طاهره ایبد معتقد است، یکی از دلایلی که از ماندگار شدن شخصیت‌ها جلوگیری می‌کند، این است که شخصیت‌های بیش‌تر کتاب‌های داستان ما همه‌ی ابعاد شخصیت‌ها را ندارند و بیش‌تر تیپ هستند.
این نویسنده‌ی ادبیات کودک و نوجوان درباره‌ی این موضوع که چرا شخصیت‌های کتاب‌های کودک و نوجوان در سال‌های اخیر ماندگار نشده‌اند و جان نگرفته‌اند، گفت: برای حرف زدن درباره‌ی این موضوع باید بررسی و کار کارشناسی صورت بگیرد. اما یکی از دلایلی که منجر به ماندگار نشدن شخصیت‌ها شده است، شخصیت نبودن شخصیت‌هاست. شخصیت‌های داستان‌های ما ابعاد مختلف ندارند و بیش‌تر تیپ هستند تا کاراکتر.
او افزود: به نظر من برای خلق شخصیت‌های ماندگار، نویسنده باید پشتوانه‌ای از اطلاعات روان‌شناختی و تجربه زندگی با آدم‌ها و شناخت آن‌ها را داشته باشد و وقتی با شناخت به سراغ خلق شخصیت برود، این شناخت به او کمک می‌کند تا شخصیت‌ها جان بگیرند و بتوانند با مخاطب ارتباط برقرار کنند.
**کارهای سری شخصیت‌ها را ماندگار می‌کند
او در ادامه اظهار کرد: یکی از موضوعات دیگری که می‌تواند به ماندگار شدن شخصیت‌های داستانی کمک کند، کارهای سری است. 90 درصد کارهایی که در ایران و خارج از ایران ماندگار شده‌اند، سری بوده‌اند؛ برای مثال «آقای گام» یا«هری پاتر». داستان‌های سری به خاطر این‌که ابعاد مختلف زندگی شخصیت را نشان می‌دهند، با مخاطب ارتباط برقرار می‌کنند و ماندگار می‌شوند.
**تبلیغاتی که برای کتاب‌ها نمی‌شود
ایبد یکی دیگر از موانع ماندگار نشدن شخصیت‌ها را نبود تبلیغات برای کتاب‌ها خواند و گفت: ما برای کتاب هیچ‌گونه تبلیغاتی نداریم و این موضوعی است که در سایر کشورها روی آن سرمایه‌گذاری مادی و معنوی می‌شود. برای کتاب‌های «هری پاتر» مکانیسمی شکل گرفت که سبب شد این کتاب‌ها جهانی شود، اما ما متأسفانه اگر کارهایی مشابه «هری پاتر» و یا حتا بهتر از آن داشته باشیم، روی آن سرمایه‌گذاری نشده و تلاشی برای معرفی آن صورت نگرفته است.
***کمک محصولات جنبی به ماندگاری شخصیت‌ها
او با اشاره به وجود مشکلات در مدیریت فرهنگی در کشور گفت: متولیان فرهنگی ما برای کتاب کاری نمی‌کنند و این در حد مدیریت است و دست‌اندرکاران کتاب حتا ناشران ما به کتاب و برگشت سرمایه آن به صورت مقطعی نگاه می‌کنند و به این فکر نمی‌کنند که اگر شخصیتی خلق شده یا اگر کتاب سری منتشر شده است، همراه با کتاب، لیوان‌ها و پازل‌هایی را با طرح کتاب منتشر کنند و یا کتاب همراه با تی‌شرت و کلاه منتشر شود. این محصولات جانبی سبب می‌شود مخاطب کودک و نوجوان بتواند با این آثار ارتباط برقرار کند و تأثیر آن بر او بیش‌تر باشد.
این نویسنده ادامه داد: شخصیت‌ها فقط به خاطر خودشان نیست که ماندگار می‌شوند، بلکه کارهای جنبی هم در جلب توجه به آن‌ها اثر دارد. وقتی کالایی مانند پفک به بازار آمد، کسی آن را نمی‌شناخت، اما با تبلیغات کاری صورت گرفت که حتا مصرف‌کنندگان ضرر‌های آن را فراموش کنند. توزیع مناسب و در دست بودن سبب شد که این کالا جای خود را باز کند.
ایبد از عروسک‌های دارا و سارا به عنوان تلاشی برای شخصیت‌سازی برای کودکان و نوجوانان یاد کرد و گفت: عروسک‌های دارا و سارا در جهت ساخت شخصیت‌های بومی برای بچه‌ها ساخته شدند، اما فروش خوبی نداشتند که البته در این زمینه مسائل زیادی دخیل بوده است. شاید قابلیت‌های کافی را نداشتند؛ عروسک‌ها سنگین بودند و قیمت بالایی داشتند و در مقایسه با عروسک‌های «باربی» که در بازار رواج داشتند، قیمت بسیار زیادی داشتند. برای مثال یک عروسک باربی را حتا می‌شد با 500 تومان خرید، اما در آن زمان قیمت عروسک دارا و سارا 12 هزار تومان بود.
او افزود: کانون پرورش فکری برای ماندگار کردن این شخصیت‌ها می‌خواست نویسندگان داستان‌هایی بنویسند که شخصیت‌های آن‌ها دارا و سارا باشند، اما این اتفاق به شکل موفقی نیفتاد، زیرا عروسک‌ها درنیامده بودند. در واقع این عروسک‌ها از کتاب‌های درسی بیرون آمده بودند و همین سبب می‌شد که برای بچه‌ها جذابیت چندانی نداشته باشند. شاید اگر اول یک ادبیات وجود داشته باشد و بعد عروسک از دل آن خارج شود، بچه‌ها بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند، حتا همراه با این شخصیت‌ها باید انیمیشن‌هایی ساخته شود که کمک کند به شناخته شدن شخصیت، اما در حقیقت برای خلق شخصیت ماندگار باید اتفاقی در نویسنده هم بیفتد.
***تلویزیون و اقتباس‌هایی که نمی‌کند
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان با انتقاد از تلویزیون به خاطر تولید نکردن فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی که از داستان‌ها اقتباس شده باشد، گفت: تلویزیون می‌تواند با اقتباس از آثار ادبی به شناخته شدن شخصیت‌ها کمک کند، حتا «قصه‌های مجید» که ما از آن به عنوان اثری ماندگار یاد می‌کنیم، شناخته شدنش را شاید مدیون کیومرث پوراحمد باشد که به این شخصیت جان بخشید، اما صدا و سیمای ما اکنون خودش را در این زمینه مکلف نمی‌داند، اقتباس ادبی از آثار را دغدغه خودش نمی‌داند و به فرهنگ و کتاب توجهی ندارد و دنبال معرفی شخصیت‌های بومی و ماندگار نیست.
این نویسنده‌ی ادبیات کودک و نوجوان درباره‌ی این موضوع که چرا شخصیت‌های کتاب‌های کودک و نوجوان در سال‌های اخیر ماندگار نشده‌اند و جان نگرفته‌اند، گفت: برای حرف زدن درباره‌ی این موضوع باید بررسی و کار کارشناسی صورت بگیرد. اما یکی از دلایلی که منجر به ماندگار نشدن شخصیت‌ها شده است، شخصیت نبودن شخصیت‌هاست. شخصیت‌های داستان‌های ما ابعاد مختلف ندارند و بیش‌تر تیپ هستند تا کاراکتر.
او افزود: به نظر من برای خلق شخصیت‌های ماندگار، نویسنده باید پشتوانه‌ای از اطلاعات روان‌شناختی و تجربه زندگی با آدم‌ها و شناخت آن‌ها را داشته باشد و وقتی با شناخت به سراغ خلق شخصیت برود، این شناخت به او کمک می‌کند تا شخصیت‌ها جان بگیرند و بتوانند با مخاطب ارتباط برقرار کنند.
**کارهای سری شخصیت‌ها را ماندگار می‌کند
او در ادامه اظهار کرد: یکی از موضوعات دیگری که می‌تواند به ماندگار شدن شخصیت‌های داستانی کمک کند، کارهای سری است. 90 درصد کارهایی که در ایران و خارج از ایران ماندگار شده‌اند، سری بوده‌اند؛ برای مثال «آقای گام» یا«هری پاتر». داستان‌های سری به خاطر این‌که ابعاد مختلف زندگی شخصیت را نشان می‌دهند، با مخاطب ارتباط برقرار می‌کنند و ماندگار می‌شوند.
**تبلیغاتی که برای کتاب‌ها نمی‌شود
ایبد یکی دیگر از موانع ماندگار نشدن شخصیت‌ها را نبود تبلیغات برای کتاب‌ها خواند و گفت: ما برای کتاب هیچ‌گونه تبلیغاتی نداریم و این موضوعی است که در سایر کشورها روی آن سرمایه‌گذاری مادی و معنوی می‌شود. برای کتاب‌های «هری پاتر» مکانیسمی شکل گرفت که سبب شد این کتاب‌ها جهانی شود، اما ما متأسفانه اگر کارهایی مشابه «هری پاتر» و یا حتا بهتر از آن داشته باشیم، روی آن سرمایه‌گذاری نشده و تلاشی برای معرفی آن صورت نگرفته است.
***کمک محصولات جنبی به ماندگاری شخصیت‌ها
او با اشاره به وجود مشکلات در مدیریت فرهنگی در کشور گفت: متولیان فرهنگی ما برای کتاب کاری نمی‌کنند و این در حد مدیریت است و دست‌اندرکاران کتاب حتا ناشران ما به کتاب و برگشت سرمایه آن به صورت مقطعی نگاه می‌کنند و به این فکر نمی‌کنند که اگر شخصیتی خلق شده یا اگر کتاب سری منتشر شده است، همراه با کتاب، لیوان‌ها و پازل‌هایی را با طرح کتاب منتشر کنند و یا کتاب همراه با تی‌شرت و کلاه منتشر شود. این محصولات جانبی سبب می‌شود مخاطب کودک و نوجوان بتواند با این آثار ارتباط برقرار کند و تأثیر آن بر او بیش‌تر باشد.
این نویسنده ادامه داد: شخصیت‌ها فقط به خاطر خودشان نیست که ماندگار می‌شوند، بلکه کارهای جنبی هم در جلب توجه به آن‌ها اثر دارد. وقتی کالایی مانند پفک به بازار آمد، کسی آن را نمی‌شناخت، اما با تبلیغات کاری صورت گرفت که حتا مصرف‌کنندگان ضرر‌های آن را فراموش کنند. توزیع مناسب و در دست بودن سبب شد که این کالا جای خود را باز کند.
ایبد از عروسک‌های دارا و سارا به عنوان تلاشی برای شخصیت‌سازی برای کودکان و نوجوانان یاد کرد و گفت: عروسک‌های دارا و سارا در جهت ساخت شخصیت‌های بومی برای بچه‌ها ساخته شدند، اما فروش خوبی نداشتند که البته در این زمینه مسائل زیادی دخیل بوده است. شاید قابلیت‌های کافی را نداشتند؛ عروسک‌ها سنگین بودند و قیمت بالایی داشتند و در مقایسه با عروسک‌های «باربی» که در بازار رواج داشتند، قیمت بسیار زیادی داشتند. برای مثال یک عروسک باربی را حتا می‌شد با 500 تومان خرید، اما در آن زمان قیمت عروسک دارا و سارا 12 هزار تومان بود.
او افزود: کانون پرورش فکری برای ماندگار کردن این شخصیت‌ها می‌خواست نویسندگان داستان‌هایی بنویسند که شخصیت‌های آن‌ها دارا و سارا باشند، اما این اتفاق به شکل موفقی نیفتاد، زیرا عروسک‌ها درنیامده بودند. در واقع این عروسک‌ها از کتاب‌های درسی بیرون آمده بودند و همین سبب می‌شد که برای بچه‌ها جذابیت چندانی نداشته باشند. شاید اگر اول یک ادبیات وجود داشته باشد و بعد عروسک از دل آن خارج شود، بچه‌ها بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند، حتا همراه با این شخصیت‌ها باید انیمیشن‌هایی ساخته شود که کمک کند به شناخته شدن شخصیت، اما در حقیقت برای خلق شخصیت ماندگار باید اتفاقی در نویسنده هم بیفتد.
***تلویزیون و اقتباس‌هایی که نمی‌کند
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان با انتقاد از تلویزیون به خاطر تولید نکردن فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی که از داستان‌ها اقتباس شده باشد، گفت: تلویزیون می‌تواند با اقتباس از آثار ادبی به شناخته شدن شخصیت‌ها کمک کند، حتا «قصه‌های مجید» که ما از آن به عنوان اثری ماندگار یاد می‌کنیم، شناخته شدنش را شاید مدیون کیومرث پوراحمد باشد که به این شخصیت جان بخشید، اما صدا و سیمای ما اکنون خودش را در این زمینه مکلف نمی‌داند، اقتباس ادبی از آثار را دغدغه خودش نمی‌داند و به فرهنگ و کتاب توجهی ندارد و دنبال معرفی شخصیت‌های بومی و ماندگار نیست.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع:isna.ir
مطالب پیشنهادی:
زنی که روزنامه‌ها از جستجویش نا امید شدند!
پای گرانی در «پایتخت 2» هم باز شد!
چه کسی گوته را با «حافظ» آشنا کرد؟
کدام مجری تلویزیون مقصر هجوم مردم به طبیعت است؟
چرا فقط به فیلم‌های مذهبی می‌خندیدند؟
پای گرانی در «پایتخت 2» هم باز شد!
چه کسی گوته را با «حافظ» آشنا کرد؟
کدام مجری تلویزیون مقصر هجوم مردم به طبیعت است؟
چرا فقط به فیلم‌های مذهبی می‌خندیدند؟
