همایون خرم
بیش از یک دهه از آخرین حضور همایون خرم در مقابل مردم و اجرای زنده اش می​گذرد. در این سال​ها او کارهای مختلفی انجام داده، اما کمتر به حضور روی صحنه فکر کرده​ است. او که...

باران نت که می​بارد، آهنگساز می​شوم
همایون خرم یکی از شاگردان ابولحسن صباست، او که از سنسن نوجوانی به رادیو رفته و تکنوازی کرده، معتقد است: «آثار درخشانی که در برنامه گل​ها اجرا و ضبط شده حالا جزو گنجینه موسیقی ایرانی به شمار می​رود.»
 بیش از یک دهه از آخرین حضور همایون خرم در مقابل مردم و اجرای زنده اش می​گذرد. در این سال​ها او کارهای مختلفی انجام داده، اما کمتر به حضور روی صحنه فکر کرده​ است. او که از شاگردان ابوالحسن خان صبا است،حالا تصمیم گرفته بعد از این همه سال دوباره کنسرت برگزار کند، آن هم به همراه گروه نوازنده​هایش، این برنامه دو شب پیایی (10و12  آذر) در برج میلاد اجرا می​شود. این طور که خرم می​گوید؛ قرار است در این کنسرت یاد و خاطره برنامه گل​ها را زنده شود.
 
چطور شد پس از این همه سال تصمیم گرفتید کنسرت برگزار کنید؟
تا به حال بیشتر کارهای هنری که انجام داده​ام، به نوعی خود به خود امکان انجامش، برایم فراهم شده است. طبیعتا این کنسرت هم یکی ازاین کارهاست. برنامه​ای هم که 11 سال پیش برگزار کردم، به همین شکل بود. یک دفعه به خودم آمدم و دیدم دارم برای مردم کنسرت می​دهم.
درواقع من هرگز برای برگزاری کنسرت یا ضبط آلبوم تلاشی نکرده​ام. در تمام این سال​ها دوستان و به ویژه دوستان جوانم خیلی اصرار داشتند که کنسرت برگزار کنم، حتی برخی ازدوستانم تصور می​کردند که به خاطر ترس از استقبال نکردن مردم ، تلاشی برای برگزاری کنسرت نمی​کنم. به همین دلیل بارها من را به کنسرت هایی که برگزار می شد، دعوت می کردند تا من تحت تاثیرقراربگیرم.
 
این موضوع ، یعنی اتفاقی بودن کارهایتان در مورد ورودتان به رادیو و بعدها برنامه گل​ها هم صدق می‌کند؟
دقیقا همین طوراست؛ زمانی که 15 سالم بود، استاد صبا به من گفت: «بابا جون پا شو برو رادیو» آن زمان اگر کسی می​خواست کار موسیقی بکند یا باید می​رفت ارکستر امتحان می​داد یا می​رفت رادیو. من هم رفتم رادیو امتحان دادم. وقتی جواب ها آمد به من گفتند تو نمی​خواهد برای ارکستر ساز بزنی، شما باید به تنهایی ساز بزنی. همین طوری شد که من پایم به رادیو و بعدها برنامه گل‌ها بازشد.
 
شما نخستین کنسرت​تان را درسال 1340 درآبادان برگزار کردید، آیا پس از این همه سال بازهم اشتیاق گذشته را دارید؟
من هرگز اشتیاقم را برای برگزاری کنسرت از دست نداده​ام، من همیشه نسبت به دشتی، بیات ترک و همایون اشتیاق دارم.در واقع من تا زمانی که بتوانم سه گاه را خوب اجرا کنم،برای مردم کنسرت می​دهم.
 
سازبندهای این کنسرت به چه شکل خواهد بود و چه قطعاتی را اجرا خواهید کرد؟
من با سازبندی این اجرا تصمیم گرفتم که خاطره برنامه گل​ها را زنده کنم. البته دربرنامه گل​ها مثلا «توای پری کجایی» را «قوامی» اجرا می‌کرد و ساز و آواز با هم بود، درآن برنامه من کنار فرهنگ شریف، جلیل شهناز، منصور صارمی و ...ساز می​زدم. الان البته آن​ها در این برنامه نیستند.
 
من برای اجرای جدید قطعاتی که قبلا برای برنامه گل​ها ساخته بودم، ساز تار را هم به سازهای این کنسرت اضافه کردم تا اگر قرار شد که شعر عاشقانه و احساسی هم در این اجرا دکلمه شود، به واقع بتواند تاثیر گذار باشد.به عقیده من وقتی موسیقی با شعر توام می​شود، برداشت​ها هم ازموسیقی و شعر چندین برابر می شود ، این تلفیق موسیقی و شعر حال خوبی برای مخاطب بوجود می​آورد.
 
در این برنامه، یک گوینده برای نخستین بار شعرها را در کنسرت شما دکلمه می​کند، فکر می​کنید از این کار استقبال شود؟
من تاکنون چنین تجربه ای را نداشتم، اما به یک باره به این فکر رسیدم که چنین حرکتی را می‌شود در این کنسرت تجربه کرد. به نظرم می​تواند اتفاق خوش آیندی باشد ومورد استقبال مخاطبان نیز قرار بگیرد. ژاله صادقیان گوینده بسیارخوبی است و بر زیر و بم شعر تسلط خوبی دارد و در این کنسرت مسوولیت دکلمه شعرها را برعهده دارد.
 
چرا در این کنسرت از خواننده استفاده نمی​کنید؟
من از 12 سال پیش تصمیم گرفتم که در کنسرت​های بعدی ام از خواننده استفاده نکنم؛ چرا که معتقدم خود موسیقی این قابلیت را دارد که گاه بدون خواننده اجرا شود و تاثیر گذار باشد.
 
شما دراین کنسرت قصد دارید یاد و خاطره برنامه گل​ها را زنده کنید، برنامه گل​ها چه ویژگی​هایی داشت که هنوز هم از آن به عنوان یکی از مهم ترین اتفاقات موسیقی ایرانی نام برده می‌شود؟
من، علی اکبر تجویدی و منوچهر بدیعی همه از شاگردان استاد ابوالحسن خان صبا بودیم و از همان آغاز که برنامه گل​ها تاسیس شد به این برنامه دعوت شدیم و به مرور همه ما ساخته های مان دربرنامه گل​ها اجرا می​شد. این برنامه چند دهه توانست به حیات خود ادامه دهد و آثار درخشانی که دراین برنامه اجرا و ضبط شده حالا جزو گنجینه موسیقی ایرانی به شمار می​رود.
 
شما شاگرد استاد صبا بودید، ایشان ویلن را در موسیقی ایرانی به چه شکلی به کار می گرفت؟
ساز ویلون، حدود 70 سال پیش به ایران آورده شد، استاد صبا با کاری که برای اجرای سه گاه روی ویلن کرد، این ساز را ایرانی کرد. من فکر می​کنم که اگر در چین هم سازی باشد که بشود با آن بیات ترک را زد، باید ازچنین پشتوانه​ای برای موسیقی ایرانی استفاده کرد تا رنگ موسیقی ایرانی را بهتر کنیم، اگرچنین کاری را نکنیم بی شک به موسیقی ایرانی جفا کرده ایم.
ابوالحسن خان صبا خیلی خوب این موضوع را فهمید و با ویلن کاری کرد که امروزه این ساز ایرانی شده و ردیف موسیقی نیز برایش نوشته شده و درهمه دستگاه​ها نیز از این ساز می​شود، استفاده کرد.
 
تفاوت ردیفی که ابواحسن خان صبا برای ویلن نوشت با ردیفی که شما نوشتید در چیست؟
صبا بهترین شاگرد آمیز عبدالله بود و تمام سازها را به خوبی می​نواخت. او ردیف را از آمیز عبدالله آموخته بود. او سعی کرد که برای ویلن براساس شرایط زمان ردیفی را بنویسد که نسبت به زمان خودش بسیارپیشرفته بود. من هم ردیف استاد صبا را برای نوشتن ردیف پایه کارم قراردادم و ردیفی را نوشتم که مخصوص بداهه نوازی است. درواقع من به شاگردانم پس از اینکه ردیف استاد صبا را آموزش می دهم، ردیف خودم را می‌آموزم تا بتوانند به سمت بداهه نوازی بروند.
 
با توجه به اینکه استاد صبا در ردیف نویسی خود به موسیقی محلی ایران به ویژه موسیقی گیلکی توجه داشت، آیا شما نیزبرای ردیف نویسی ازامکانات این موسیقی بهره برده​اید؟
بله من نیز راه استادم را پیش گرفتم. صبا با این کار خود خواست به ما بگوید که تمام موسیقی ایرانی بهم مرتبط است و اگربشود که گوشه عشاق را دردستگاه دشتی بزنیم، چرا این کار را نکنیم.
 
در دوره ای ویلن درموسیقی سنتی توانست جای کمانچه را بگیرد و دربیشتر کنسرت​ها به صدا دربیاید، چرا در کنسرت​هایی که این روزها برگزارمی شود، حضورسازویلن کمرنگ است؟
به نظرم کمانچه و ویلون هر دو درکنارهم موسیقی زیبای را بوجود می​آورند و همراهی خوبی می​تواند با هم داشته باشند و من فکر نمی​کنم حضور ویلون یا کمانچه موجب شود که جای سازی تنگ یا گشاد تر شود.
 
به نظر من، حضور ویلن درسال​های اخیر در کنسرت​ها کمرنگ نشده، من فکر می​کنم هر وقت که ویلن به خوبی نواخته شود، می​تواند غوغایی در موسیقی ما بپا کند.
 
آیا اثر نیمه کاره ای دارید که قصد داشته باشید آن را کامل کنید؟
من کارهای نیمه کاره بسیاری دارم که اتفاقا بالای هرکدام از آنها نوشته ام «توجه توجه خیلی عالی ست ادامه داده شود» اما معلوم نیست کی چنین فرصتی فراهم شود، من از قدیم عاشق ساختن هستم. هروقت که باران نت ببارد، من هر کاری که دستم باشد، کنارمی​گذارم و قطعه می​سازم. وقتی نت می​آید، می​​گوید همه چیز را کنار بگذار، چون من دارم می​آیم.
 
 
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: khabaronline.ir
 
مطالب پیشنهادی:
دیدار با همایون خرم؛ پیشکسوت موسیقی ایران
گزارش تصویری کنسرت همایون شجریان 
 نگاهی به كنسرت مختاباد و گروه رودكی و چهل دف
مروری بر فعالیت‌های موسیقیایی مهران مدیری
چرا آواز سراج را دوست دارم؟!