وقتی در كشوری به ندرت فیلم و سریال خوب ساخته می‌شود،‌ برای من كه عاشق كار هنری هستم، اگر موقعیت بازی پیش بیاید دیگر برایم...
  
 

 حسن آقاكریمی، مدیر تولید، سریال «روزگار قریب» در پاسخ به پرسشی درباره‌ی هزینه‌ای كه طی این سال‌ها صرف ساخت این سریال شده‌ است، ادعا كرد: «روزگار قریب» در زمره‌ی‌ كم هزینه‌ترین سریال‌های الف ویژه تلویزیون قرار می‌گیرد؛ در حقیقت بودجه این سریال، پول‌خورد بودجه‌ی سریال‌های ممتاز سیما بوده است.
به گفته وی بودجه سریال «روزگار قریب» شاید در طول 6 سال به 3 میلیارد تومان هم نرسید، این در حالی است كه 5-6 برابر این میزان صرف ساخت سریال‌هایی می‌شود كه در حال تولید و پخش هستند.
آقاكریمی با تأكید بر این‌كه بودجه اختصاص یافته به «روزگار قریب» قابل توجیه است، در این‌باره توضیح داد: واقعا كیفیت با پول به دست نمی‌آید و شاید با وقت بیشتر گذاشتن است كه كیفیت یك كار قابل قبول می‌شود. البته اختصاص بودجه مناسب هم ضروری است، اما صرف هزینه بیشتر حتما به معنای كیفیت بالای یك سریال نیست.
مدیر تولید «روزگار قریب» سپس یادآور شد كه با توجه به برآوردهایی كه تلویزیون برای ساخت سریا‌ل‌ها در نظر می‌گیرد، ساخته كیانوش عیاری زیرمتوسط برآورد شده‌است.
** جهان، خودت را با ما هماهنگ كن 
حسن آقاكریمی، مدیرتولید سریال «روزگار قریب» در پاسخ به این پرسش كه وقتی كارگردان یك سریال تهیه‌كنندگی كار را هم برعهده دارد تا چه اندازه مسوولیت مدیر تولید بیشتر می‌شود؟ گفت: یك بزرگی درباره‌ی بزرگی دیگر عبارت «جهان، خودت را با ما هماهنگ كن» را به كاربرد كه ما ابتدا باور نداشتیم؛ اما در طول این مدت كه گذشت این جمله به یك باور تبدیل شد.
وی ادامه داد: واقعیت آن است كه هرآن چه در طول این سال‌ها گذشت، به ‌طور ناخود آگاه با هم هماهنگ می‌شد. شاید این مساله از باوری ناشی می‌شد كه آقای عیاری به كاری كه انجام می‌داد، داشت.
این مدیر تولید ادامه داد: شاید ما در روزمره‌گی كاردشواری داشتیم، اما در مجموع نسبت به سریال‌هایی كه من در جریان تولید آن ها قرار گرفته‌ام، كار بسیار ساده‌ای بود.
آقاكریمی در پاسخ به این پرسش كه نداشتن فیلمنامه چه مشكلاتی را در انتخاب لوكیشن و تعیین مسیر تولید ایجاد می‌كرد؟ گفت: با تمام دشواری‌ها، كمتر بابت نداشتن فیلمنامه مشكل پیش آمد؛ یكی از دلایل این مساله واقعا به‌ دلیل شخصیت دكتر قریب بود كه به هرحال شخصیت علمی شناخته شده‌ای داشت و دلیل دیگر خود آقای عیاری بود كه توانست تهیه‌كننده، یعنی مركز سیما فیلم و بالطبع آن بقیه بخش‌ها را با خود هماهنگ ‌كند؛ در این بین ما تنها نتوانستیم ساعت پخش را تغییر دهیم. اگر ساعت پخش را هم خود آقای عیاری مشخص می‌كرد دیگر هیچ مشكلی نداشتیم.
آقاكریمی  حتی به محاسن نداشتن فیلمنامه اشاره كرد و گفت: یكی از محاسن‌ نداشتن فیلمنامه این بود كه ما چشم‌اندازی نداشتیم و از پیش نمی‌دانستیم باید چه لوكیشن‌هایی را در نظر بگیریم؛ بنابراین از آن جا كه در كمترین فاصله زمانی در جریان این امر قرار می‌گرفتیم، امكان فكر‌كردن نبود و باید در لحظه‌ تصمیم می‌گرفتیم و لوكیشن را آماده می‌كردیم؛ البته بخشی از این مشكل بردوش همكاران ما در بخش صحنه و تداركات بود.
** حساسیت‌ برروی سریال‌ها علت پخش سریع «روزگار قریب»
مدیر تولید «روزگار قریب» درباره‌ی شبكه‌ای كه در نهایت پخش این سریال به آن سپرده شد، گفت: هم شبكه اول و هم شبكه سه‌، خواهان پخش «روزگار قریب» بودند؛ اما در مقعطی از سال گذشته اتفاقاتی افتاد و حساسیت‌هایی برروی سریال‌های تلویزیونی ایجاد شد؛ بنابراین باتوجه به پیشینه‌ای كه داشتند تصمیم گرفتند سریال «روزگار قریب» را سریع به روی آنتن ببرند، البته زمان‌هایی را برای پخش به ما اعلام می‌كردند، اما اتفاق نمی‌افتاد. اما این اواخر به‌نظر می‌رسید برای مدیران تلویزیون هم خیلی اجباری بود كه «روزگار قریب» به روی آنتن برود و این‌كه چرا در نهایت شبكه‌ی سه سیما انتخاب شد، خود من هم دلیل آن را نمی‌دانم.
مدیر تولید سریال «روزگار قریب» درباره‌ی روند تولید این سریال كه در ابتدا چشم‌اندازی هم نداشت، گفت: این سریال قرار بود درسال 81 در قالب 16 قسمت ساخته شود؛ طبیعتا با پیشرفت كار آقای عیاری ‌متوجه شد كه این 16 قسمت كافی نیست، پس تعداد به 22، 26، 32 و 36 قسمت رسید و در هر مقطعی ما با درگیری‌های زیادی مواجه بودیم تا بودجه اضافه تامین شود؛ چرا كه بودجه‌ی اولیه‌ای كه برای ما درنظر گرفته بودند با هزینه‌های امروز، شاید كفاف سه‌ قسمت از سریال را هم نمی‌داد.
وی ادامه داد: آقای عیاری قرار نبود «روزگار قریب» را كارگردانی كند و فقط قرار بود تهیه‌كنندگی این سریال را برعهده بگیرد؛ ولی زمانی كه قرار شد كارگردانی سریال را هم انجام دهد، ما دعا، دعا كردیم كه ایشان از جیبشان پولی نگذارند كه البته با مساعدت سیما فیلم این اتفاق هم نیفتاد.
*** نداشتن فیلمنامه و حضور منشی صحنه به عنوان دستیار تدوین
در ادامه این نشست، شبنم عرفی‌نژاد، منشی صحنه و دستیار تدوین سریال «روزگار قریب» كه پس از گذشت سال‌ها و برای گرفتن تصاویر باقی‌مانده نقش دستیار كارگردان را هم داشت، درباره همكاری خود با این پروژه خاطرنشان كرد: من از همان ابتدا به عنوان منشی صحنه با پروژه قرارداد بستم و از همان بدو امر آقای عیاری از من پرسیدند كه در تدوین هم كمك می‌كنی كه پاسخ من مثبت بود؛ این‌كه من دستیار تدوین باشم از همان ابتدا مشخص بود، اما از آن‌جا كه ما فیلم‌نامه‌ای نداشتیم، برگه‌های من چندان مشخص نبود و من باید حتما خودم در هنگام تدوین حضور داشتم تا می‌توانستیم پلان‌ها را به هم بچسبانیم.
وی ادامه داد: این‌كه درحال حاضر من به عنوان دستیار كارگردان در كنار آقای عیاری حضور دارم موقتی است؛ وگرنه مدیر برنامه‌ریز و دستیار اول كارگردان این پروژه آقای سجادی بودند و من جسارت نمی‌كنم جای ایشان را بگیرم؛ دستیاری من تنها دو هفته به طول انجامید و آن هم به خاطر این بود كه آقای سجادی و سایرین سركارهای دیگر بودند و مجبور بودیم كه این صحنه‌ها را بگیریم. ضمن این‌كه من از ابتدا تنها به عنوان منشی صحنه، حضور نداشتم بلكه به عنوان دستیار هم كمك می‌كردم.
** شكنجه‌ای ده ماهه برای عیاری
در بخش دیگری از این نشست، كیانوش عیاری در پاسخ به پرسشی درباره اصرار وی بر آغاز پخش هرچه زودتر سریال «روزگار قریب» به رغم كمبود وقت و دشواری‌هایی كه در این مدت پشت سر گذاشته است، گفت: اصرار من به این دلیل بود كه می‌خواستم زودتر آزاد شوم. تمام وجود و تاروپود نه تنها من كه تمام بچه‌ها، در چمبره «روزگار قریب» هست و می‌خواستیم زودتر به زندگی عادی‌مان برسیم.
وی در عین حال گفت: اصرار من این گونه نبود كه در حالی ‌كه 28 آبان‌ماه 86 تصویربرداری در رامسر به پایان رسیده‌است، از روز اول آذرماه سریال «روزگار قریب» به روی آنتن برود. این مسأله برای من به یك شكنجه ده ماهه مبدل شد كه حقیقتا می‌توانست روی كیفیت هم تأثیر منفی بگذارد.
** بخش اعظم روزگار قریب را ندیدم
عیاری افت كیفی به دلیل كمبود وقت را بیشتر در بخش تدوین و صداگذاری دانست و گفت: موارد بسیاری پیش آمد كه ما به دلیل كمبود وقت فراموش می‌كردیم فلان افكت یا دیالوگ كه مجددا دوبله كرده بودیم را روی تصویر بگذاریم؛ این‌ها كوچك‌ترین و كم‌ بهاترین مشكلاتی است كه پیش آمد. مشكل اصلی این بود كه من از سی‌وشش قسمتی كه روی آنتن رفت شاید 7-8 قسمت را موفق شدم پیش از آن‌كه پخش شود، ببینیم و بدانم دست‌پختم چه از آب درآمده‌است.
این كارگردان سینما و تلویزیون اظهار كرد: مهم‌ترین مسأله این است كه كارگردان یك‌بار بتواند فیلم را بدون آن‌كه كاری داشته باشد ببیند و مشكلات خیلی كلان و بارزش را برطرف كند. اما ما موفق نشدیم بخش اعظم سریال «روزگار قریب» را ببینیم.
كیانوش عیاری به ایسنا گفت: ما اغلب قسمت‌های «روزگار قریب» را همراه با میلیون‌ها تماشاگر می‌دیدیم و فرصت نمی‌شد نسخه نهایی را پیش از رفتن روی آنتن ببینیم.
وی در پاسخ به این پرسش كه آیا اشتباهات كلان و بارز این سریال در تكرار روز بعد اصلاح كرده است؟ گفت: در مواردی تا جایی كه مقدور بود این‌كار را می‌كردیم؛ اما در نهایت فرصتی برای رفع مشكلات فیلم نداشتیم چراكه هرهفته، قسمت هفته بعد را آماده می‌كردیم. هرچه‌قدر بیشتر برای رفع مشكلات قسمت تكراری وقت صرف می‌كردیم، برای آماده‌كردن قسمت هفته بعد، مصیبتمان بیشتر می‌شد؛ بنابراین پذیرفتیم «روزگار قریب» با این كیفیت پخش شود، اما خوشبختانه این نارضایتی‌هایی كه در موردش صحبت می‌كنیم در حداقلی است كه استانداردهای مورد انتظار ما را چندان مخدوش نكرده است.
** ساخت 70 درصد لوكیشن‌ها از پایه
در ادامه این نشست محسن پناهی، كه به عنوان سومین طراح صحنه پس از فرهاد پارسی و فرهاد ویلكیجی با كیانوش عیاری همكاری داشته است، در پاسخ به پرسشی درباره مشخص‌شدن لوكیشن‌ها در لحظات آخر و انتخاب این مكان‌ها به بهترین شكل ممكن، خاطرنشان كرد: 70 درصد از لوكیشن‌هایمان را در «روزگار قریب» از پایه می‌ساختیم و 30 درصد مابقی با رتوش به مكانی مطلوب برای كاركردن مبدل می‌شد؛ ولی در نهایت به هنگام پخش می‌بینیم كه همه‌چیز مطلوب بوده است.
وی در پاسخ به پرسشی درباره دشواری‌های آماده كردن صحنه برای سریال‌هایی كه در تاریخ معاصر می‌گذرد، خاطرنشان كرد: آماده كردن بیمارستانی كه ما بسیاری از صحنه‌ها را در آن‌جا تصویربرداری كردیم بسیار دشوار بود؛ ضمن این‌كه از زمانی كه كار با آقای عیاری را آغاز كردیم، لوكیشن‌هایی كه می‌خواستیم وجود نداشت؛ بنابراین مجبور به ساخت آن‌ها بودیم و در صحبتی كه با آقای عیاری داشتیم به این نتیجه رسیدیم كه از این پس لوكیشنی برای كارهای تاریخی باقی نمی‌ماند و بناهای این سریال‌ها تماما باید از پایه ساخته شود.
محسن پناهی كه از سال 83 همكاری با عیاری را آغاز كرده است به این پرسش كه آیا لوكیشن‌هایی در «روزگار قریب» بوده است كه پس از مدتی مجددا به آن بازگشته‌اند، پاسخ مثبت داد و در پاسخ به این پرسش كه پس از بازگشت مجدد به این لوكیشن‌ها، آیا راكورد این بناها حفظ شده است؟ گفت: ما گاه مجبور می‌شدیم به این لوكیشن‌ها بازگردیم و البته این بناها تغییراتی هم كرده بودند كه آن‌ها را ترمیم می‌كردیم؛ برای مثال همین اواخر مجبور شدیم كه بار دیگر به بیمارستان بوعلی بازگردیم كه دو- سه سال قبل هم در آن كار كرده بودیم.
پناهی در پاسخ به این پرسش كه آن‌چه در نهایت به عنوان «روزگار قریب» تدوین و به نمایش گذاشته شد، چه‌قدر از زحماتش است كه او به عنوان طراح صحنه متحمل شد؟ گفت: بیشتر صحنه‌ها باقی مانده بود و بیشتر بناهایی كه ساخته شد را در قسمت‌های مختلف دیدیم كه خاطره زیبایی را برای من به جا گذاشت.
** از روند طولانی ساخت روزگار قریب خسته نیستیم
محسن پناهی به این پرسش كه آیا از روند طولانی ساخت روزگار قریب خسته نیست؟ پاسخ منفی داده افزود: خسته نیستم كه الآن اینجا هنوز حضور دارم.
طراح صحنه سریال «روزگار قریب» در ادامه خاطرنشان كرد: «روزگار قریب» واقعا روزگار غریبی برای كل اعضای این پروژه بود. ما در كنار آقایان عیاری، هاشمی و ویلكیجی و سایر دوستان یاد گرفتیم و برای من بسیار لذت‌بخش بود.
*** حكایت قطار دودی و دغدغه‌ی حفظ صحنه‌ها
محسن پناهی با تأیید صحبت‌های آقاكریمی در خصوص كم‌هزینه‌بودن سریال «روزگار قریب» اظهار كرد: به رغم این مشكلات با شرایط ساختیم و ذوق و شوق بچه‌ها نیز در این بین بسیار تأثیرگذار بود. گاه متریال كهنه‌ای كه به دستمان می‌رسید را به آن‌چه باید می‌شد تبدیل می‌كردیم كه نمونه آن همان قطاری است كه در شهرك سینمایی غزالی می‌بینید.
وی ادامه داد: این قطار كه هم‌اینك در شهرك سینمایی غزالی قرار دارد، با دست ساخته شد و هزینه بسیاری صرف آن شد؛ با این‌حال این هزینه چندان هم زیاد نبود، چراكه بچه‌ها برای ساخت آن زحمت بسیاری كشیدند.
محسن پناهی در پاسخ به پرسشی درباره ضرورت حفظ بناها و آكساسوار صحنه برای استفاده از آن‌ها در مجموعه‌های دیگر، خاطرنشان كرد: متأسفانه این امر محقق نمی‌شود؛ همان قطاری كه در شهرك سینمایی غزالی وجود دارد زمانی در پارك ملت خاك می‌خورد و با وجود زحمات آقایان عیاری و كریمی به تولید رسید. این قطار اگر همان طور در پارك ملت باقی می‌ماند، تا چند وقت دیگر جسدش را هم نمی‌دیدیم، ولی الآن سرپا و خیلی تمیز و آماده در شهرك سینمایی است اما متأسفانه حفظ نمی‌شود.
***كار با نابازیگران و مهدی هاشمی 
مهدی هاشمی در پاسخ به این پرسش كه كار با نابازیگران را چگونه ارزیابی كرد؟ گفت: من خودم به عنوان یك آدم معمولی عاشق فیلم‌های هنری هستم، من از فیلم‌های كارگردانی مثل تاروكوفسكی لذت می‌برم، وقتی در كشوری به ندرت فیلم و سریال خوب ساخته می‌شود،‌ برای من كه عاشق كار هنری هستم، اگر موقعیت بازی پیش بیاید دیگر برایم شرایط مهم نیست با هر اتفاق بدی قرار باشد نیفتد، من در آن كار خواهم بود. چون از ابتدا كه وارد عرصه سینما شدم، قصد داشتم كار خوب بكنم و فكر نمی‌كردم سینما عرصه بازار و تجارت است و جدیدا هم كه به ساخت فیلم‌های فارسی برگشته‌ایم. ساخت یك هنری توسط یك كارگردان بزرگ برای بازیگر فرصتی استثنایی و تاریخی است برای بازیگر یادش بیاید در دوران جوانی با چه هدفی وارد این عرصه شده است. من افتخار می‌كنم كه در این كار بودم و با یك كارگردان بزرگ همكاری كردم.
مهدی هاشمی با اشاره به همكاری‌های قبلی خود با كیانوش عیاری، خاطرنشان كرد: قبل از این‌كه وارد كار ایشان با نام هزاران چشم شوم آقای عیاری را به عنوان یك كارگردان مسلط و متفاوت می‌شناختم. وقتی به من هزاران چشم پیشنهاد شد با عشق فراوان پذیرفتم و اتفاقا نتیجه كار هم بسیارخوب بود. روزگار قریب كه پیشنهاد شد با عشق تمام وارد كار شدم و بازی كردم.
**بازیگران حرفه‌یی و طاقت بازی در كارهای طولانی عیاری
هاشمی درباره سختی بازی در سریال مانند روزگار قریب، اظهار كرد: به دلیل تجربه‌گرا و تعالی‌گرا بودن آقای عیاری، فكر می‌كنم خیلی از همكاران حرفه‌یی ما طاقت بازی در كارهای طولانی آقای عیاری را نداشته باشند.
بازیگر سریال میانسالی و پیری دكتر قریب در پاسخ به این پرسش كه آیا بازیگران روزگار قریب به لحاظ مالی تأمین می‌شدند؟ پاسخ مثبت داد و گفت: به دلیل طولانی‌ بودن مدت زمان ساخت، این سریال، یك حقوق پیوسته‌ای پرداخت می‌شود. و از آن‌جا كه این حقوق از حقوق یك كارمند معمولی بیشتر است، اگر به موقع پرداخت شود رضایت‌بخش است.
وی در توضیح صحبت خود مبنی بر خسته‌شدن بازیگران حرفه‌یی برای بازی در سریال‌هایی كه كیانوش عیاری كارگردانی می‌كند، گفت: سبك كار آقای عیاری بیشتر كار با نابازیگر است تا بتواند فضای واقعی به دور از حالت نمایشگرایانه‌ای كه در اغلب كارها وجود دارد را خلق كند.
در چنین شرایطی گاه تعداد برداشت‌ها ممكن است به عدد صد برسد، این درحالی است كه بازیگر پس از برداشت پنجم متوجه می‌شود كه باید چه كار كند.
كیانوش عیاری نیز در ادامه با تأیید صحبت‌های مهدی هاشمی، خاطرنشان كرد: آقای هاشمی در مقام نقش اول سریال روزگار قریب، برای من به وجودآورنده یك انرژی بودند كه این انرژی از وجوه مختلف قابل بررسی است.
***تعداد برداشت‌های روزگار قریب از یك صحنه به عدد 111 رسیده
كارگردان با اعلام این‌كه بیشترین تعداد برداشت‌های روزگار قریب از یك صحنه به عدد 111 رسیده است، یادآور شد: صدویازده برداشت كه نه، 40-50 برداشت هم فوق‌العاده فرسایشی است. آقای هاشمی برداشت‌هایی به لحاظ تعداد به شدت سرگیجه‌آوری را تحمل می‌كردند، بی‌آن كه بخواهند حتا وانمود كنند كه من خسته هستم اما به دلیل ارزش‌های كار در حال تحمل كردن هستم.
وی ادامه داد: آقای هاشمی به صورت كاملا فطری باور داشتند كه این صحنه باید خوب از آب در بیاید؛ پس این همه برداشت می‌تواند بخش كاملا توجیه شده كار باشد. چون من هم مثل هر آدم دیگری دارای یك سری حساسیت هستم؛ به راحتی می‌توانم بفهمم یك نفر می‌خواهد وانمود كند كه من احسانش را می‌بینم یا نه؛ ولی من هرگز نمی‌دیدم كه آقای هاشمی سختی را تحمل كند یا حداقل به این مسأله وانمود كند؛ او باور داشت كه برداشت‌ها می‌تواند زیاد باشد و همین مسأله باعث اعتمادبه‌نفس من می‌شد تا من بتوانم به دل ماجرا بروم و تا جایی با نابازیگرانم تمرین كنم كه حتا باعث فرسایش ایشان شود.
**تنی چند از بازیگران سرشناس و یاس عیاری
كیانوش عیاری در عین حال گفت: برخلاف آقای هاشمی، تنی از چند از بازیگران سرشناس هم بودند كه به شدت باعث می‌شدند، من باعث یأس شوم؛ تصور كنم دنیا به آخرش رسیده است و بهتر از این نمی‌توانیم این صحنه را در بیاوریم چراكه این‌ها حوصله‌شان سررفته است و نمی‌توانند تحمل كنند؛ پس بایستی به دلیل اهمیت فوق‌العاده این حذرات ما هم درز بگیریم. این اتفاقات اگرچه به ندرت رخ داد اما روی من اثر منفی گذاشت كه حتما روی صحنه هم اثرش را نشان داده است.
كارگردان «روزگار قریب»، یكی از مواهب این سریال را مهدی هاشمی دانست و گفت: من جایگاه و نقش خودم را در این سریال كنار می‌گذارم، اما بایستی این قضاوت را داشته باشم كه من خیلی خیلی خوش‌شانس هستم كه در كنار این گروه خوبی كه داشتیم، آقای هاشمی نیز حضور داشتند و این ویژگی نه تنها در جلوی دوربین كه در پشت دوربین نیز جلوه‌گر بود.

 
مطالب مرتبط:
گفتگو با ناصر هاشمی، بازیگر مجموعه «روزگار قریب»
 عیاری: ساخت «روزگار قریب» ریسك بود
 
 
 
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: ایسنا