به گزارش «فردا» و به نقل از سایت خبری "بیزنس اینسایدر"، دوبی ارتباطات حساس بانکی و تجاری را برای ایران فراهم کردهاست، و معمولاً نقش واسطه را برای شرکتهای اروپایی و آسیایی و موسسات مالی که خواستار تجارت با ایران بدون درگیرشدن با تحریمهای بینالمللی بودند، بازی کردهاست.
ابوظبی، ثروتمندترین امارت و نزدیکترین همپیمان آمریکا، احتمالاً دوبی را برای محدود کردن روابط تجاری خود با ایران تحت قشار قرار دادهاست. درواقع، این فشار ممکن است در پس بیانیههایی که به زودی از سوی ابوظبی در مورد حمایت "انتخابی" که برای دوبی صادر میشود، پنهان باشد. تصور میشود که شرکتهای تجاری یا وام دهنده که با ایران در ارتباط هستند، شامل بستههای حمایتی نشوند.
دولت آمریکا، که در این بحران سکوت اختیار کردهاست، بدون شک ابوظبی را برای اعمال چنین فشارهایی ترغیب کردهاست. یکی از دلایلی که موسسات مالی آمریکایی در میان بزرگترین شرکتهای وام دهنده مشاهده نمیشوند، همین ارتباطات با ایران است.
البته همه مشکلات به دلیل ایران نیست. مشکل دوبی، این است که به عنوان عضوی از امارات متحده عربی که خود در بحران وخیم اقتصادی قرار دارد، متاثر از بحران مالی جهانی است.
در طول دهه گذشته، این کشور سعی کرد اقتصادش را از وابستگی به نفت خارج کند اقتصاد چند قطبی را درپیش گیرد و تاحد زیادی نیز موفق بود. اما، مانند سرمایه گذاران والاستریت که تلاش میکنند با سرمایهگذاری سنگین در بازار مسکن از تنزل تجارتهای سنتی جلوگیری کنند، دوبی نیز همین کار را کرد و حال درگیر بدهی 80 میلیارد دلاری شدهاست. بیشتر درآمدهای دوبی به توریسم، کشتیرانی، املاک و مستغلات وابسته است که به دلیل بحران اقتصادی جهانی رو به افول رفتهاست.
مانند اعضای دیگر امارات، دوبی توسط خاندان سلطنتی اداره میشود که آلمکتوم خوانده میشوند. میزان داراییهای خاندان سلطنتی دوبی مشخص نیست. دولت دوبی دارای سه شرکت است: Dubai Holding که توسط محمد القرقاوی مدیریت میشود، Dubai World با مدیریت سلطان بن سلیمان و شرکت سرمایهگذاری Corporation of Dubai .
ابوظبی تلاش کردهاست تا برای کمکردن مبادلات با ایران به دوبی فشار بیاورد. شکاف میان ابوظبی و ایران در اصل ریشه در یک نزاع قدیمی بر سر جزایر در خلیجفارس دارد، ترس از جاهطلبی ایران در زمینه هستهای، اختلاف مذهبی میان شیعه و سنی و از همه مهمتر رابطه نزدیک ابوظبی با واشنگتن است.
امارات در آستانه عقد قرارداد همکاری هستهای با واشنگتن است، اقدامی که بسیاری از کارشناسان منطقه میگویند استیلای سعودیها بر خلیجفارس را به چالش میکشاند. یک نکته قابل توجه در روند گفتگوها با واشنگتن این بودهاست که آنها نسبت به انتقال تکنولوژی هستهای آمریکا به ایران ابراز نگرانی کردهاند.
جنگ قدرت میان ابوظبی و عربستان سعودی، در این ماجرا نقش دارد. در ماه می، بر اثر پافشاری سعودیها که خواستار میزبانی بانک مرکزی منطقه بودند، امارات از عضویت در انحادیه پول واحد خلیج فارس کنارهگیری کرد.
مساله مهمتر، نقش دوبی به عنوان یکی صادر کنندگان اصلی به ایران و یکی از اصلیترین کشورها برای صادرات مجدد محسوب میشود. تجارت میان ایران و دوبی یکی از دلایل اصلی است که به تهران این اطمینان را میدهد که بتواند دربرابر تحریمهای آمریکا مقاومت کند. سرمایهگذاری ایرانیها در دوبی سالانه به 14 میلیارد دلار میرسد. مقامات اطلاعاتی آمریکا مدتها به این موضوع بدگمان بودند که دولت ایران از دوبی برای دور زدن تحریمها استفاده میکند.
گفته میشود که تعدادی از بانکها که دوبی بیشترین بدهی را به آنها دارد، در گذشته رابطه خوبی با ایران داشتهاند. در حقیقت، بانکهایی نظیر HSBC, BNP Paribas و Standard Chartered در سالهای اخیر از سوی مسئولین آمریکایی تحت فشار قرار گرفتهاند تا روابط خود را با ایران قطع کنند. تعدادی از مقامات آمریکایی اعتراض کردند که این بانکها تجارت خود را با ایران به دوبی منتقل کردهاند. شاید آمریکا بدش نیاید که این موسسات دچار ضرر و زیان مالی شوند.
اشتباه نکنید: دولت آمریکا نمیخواهد شاهد ورشکستگی مالی دوبی باشد. اگر از رابطهاش با ایران صرفهنظر کنیم، دوبی به عنوان الگوی یک کشور اسلامی تلقی میشود. تقریباً یک دولت پاک است که در آن سطح قابل توجهی از آزادی مذهبی و دید مترقیانهای نسبت به زنان در قیاس با دیگر کشورهای منطقه وجود دارد. دیپلماتهای آمریکایی دوبی را به عنوان الگویی برای عراق جدید در نظر دارند؛ مترقی، باتسامح و با سیستم سرمایهداری.
آمریکا و ابوظبی امیدوارند که از مشکلات مالی دوبی در جهت رسیدن به هدف محدود کردن مبادلات با ایران استفاده کنند. سالها که دوبی از سود حاصل از همکاری نظامی و اقتصادی با آمریکا و سود تجاری و بانکی با ایران بهرهمند بودهاست. شاید هزینه خروج از بحران با کمک ابوظبی، قطع ارتباط با ایران باشد.