گزارش تصویری فیلم زن ها فرشته اند

شاه‌حسینی در جدیدترین فیلمش تلاش کرده از همه فرمول‌های نوشته و نانوشته موفقیت در گیشه بهره ببرد تا به زعم خود اثری موفق در همه وجوه ساخته باشد غافل از اینکه فیلم "زن‌ها ..." در مهمترین وجه لنگ می‌زند.
فیلم "کلاغ‌پر" ساخته قبلی این فیلمساز نیز برای تضمین یک گیشه خوب رویکردی سهل به فیلم پرفروش "آتش بس" داشت آنهم با انتخاب زوج محوری محمدرضا گلزار - مهناز افشار که قرار گرفتن آنها در کنار فهرستی از بازیگران فیلم‌های گیشه‌ای در یک قصه سست و سطحی، البته فروش فیلم را تضمین کرد.
 
شاه‌حسینی برای دومین فیلمش نیز همه نسخه‌های ممکن را می‌پیچد و فهرستی از بازیگران حرفه‌ای و خوش چهره سینما را در کنار هم جمع می‌کند تا همه این عوامل بتوانند بر ضعف بنیادین فیلم پوشش دهند. همان نقطه ضعف مهم فیلم "کلاغ‌پر" که اساس کار را بر منطق ضعیف و سست فیلمنامه‌ای سطحی بنا می‌کرد.
"زن‌ها ..." فهرست طلایی بازیگرانی چون نیکی کریمی، مهتاب کرامتی، امین حیایی، محمدرضا شریفی‌نیا، لیلا اوتادی، لادن طباطبایی و ... را در اختیار دارد که در هیچ فیلمی مجموعه آنها در کنار هم قرار نگرفته بودند و این نکته یک امتیاز بالقوه به دومین ساخته شاه‌حسینی می‌دهد. اما این امتیاز بالقوه تا چه حد توانسته در فیلم فعلیتی مناسب پیدا کند و از وجهه بازیگرانش به نفع کار استفاده کند؟

واقعیت است که فیلم از نظر حضور این بازیگران تنها به نام آنها بسنده می‌کند والا هیچ نشانی از نقش‌آفرینی تأثیرگذار آنها با تکیه بر خاطره ذهنی مخاطب نیست و حتی می‌توان گفت با این حضور وجهه سابق آنها تا حدی زیاد مخدوش می‌شود. واقعیت این است که نه می‌توان کرامتی را با اداهای اغراق شده در نقش زنی پولدار که شوهر جوانش به او خیانت کرده،‌ باور نکرد و نه کریمی را در نقش زنی اغواگر که برای انتقام گرفتن از مردان حاضر به نقش بازی کردن می‌شود.
در واقع هر چه لایه‌های سطحی جذابیت فیلم را شکافته و به لایه‌های عمقی نزدیک می‌شویم، این وجه شدت می‌گیرد که همه نقاط ضعف بدیهی و آشکار فیلم از فیلمنامه‌ای نشأت گرفته که نگاهی ساده بینانه به همه چیز دارد و این گونه است که فیلم نه منطقی در درون دنیای خاص خود دارد و نه می‌تواند از همان جذابیت‌های ظاهری استفاده‌ای در خور کند.
فیلم "زن‌ها ..." بر مبنای قصه آشنای خیانتکاری مردان به زنان بنا شده و با انتخاب یک لحن و نگاه مفرح در جهت سرگرمی صرف، بنا شده است. معرفی ابتدایی زوج لیلا و فرهاد (کرامتی - حیایی) با تکیه بر انتخاب این بازیگران، تصویرگر زوجی است با اختلاف سنی که پولدار بودن زن جایگزین سن بالا و نقص نازایی او شده است.
فیلمساز در معرفی ابتدایی از آنجا که می‌خواهد در یک حرکت واحد شخصیت‌های متعدد حاضر در قصه را معرفی کند، شروعی مغشوش دارد که برخی تمهیدات ناکارآمد هم به این اغتشاش دامن می‌زند. در واقع صدای سیامک انصاری و نیوشا ضیغمی که قرار است کارکرد گوینده‌های رادیو را در طرح مسئله شیوه ارتباطات جدید بین زنان و مردان ایفا کند، اضافی به نظر می‌آید. بخصوص که بدل به تمهیدی کارکردی برای بقیه بخش‌های فیلم نمی‌شود و در همین مقطع عقیم می‌ماند.
بعلاوه این روایت کمکی به شروع سریعتر و موجز فیلم نمی‌کند و آنچه در تصویر اتفاق می‌افتد جوابگوی بخش آغازین است. تجمع چهار زن در کافی شاپ و مشخص شدن هدف آنها برای سفر به کیش به گونه‌ای پرداخته شده که هر کدام معرفی کوتاه می‌شوند تا به هم بپیوندند. اما این معرفی نه در حد شخصیت پردازی بلکه محدود به نشان دادن شغل و محل کار آنهاست که در ادامه کارکردی کمرنگ پیدا می‌کند.
مانند وکیل بودن کاراکتر مریم (لادن طباطبایی) که تنها در حد همان دادگاه اولیه کارکرد پیدا می‌کند و آن دادگاه هم تنها کدی است برای غافلگیری پایانی و نشان دادن شوهر نازنین (نیکی کریمی) که در دادگاه اول حضور داشته است. علاوه بر اینکه راهنمایی‌‌های مریم در بخش میانی بیشتر برآمده از شم زنانه اوست تا مهارت‌های یک وکیل دعاوی. در واقع شخصیت پردازی این کاراکتر تنها برآمده از کلیشه‌های این شغل است که روحیاتی ضد مرد و ... دارد.
شغل سیمین (لیلا اوتادی) که در یک آژانس مسافرتی مشغول به کار است همین کارکرد را هم ندارد چون او تنها در بخش ابتدایی فیلم حضور دارد تا با ظاهر شدن در نقش زنی که وارد رابطه با شوهر دوست خود (فرهاد) شده، موقعیت ثبات اولیه را بر هم زده، موتور فیلم را به سرعت راه می‌اندازد و بعد هم به راحتی حذف می‌شود.
نکته‌ای جالب که از نبود شخصیت پردازی در این کاراکتر وارد فیلم شده، کنش و واکنش‌های غیرمنطقی (حتی در دنیای فیلم) است که می‌تواند در روند درگیری‌ها تأثیرگذار باشد. به عنوان مثال او وقتی از سفر به صورت نمایشی انصراف می‌دهد تا با فرستادن دوستانش فرصتی برای خلوت کردن با فرهاد داشته باشد، با سر رسیدن لیلا واکنشی برآمده از این تعریف اولیه ندارد. به این مفهوم که این همه نقشه و نمایش و ... برای پنهانکاری در این رابطه با نوع رفتار او زیر سوال می‌رود.
فیلم در ادامه قرار است مسیر انتقام گرفتن لیلا از فرهاد را به گونه‌ای مفرح ترسیم کند و به این تم محوری در بطن خود بینجامد که اصل و اساس همه کارها و امور در سیطره نقشه‌ها و بازی‌های زنانه است. اما وقتی زنانی که قرار است گردانندگان این بازی بزرگ باشند درست معرفی نمی‌شوند، چگونه می‌توان این ادعای بزرگ را فراتر از یک شعار سطحی باور کرد؟
به این ترتیب وقتی کاراکترها در فیلم "زن‌ها ..." تنها با تکیه بر تعریف کلیشه یک خطی خود حرکت می‌کنند، می‌توان همه اتفاقات عجیب و غریب، بازی‌های تو در تو، تغییر و تحولات لحظه‌ای و حتی آیتم‌های نمایشی همچون حضور احمد پورمخبر در نقش دوگانه مش رحیم / پدر نازنین را در راستای همان نگاه سهل پذیرفت. البته این نکته به هیچ وجه دلیل نمی‌شود که بسته پیشنهادی کارگردان را تا پایان راه بتوانید تحمل کنید.
 
دومین ساخته شهرام شاه‌حسینی را می‌توان تضمین کننده اقتصاد سینما و یک گیشه رویایی تنها در چند روز اول نمایش لقب داد ولی همه اینها آن را بدل به فیلمی موفق نمی‌کند. موفقیت یک فیلم سینمایی در فروش مناسب و وجهه‌ای است که "زن‌ها فرشته‌اند" فاصله‌ای عمیق با این نوع سینما دارد. 
"زن‌ها فرشته‌اند" دومین فیلم سینمایی شهرام شاه‌حسینی پس از "کلاغ‌‌پر" است که پارسال بر اکران بود. شاه‌حسینی فیلمسازی را با دستیاری کارگردانان حرفه‌ای چون مرحوم ملاقلی‌پور، بهمن قبادی، سیامک شایقی، ابراهیم وحیدزاده و ساخت فیلم کوتاه آغاز کرد و "به طعم خاک" او جوایزی از جشن خانه سینما و جشنواره فیلم کوتاه دریافت کرد.
در خلاصه داستان "زن‌ها فرشته‌اند" آمده: اگر سفرتون لغو شد و بیش از حد دلتنگ همسرتون شدید خوشحال نشین، چون دیوار موش داره! مهتاب کرامتی، نیکی کریمی، امین حیایی، لیلا اوتادی، لادن طباطبایی، مریم سلطانی، محمدرضا شریفی‌نیا، احمد پورمخبر، فرامرز روشنایی و مرتضی کاظمی بازیگران این فیلم هستند. این فیلم از چهارشنبه اول خرداد در گروه سینمایی آفریقا اکران شده است.

 

 

 

 

گردآوری : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ

www.seemorgh.com/culture