به بهانه روز پرستار
تصویری که سینمای ایران از پرستاران ارائه می‌دهد اگرچه چند وجهی است اما کامل نیست، تجربه‌های تصویری که در این عرصه اتفاق افتاده با نمونه‌های موفق خارجی تفاوت دارد.
به گزارش خبرنگار مهر، در سینما و تلویزیون ماهیت حرفه‌ها و مشاغل کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و شغل شخصیت‌ها کمتر کارکرد دراماتیک در قصه و روایت دارد. البته تعدادی از مجموعه‌ها و فیلمها با موضوع بررسی بعضی حرفه‌ها ساخته می‌شوند و شخصیت‌ها باشغلشان تعریف می‌شوند. مجموعه‌های "پرستاران"، "گروه نجات"، "گروه امداد" و آثاری از این دست با روایت دشواری‌ها و ویژگیهای یک حرفه نگاهی خاص بر مشاغلی مهم و تاثیرگذار دارند.
در سالهای اخیر مجموعه‌های ایرانی مختلفی با نگاه به مجموعه‌های شغل محور خارجی ساخته شده که یکی از آنها با نام "سایه تنهایی" پارسال روی آنتن رفت که تقلیدی ضعیف و ناشیانه از "پرستاران" بود. در اوایل دهه 70 هم مجموعه "بخش چهار جراحی" از شبکه دو پخش شد که به زندگی و مناسبات پزشکان و پرستاران یک بخش از بیمارستانی در تهران می‌پرداخت.
مجموعه‌ها و فیلمهایی که درباره پزشکان و پرستاران در ایران ساخته شده تفاوتهای زیادی با نمونه‌های خارجی دارد، در مجموعه‌های خارجی تمرکز بر روی وجوه تخصصی این حرفه‌ها است، اما در نمونه‌های ایرانی کمتر بر ارائه اطلاعات علمی و وجوه تخصصی حرفه‌ها تاکید می‌شود.
انتخاب یک پرستار یا پزشک در مجموعه‌ها و فیلمها بیش از آنکه مختصات و ویژگیهای یک حرفه را نشان بدهد معرفی کننده ویژگیهای یک شخصیت است و گاهی کارکرد تزئینی دارد. در بیشتر این آثار پزشک یا پرستار می‌تواند هر شغلی داشته باشد و این که در بیمارستان کار کند توجیه خاص دراماتیک ندارد.
در فیلم سینمایی "شیدا" به کارگردانی کمال تبریزی، شخصیت اصلی زن جوانی است که زمان جنگ به جبهه می‌رود و با سرباز مجروحی آشنا می‌شود.ملاقات شیدا (لیلا حاتمی) و جوان مجروح (پارسا پیروزفر) در جبهه به واسطه شغل شیدا معنا پیدا می‌کند و این شغل است که دوباره شیدا و مرد جوان را پس از سال‌ها دوری دوباره در کنار هم قرار می‌دهد. اگرچه در این فیلم کارگردان وارد حوزه تخصصی حرفه پرستاری نمی‌شود اما شغل شخصیت اصلی بهانه‌ای برای شروع داستان و ادامه آن است.
در فیلم سینمایی "شوکران" به کارگردانی بهروز افخمی سیما (هدیه تهرانی) پرستاری است که حضورش در بیمارستان باعث آشنایی او و محمود (فریبرز عرب‌نیا) می‌شود. اما این حرفه و ویژگی‌هایش تاثیری بر روند ماجرا و فرجام تلخ این شخصیت ندارد. سیما می‌توانست هر حرفه دیگری داشته باشد و در آن صورت افخمی باید شروع قصه را در فضا و مکان دیگری تعریف می‌کرد.
تصویری که افخمی در این فیلم از سیما ریاحی پرستار ارائه داد منشا اختلاف‌ها و انتقادهایی شد و در مقطعی پرستاران در اعتراض به ارائه به این چهره خواستار توقف نمایش فیلم شدند.
در فیلم سینمایی "نجات یافتگان" به کارگردانی رسول ملاقلی‌پور رابطه یک پرستار و یک مجروح جنگی در دل جبهه روایت می‌شود. در موقعیتی حساس و دشوار یک امدادگر زن (عاطفه رضوی) با رزمنده‌ای مجروح همراه می‌شود. تلاش زن برای نجات جان خود و مجروح لحظه‌های تاثیرگذار و جذابی خلق می‌کند و بر بستر این تعلیق‌ها و حادثه‌ها رابطه عاطفی بین پرستار و مجروح شکل می‌گیرد که فیلم بر آن تمرکز نمی‌کند.
تصویری که ملاقلی‌پور از پرستار زن در فیلمش ارائه می‌دهد، در سینمای دفاع مقدس تکرار نشده است. حضور زنان در سینمای دفاع مقدس معمولا در حاشیه و زیر سایه مردان است. اما در "نجات یافتگان" زن به بطن حادثه می‌آید و همدوش مرد قصه پیش می‌رود.
در فیلم سینمایی "پرستار شب" به کارگردانی محمدعلی نجفی داستان دلبستگی یک پرستار و یک بسیجی است که در موقعیت دشواری در کنار هم قرار می‌گیرند. این فیلم که در دهه 60 ساخته شده با توجه به محدودیتهایی که در آن مقطع در نمایش عواطف و روابط انسانی وجود داشت، به ارتباط روحی این دو شخصیت می‌پردازد. دو شخصیت از دو دنیای مختلف که بهم پیوند می‌خورند.
حرفه‌هایی مثل پرستاری، پزشکی، وکالت، روزنامه‌نگاری و پلیس نمونه‌هایی از مشاغلی هستند به دلیل جذابیتهایی که دارند می‌توانند زمینه‌ساز خلق داستان و حوادث مختلف باشند. اما شکل استفاده از این جذابیتها برای فضاسازی و خلق موقعیتهای دراماتیک اهمیت دارد و استفاده تزئینی از این حرفه‌ها، شخصیت‌ها را به نمونه‌هایی ناقص و غیرجذاب تبدیل می‌کند.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: mehrnews.com
مطالب پیشنهادی:
نقش زنان در فیلم‌های حاتمی‌كیا
عصیانگری نیکی کریمی در «سلام بر عشق»
گفتگو با مرضیه برومند درمورد فیلم «هیچ»
نگاهی به فیلم‌های ضد جنگ مطرح در سینماهای جهان
نگاهی به فیلم شیرین «کیارستمی» و حواشی آن