نکاتی راجع به فیبروم رحمی در زنان

دكتر هایده سمیعی ، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در مورد این بیماری می‌گوید: فیبروم رحمی شایع‌ترین تومور خوش خیم رحم در سنین باروری بوده و از عضله جدار رحم منشا می‌گیرد و در اكثر موارد شباهت كاملی به نسج معمولی عضلانی رحم دارد و به ابعاد مختلف و در یكی از 3 لایه رحم می‌تواند قرار بگیرد. روش تشخیص فیبروم‌ها معاینات پزشكی توسط متخصص و سونوگرافی و سی تی اسكن و ام آر آی است.

علائم و نشانه‌ها

دكتر سمیعی می‌گوید كه هرچه اندازه فیبروم بزرگ‌تر باشد علائم بیشتری را ایجاد می‌كند كه معمولا بسته به این‌كه در چه قسمتی از رحم قرار گیرد فرق می‌كند. اگر فیبروم در درون حفره رحمی رشد كند، شایع‌ترین علامت آن خونریزی‌های شدید ماهانه و حتی بین سیكل‌های عادت ماهانه است كه منجر به كم خونی خواهد شد و می‌تواند با درد در ناحیه زیر شكم و كمر نیز همراه شود. اگر فیبروم بیشتر به طرف سطح خارجی رحم رشد كند می‌تواند بر ارگان‌های اطراف مثل مثانه، روده بزرگ و مجاری ادراری فشار بیاورد كه در نتیجه می‌تواند انواع انسداد را در راه تخلیه این ارگان‌ها ایجاد كند. حضور فیبروم‌ها می‌تواند منجر به نازایی و سقط مكرر نیز بشود، كه البته محل و اندازه فیبروم مهم است.

گرچه عوامل فوق را برای فیبروم‌ها در نظر می‌گیریم، ولی در ابعاد كوچك و بخصوص فیبروم‌هایی كه به سطح رحم نزدیك‌تر واقع می‌شوند ممكن است علامتی نداشته باشند و بیمار سال‌ها بی‌خبر از فیبروم زندگی كند.

به گفته این متخصص دلیل بروز فیبروم رحمی به طور دقیق روشن نیست، اما آنچه باعث رشد فیبروم‌ها می‌شود تحریك هورمون استروژن زنانه است. بنابراین در سال‌های باروری فیبروم‌ها شروع به رشد كرده و رشدشان با پایان این دوره متوقف می‌شود و حتی كوچك‌تر شده و علائم نیز بهبود می‌یابد. دوران بارداری و یا مصرف قرص‌های ضد بارداری و خلاصه هر مساله‌ای كه باعث افزایش سطح هورمون‌های زنانه شود مثل اختلالات قاعدگی می‌تواند باعث تشدید فیبروم‌ها شود.

بارداری با فیبروم

دكتر سمیعی درباره زنانی كه با حضور فیبروم باردار می‌شوند، می‌گوید: احتمال بروز عوارض زیر در این افراد وجود دارد: تداخل در كاشته شدن و رشد تخم لقاح یافته در رحم، اختلال در خون‌رسانی به جنین از طریق جفت به دلیل كاشته شدن تخم در محل فیبروم كه خود باعث اختلال در رشد داخل رحمی جنین می‌شود، سقط جنین، زایمان زودرس، مرگ داخل رحمی جنین و حاملگی‌های خارج رحمی، امكان پارگی زودرس كیسه آب، افزایش میزان خونریزی‌های پس از زایمان و چسبندگی غیرطبیعی جفت. طبق آمار ناهنجاری‌های مادرزادی در جنین مادرانی كه فیبروم رحمی دارند دو برابر جمعیت دیگر زنان است.

درمان فیبروم

دكتر سمیعی انواع درمان فیبروم‌ها را این‌گونه شرح می‌دهد: یك روش درمان دارویی است كه در آن از داروهایی كه اثرات ضد استروژنی دارند، استفاده می‌شود. درمان دارویی موقتی است و با قطع داروها رشد فیبروم دوباره آغاز شده و علائم بیماری برمی‌گردد و همچنین این داروها عوارضی چون پوكی استخوان به همراه دارند.

در خانم‌های مسنی كه نزدیك به سال‌های یائسگی هستند عدم دخالت درمانی بیشتر كمك می‌كند، چرا كه با ورود به یائسگی، رشد فیبروم‌ها نیز قطع می‌شود.

این متخصص روش دیگر درمان فیبروم‌ها را جراحی می‌داند، كه شامل جراحی‌های مختلفی است. جراحی‌های كوچك‌تر مانند بستن عروق رحمی با لاپاراسكپی (روش جدید جراحی كه بدون برش و از طریق سوراخ‌های كوچك نیم و یا یك سانتی‌متری اقدام به وارد كردن دوربین و وسایل جراحی می‌گردد) كه باعث ضعیف شدن خون‌رسانی به رحم و پسرفت فیبروم می‌شود، سوزاندن مركز فیبروم‌های كوچك با لیزر یا جریان الكتریكی و آنژیوگرافی شریان ران برای فرستادن مواد انسدادی به شریان رحمی برای كاهش خون‌رسانی به رحم و جراحی‌های قطعی كه شامل خارج كردن توده فیبرومی با جراحی باز و یا لاپاراسكپی است.

به گفته این متخصص لاپاراسكپی به دلیل ایجاد چسبندگی كمتر، بهبودی سریع‌تر، درد بسیار كمتر پس از عمل، منظره ظاهری زیباتر، بازگشت سریع‌تر به زندگی روزمره و بخصوص در بیمارانی كه خواهان باروری هستند به دلیل دستكاری حداقل در اطراف لوله‌ها و تخمدان‌ها بر جراحی‌های باز ارجحیت دارد و البته باید دقت داشت كه لاپاراسكپی نیازمند مهارتی برتر از جراحی و وجود امكانات عمل بیشتر است.

دكتر سمیعی ادامه می‌دهد: روش دیگری كه از روش‌های جدید در درمان فیبروم‌هاست و مخصوص فیبروم‌های داخل حفره رحمی است، هسیتروسكپ است كه با استفاده از یون‌های الكتریكی فیبروم را قطعه قطعه نموده و به نرمی از دهانه رحم خارج می‌كنند. در این روش هیچ گونه برش جراحی صورت نمی‌گیرد و هیچ دردی پس از عمل متوجه بیمار نیست و بیمار ظرف چند ساعت به فعالیت‌های روزانه خود باز می‌گردد.

در صورتی كه فیبروم‌ها متعدد باشند و یا اندازه بزرگی داشته باشند و مخصوصا در افرادی كه دیگر نمی‌خواهند باردار شوند بهتر است كه رحم آنها كاملا برداشته شود.