تشنج حالتی است كه در آن در اثر برخی رویدادها‌ی غیر طبیعی، تغییر ناگهانی در فعالیت الكتریكی سلولهای مغز ایجاد می‌شود. در این صورت....

 

 

تشنج چیست؟
تشنج حالتی است كه در آن در اثر برخی رویدادها‌ی غیر طبیعی، تغییر ناگهانی در فعالیت الكتریكی سلولهای مغز ایجاد می‌شود. در این صورت سلولها‌ی عصبی یك یا چند قسمت از مغز سیگنالهای غیر طبیعی به یكدیگر ارسال می‌كنند. در حالت طبیعی برای انجام شدن همه‌ی فعالیتهای بدن، رد و بدل شدن پیامهای عصبی بین سلولهای عصبی باید انجام گیرد. هنگامی ‌كه سلولهای عصبی فعالیت غیر طبیعی داشته باشند این فرایند دچار مشكل می‌شود و منجر به حركات غیر طبیعی بخشهایی از بدن بدن و یا تشنج می‌شود. حمله تشنج ممكن است شامل این موارد باشد:

* افت سطح هشیاری

* لرزش و تكانهای ناگهانی عضلات

* سفت شدن و یا شل شدن ناگهانی عضلات بدن

* ادراك و احساس غیر طبیعی

صرع چیست؟
حمله تشنج ممكن است در برخی شرایط خاص برای هر كسی ایجاد شود، اما تكرار حمله‌ی تشنج فقط در برخی افراد رخ می‌دهد كه به آن بیماری صرع گفته می‌شود. این افراد برای كنترل حمله‌ها به درمان دارویی نیاز دارند. صرع بیماری شایعی است و 2-1 درصد افراد جامعه را گرفتار می‌كند. حملات صرع اغلب جزئی هستند و از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌كشند. پس از پایان حمله فعالیت مغز به طور طبیعی ادامه می‌یابد. بیماری صرع انواع مختلفی دارد و بسته به نوع درگیری كه ایجاد می‌كند به انواع مختلف تقسیم می‌شود.

انواع صرع:

صرع جنرالیزه یا فراگیر :
 هنگامی‌گفته می‌شود كه تمام بدن تحت تاثیر حمله قرار گیرد. این نوع صرع خود شامل انواع دیگری است. ممكن است اندامهای فرد در طی حمله دچار انقباض و سفتی و لرزش شوند و سطح هشیاری پایین بیاید. ممكن است حركات پرشی اندامها وجود داشته باشند و یا ناگهان بدن فرد شل شود و بر زمین بیفتد. در مواردی ممكن است حركات خفیف غیر طبیعی و افت خفیف سطح هشیاری وجود داشته باشد.
 
صرع كانونی یا موضعی:
هنگامی‌گفته می‌شود كه حمله فقط بخشی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع صرع نیز خود شامل انواع دیگری است. ممكن است افت سطح هشیاری وجود نداشته باشد و منجر به تغییر احساسات یا تغییر در به نظر رسیدن چیزهای مختلف یا تغییر و اختلال در تفسیر حسهای بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی شود. ممكن است افت سطح هشیاری برای مدتی هم وجود داشته باشد و حركات غیر طبیعی ناخواسته‌ای مانند برخی حركات اندامها و صورت روی دهند.
 
علت ایجاد تشنج و صرع چیست؟
آسیب دیدگی مغز به هر علتی می‌تواند منجر به بروز حمله‌ی تشنج و صرع شود. برخی اختلالات متابولیكی نیز مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند. برخی موارد علت وراثتی برای صرع وجود دارد. برخی اوقات در كودكان خصوصا كودكان زیر 5 سال در اثر تب بالا تشنج روی می‌دهد كه در بیشتر این كودكان، حمله تكرار نمی‌شود و با بالاتر رفتن سن از بین می‌رود و منجر به صرع نمی‌گردد.

 عوامل زیر می‌توانند منجر به ایجاد تشنج شوند:

* قرار گرفتن در وضعیت كمبود اكسیژن هنگام تولد

* ناهنجاریهای مادرزادی مغز

* وراثت

* سكته‌ی مغزی

* ضربه به سر و آسیب مغز

* برخی داروها

* تب

* ترک الكل در افراد الكلی

* تومور مغزی

* عفونتهایی كه مغز را در گیر می‌كنند (مننژیت، انسفالیت، آبسه و..)

*برخی اختلالات متابولیك مانند قند خون بسیار پایین، پایین بودن سطح سدیم خون و پایین بودن سطح كلسیم خون

* بیماریهای تخریب كننده نورونها مانند آلزایمر و پاركینسون.
اگر فردی دچار تشنج شد چه كنیم؟
اگر با فردی كه در حال تشنج كردن است مواجه شدید باید از نگه داشتن فرد، باز كردن دهان او و یا وارد كردن هرگونه خوراكی به دهان وی خود خودداری كنید. فقط از گیر كردن زبان فرد بین دندانهایش جلوگیری كنید. هرگونه اقدام دیگری ممكن است آسیب بیشتری به فرد وارد كند.
 
 صرع چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص بیماری صرع یك تشخیص كلینیكی است . بدین معنی كه پزشك بر اساس نتایج آزمایشات، رد مشكلات زمینه‌ای و نیز بر اساس ویژگیهای حمله‌ها و بسیاری عوامل دیگر به تشخیص می‌رسد. بر خلاف تصور عموم فقط با نوار مغزی نمی‌توان گفت كه فردی صرع دارد یا نه. البته به تشخیص نوع صرع و چگونگی درمان كمك می‌كند.
ممكن است سی.تی اسكن یا ام.آر.آی انجام شود . این تستها موارد غیر طبیعی در مغز را نشان می‌دهند و در تكامل روند تشخیص و درمان تاثیر دارند. ممكن است در افرادی نوار مغزی و سی.تی اسكن طبیعی باشند و فرد مبتلا به صرع باشد. در این موارد ممكن است روشهای تشخیصی دیگری مانند نوار مغزی طولانی استفاده شوند.
 
تشنج و صرع چگونه درمان می‌شوند؟
هدف از درمان، برطرف كردن تشنجها و پیشگیری از بروز حمله ها است. در مورد تشنج در مواردی كه علت طبی برای آن وجود دارد درمان شامل برطرف كردن علت زمینه‌ای است. داروها‌ی مختلفی برای كنترل صرع وجود دارند كه توسط پزشك تجویز می‌شوند. در این صورت اگر دارویی با مقادیر كافی نیز موثر نباشد داروی دیگری اضافه می‌شود. داروها در بیشتر بیماران صرع را كنترل می‌كنند و این افراد قادرند همانند دیگران زندگی سالمی‌داشته باشند. در موارد بسیار نادر ممكن است بیماری به هیچ دارویی نیز پاسخ ندهد و نیاز به عمل جراحی باشد.
 
علت كنترل نشدن صرع چیست؟
 شایعترین علت كنترل نشدن بیماری، عدم مصرف صحیح دارو و یا خوددرمانی و مصرف خودسرانه و یا مصرف غلط داروهاست. بسیاری از افراد وقتی مدت زمان زیادی دچار حمله نمی‌شوند دارو را قطع می‌كنند و حمله رخ می‌دهد. به خاطر داشته باشید كه هرگز بدون نظر پزشك دارو را قطع نكنید و یا تغییر ندهید.
 
گردآوری:گروه سلامت  پرتال سیمرغ ـ دكتر حانیه تركمان
www.seemorgh.com/health
اختصاصی سیمرغ
 
مطالب پیشنهادی:
داروهای ضد صرع و افزایش احتمال خودکشی
سردردهای شديد و بی‌سابقه را جدی بگیرید
راز بیمار نشدن چیست؟
صرع و کنترل تغذیه‌ای آن
تشنج در کودکان چیست؟