چگونـه با دستـگاه تست قند خانگی کـار کنیـم؟

«مراقبت‌های استاندارد از بیماران دیابتی» كه به وسیله انجمن دیابت آمریكا منتشر شده است، نشان می‌دهد مراقبت از این بیماران باید با كیفیت بالا و برای تك‌تك بیماران انجام شود، تا بازتابی از نیازها، علایق و توانایی‌های فردی باشد. یکی از مهم‌ترین اهداف مراقبت، كاهش سطح قندخون و رساندن آن به حد طبیعی برای پیشگیری از بروز عوارض پیشرفته دیابت است. برای رسیدن به این هدف، باید شیوه بیمارمحور به صورتی كه بیمار در درمان خود مسوولیت‌پذیر باشد، مد نظر قرارگیرد كه از راهكارهای اولیه‌ آن، بررسی رژیم‌غذایی، دخالت دادن بیمار در برنامه‌ریزی غذایی و كنترل سطح قندخون در منزل است.

اجزای اصلی كیفیت مراقبت كه بیمار باید روزانه آنها را رعایت كند، عبارتنداز: انتخاب غذا و برنامه غذایی منظم، حفظ رژیم‌غذایی، ورزش روزانه، مصرف داروها، ترك سیگار و خودپایشی قندخون. اصطلاح خودپایشی قندخون به فرآیند اندازه‌گیری قندخون به‌وسیله خود بیمار در خانه با دستگاهی به‌ نام گلوكومتر گفته می‌شود. این روش خیلی كم‌زحمت و نسبتا دقیق است. به نظر برخی پژوهشگران، اندازه‌گیری قندخون در منزل، پس از كشف انسولین، دومین پیشرفت اساسی درمان دیابت در 60 ساله اخیر به شمار می‌رود زیرا باعث‌شده بیماران مسوولیت بیشتری در اداره‌ بیماری خود برعهده بگیرند.

برای اندازه‌گیری قند با یك دستگاه گلوكومتر، یك قطره‌ كوچك خون روی یك نوار گلوكومتر یكبار مصرف ریخته می‌شود و نوار در دستگاه قرار می‌گیرد. نوارها با مواد شیمیایی (گلوكز اكسیداز، دهیدروژناز، هگزوكیناز) پوشش داده‌ شده‌اند كه با گلوكز خون تركیب می‌شوند. دستگاه، قند موجود در خون را نشان می‌دهد. كنترل قند به‌وسیله بیمار، برای همه بیماران دیابتی و به طور خاص بیمارانی كه انسولین دریافت می‌كنند، توصیه می‌شود.

مشخصات دستگاه گلوكومتـر
دستگاه گلوكومتر وسیله‌ای برای تعیین میزان قندخون به‌خصوص برای بیماران دیابتی است. روش كار این وسیله به این صورت است كه بیمار با سوراخ كردن نوك انگشت به وسیله سوزن، یك قطره خون خارج می‌كند. همان یك قطره كافی است كه قندخون فرد به‌وسیله دستگاه اندازه‌گیری شود. گلوكومتر مزایای زیادی دارد، مانند قابل‌حمل بودن، در دسترس بودن و سهولت استفاده. این دستگاه، معمولا به اندازه یك كف دست است. بعضی از انواع آن كمی كوچك‌تر و بعضی دیگر كمی بزرگ‌تر هستند و با باتری كار می‌كنند. قندخون با نوار پلاستیكی كه آغشته به مواد شیمیایی و یكبار مصرف است، اندازه گرفته می‌شود. واحد اندازه‌گیری قند در این دستگاه‌ها، برحسب میلی‌گرم بر دسی‌لیتر یا میلی‌مول بر‌لیتر است كه در صفحه كوچك دستگاه گلوكومتر مشخص می‌‌شود. متوسط زمانی كه طول می‌كشد تا میزان قندخون مشخص شود، بین 5 تا 60 ثانیه در مدل‌های مختلف، متفاوت و میزان خون مورد نیاز برای قرار دادن روی نوار گلوكومتر 0.3 تا 10 میلی‌لیتر است. البته مدل‌های قدیمی‌تر به میزان بیشتری خون نیاز دارند. در این دستگاه‌ها حتی می‌توان تاریخ و ساعت را هم تنظیم كرد. حافظه دستگاه می‌تواند نتایج قبلی قندخون را هم نشان دهد. حافظه بخش مهمی از دستگاه است كه باعث می‌شود بیمار بتواند فهرستی از میزان قندخون خود در چند روز گذشته تهیه كند.

مقایسه میزان قندخون اندازه‌گیری‌شده با دستگاه گلوكومتر و یافته‌های آزمایشگاهی
تجزیه و تحلیل قندخون كه در محیط مجهز آزمایشگاه انجام می‌شود، با نمونه‌خونی كه در دستگاه گلوكومتر خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد، متفاوت است بنابراین نتیجه‌ای كه اعلام می‌شود، با هم تفاوت دارد چرا كه هر كدام برای اندازه‌گیری قند از یك نمونه‌خون متفاوت استفاده می‌كنند. گلوكومترهای خانگی با خون كامل (سلول و مایع پلاسما) كه از طریق مویرگ‌ها گرفته می‌شود و آزمایشگاه‌ها با استفاده از پلاسما یا سرم خون وریدی قندخون را تعیین می‌كنند. به این ترتیب كه گلبول‌های قرمز و سایر اجزای خون را از بخش مایع (پلاسما) جدا می‌كنند و قندخون را فقط از پلاسما اندازه می‌گیرند. تفاوت مهم این است كه میزان قندخونی كه دستگاه گلوكومتر با استفاده از نمونه‌خون كامل نشان می‌دهد، كمتر از میزان قندخونی است كه آزمایشگاه با استفاده از پلاسمای خون اندازه‌ می‌گیرد. تقریبا همه دستگاه‌های گلوكومتر با 10 درصد اختلاف نسبت به قندخونی كه در آزمایشگاه كنترل می‌‌شود، نتیجه را نشان می‌دهند. البته عواملی مثل كالیبراسیون دستگاه گلوكومتر، درجه حرارت، میزان حجم نمونه‌خونی كه روی نوار قرار داده می‌شود، وجود یك داروی خاص در خون، هماتوكریت، كثیف بودن دستگاه و تاریخ مصرف نوارها روی نتیجه كار اثر می‌گذارند.

سعی كنید در صورت امكان نتیجه دستگاه گلوكومتر را با نتیجه تجزیه و تحلیل نمونه آزمایشگاهی، یك یا دو بار در سال با هم مقایسه كنید. مساله‌ای كه در مورد كنترل قندخون در منزل باید به خاطر داشته باشید این است كه ثبات نتایج متغیر است. امكان ندارد نتیجه یك نمونه با نمونه بعدی دقیقا مشابه هم باشند حتی در صورتی كه از یك دستگاه استفاده شود. همچنین نمی‌توانید نتایج دو دستگاه گلوكومتر را با هم مقایسه كنید مگر اینكه هر دو به طور مشابه‌ای كالیبره ‌شده باشند.

دفعات كنترل قندخون در روز با دستگاه گلوكومتر
تعداد دفعات و زمانی كه باید قندخون را كنترل كنید به عوامل متعددی بستگی دارد حتی ممكن است در هر روز الگوی خاص خود را داشته باشد. اغلب برنامه‌های خودكنترلی تست قندخون را قبل از غذا، 2 ساعت پس از غذا، در زمان خواب، ساعت 3 صبح و زمانی كه علایم و نشانه‌های افت قندخون را تجربه می‌كنید، توصیه می‌كنند. شما باید در مواقعی كه تغییری در رژیم‌غذایی، دارویی خود می‌دهید یا هنگامی كه دچار یك استرس غیرمعمول یا بیمار هستید یا در سایر مواقع غیرمعمول، مانند زمانی كه بیشتر از همیشه فعالیت می‌كنید قندخون خود را در دفعات بیشتری كنترل كنید. در اوایل تشخیص بیماری دیابت، لازم است قندخون بیشتر كنترل شود تا تاثیر دارو و میزان دقیق آن مشخص شود. افرادی كه از پمپ انسولین استفاده می‌كنند، نیاز بیشتری به كنترل دارند.

www.seemorgh.com/health
منبع : salamatiran.com

مطالب پیشنهادی: