون نازایی، چاقی، پوست مخملی و تیره پشت گردن، زیر بغل، اعضای تناسلی خارجی و زیر پستان‌ها و علامتی موسوم به آکانتوز سیاه که از نشانه‌های مقاومت به انسولین است، از تظاهرات همراه بیماری و نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک محسوب می‌شوند. هرچند این علایم الزاما در تمام بیماران وجود ندارند.

علت ابتلا به بیماری نشانگان پلی‌کیستیک چیست؟
علت دقیق کاملا روشن نیست ولی از آنجا که بیشتر علایم و عوارض آن با اختلال در سطوح هورمونی قابل‌توجیه است، عواملی همچون سطح بالای انسولین، تغذیه و شیوه زندگی، وراثت و ژنتیک می‌تواند در ابتلا به آن موثر باشد. به همین دلیل تشخیص و درمان زودهنگام نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک می‌تواند به کاهش ابتلا به عوارض بلندمدت آن مثل دیابت نوع 2، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی و سکته کمک کند. به افرادی که قاعدگی‌های نامنظم و موهای زائد روی بدن و صورت یا آکنه دارند، توصیه می‌شود حتما با پزشک مشورت کنند. تا با تشخیص به موقع و درمان مانع عوارض این بیماری شوند.

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
www.seemorgh.com/health
منبع : salamatiran.com

مطالب پیشنهادی:
5 عامل ناباروری در زنان
دلایل ناباروری در زنان چیست؟
طب سوزنی در درمان ناباروری زنان موثر است
زن،استرس،ناباروری