انواع سردرد و درمان آن
سردرد مشکلی است که گاهی به خاطر شرایط محیطی بروز می کند، اما گاهی علت زمینه ای دارد و نیاز به درمان فوری دارد، در ادامه به انواع سردرد اشاره می شود

انواع سردرد

بسیاری از ما با سردردهای ناراحت کننده، تپش دار و آزار دهنده آشنا هستیم. انواع مختلفی از سردرد وجود دارد. در این مقاله با 10 نوع مختلف سردرد آشنا می شویم که عبارتند از:

  • سردرد تنشی
  • سردرد خوشه ای
  • میگرن حساسیتی یا سردرد سینوسی
  • سردرد هورمونی
  • سردردهای کافئینی
  • سردردهای بعد از ورزش exertion headache
  • سردردهای ناشی از فشار خون بالا
  • سردرد عود کننده
  • سردردهای پس از سانحه

به گفته سازمان سلامت جهانی حدودا هر کسی حداقل یک بار سردرد را تجربه می کند.

گرچه سردرد به عنوان دردی در هر بخشی از سر تعریف می شود، علت آن، دوره سردرد و شدت آن مطابف با نوع سردرد متفاوت خواهد بود.

در برخی موارد سردرد نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارد. در صورتی که علاوه بر سردرد علائم زیر را نیز در خود مشاهده می کنید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

  • سفتی گردن
  • بثورات پوستی
  • بدترین نوع سردردی که تاکنون تجربه کنید
  • استفراغ
  • پریشانی
  • لکنت زبان
  • تب 38 درجه یا بالاتر
  • فلجی در هر بخش از بدن یا از دست دادن بینایی

بیشتر بدانید : بدترین نوع سردرد کدام است؟ + شناخت انواع سردرد


اگر شدت سردرد شما کم است، می توانید نوع سردرد خود را تشخیص دهید.


شایع ترین سردردهای اولیه

سردردهای اولیه زمانی رخ می دهند که بر اثر شرایطی دیگر در بدن بروز نمی کند، به عبارت دیگر بیماری یا عامل دیگری در بدن باعث بروز سردرد اولیه نمی شود.
این نوع سردردها ممکن است اپیزودیک یا مزمن باشند. سردردهای اپیزودیک هر چند وقت یک بار بروز می کنند و ممکن است نیم ساعت تا چند ساعت طول بکشند.
سردردهای مزمن مداوم تر هستند، این نوع سردردها چند روز در ماه بروز می کنند و معمولا تا چند روز طول می کشند. در ایم وارد یک برنامه مدیریت درد لازم خواهد بود.


سردردهای تنشی

اگر به سردرد تنشی مبتلا باشید، دردی مبهم در تمام سر خود احساس می کنید. این نوع سردرد دارای طپش نیست. به علاوه ممکن است در اطراف گردن، پیشانی، پوست سر یا عضلات شانه حساسیت به لمس احساس کنید.

هر کسی ممکن است دچار سردرد تنشی شود که معمولا با استرس آغاز می شود. یک داروی ضد درد بدون نسخه می تواند به بهبود علائم کمک کند. برخی از این ضد دردها عبارتند از:

  • آسپیرین
  • ایبوپروفن
  • ناپروکسن
  • استامینوفن

اگر ضد دردها موثر واقع نشدند، پزشک دارو تجویز خواهد کرد. داروهایی که توسط پزشک تجویز می شوند، عبارتند از ایندومتاسین و ملوکسیکام.
زمانی که سردرد تنشی مزمن می شود، عامل بروز این سردردها مورد بررسی قرار می گیرند.


سردرد خوشه ای

سردرد خوشه ای نوعی سردرد شدید همراه با سوزش و سر و صداست. این نوع سردرد در اطراف یا پشت چشم ها یا یک طرف صورت بروز می کند. گاهی التهاب، قرمزی، گر گرفتن و عرق کردن نیز در سمتی که تحت تاثیر سردرد قرار گرفته بروز می کند. گرفتگی بینی و آبریزش چشم نیز در همان طرف سر رخ می دهد.

سردرد خوشه ای به شکل یک مجموعه بروز می کند. در ماه های بین بروز سردردهای خوشه ای، هیچ نشانه ای در فرد مشاهده نمی شود. سردردهای خوشه ای در بهار و تابستان رایج تر هستند. به علاوه میزان بروز آن در مردان سه برابر زنان است.

پزشکان در مورد علت بروز سردردهای خوشه ای مطمئن نیستند، اما روش های موثری برای درمان آنها را می شناسند. در این شرایط اقداماتی که توسط پزشک انجام می شوند عبارتند از:

  • اکسیژن درمانی
  • سوماتریپتان
  • بی حسی موضعی
  • داروهای ضد درد

بعد از تشخیص پزشک برنامه ای برای پیشگیری از بیماری ترتیب خواهد داد. داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها، ملاتونین، توپیرامات و مسدود کننده های کانال کلسیم به بهبود دوره ای سردردهای خوشه ای کمک می کنند.


میگرن
میگرن,پیرمرد مبتلا به سردرد

سردرد میگرنی درد شدید نبض دار است که از عمق سر بروز می کند. این درد ممکن است تا چند روز طول بکشد. میگرن توانایی های فرد مبتلا برای انجام کارهای روزمره را به طور قابل توجهی کاهش می دهد. سردرد میگرنی معمولا دارای نبض است و در یک طرف سر بروز می کند. افراد مبتلا به میگرن معمولا به نور و صدا حساس هستند. تهوع و استفراغ هم معمولا رخ می دهد.

در برخی موارد میگرن با اختلالات بصری شروع می شود. از هر 5 نفر مبتلا به میگرن یک نفر قبل از حمله میگرنی اختلالات بصری را تجربه خواهد کرد. اختلالات بصری که اورا aura نامیده می شوند، با علائم زیر همراه است:

  • نور خیره کننده
  • خطوط زیگزاگ
  • مشاهده ستاره
  • مشاهده نقاط کور

به علاوه اورا ممکن است باعث سوزش در یک طرف صورت یا یک دست شود و یا مشکل در تکلم در پی داشته باشد. با ای حال نشانه های سکته مغزی نیز شبیه به میگرن هستند، بنابراین اگر هر یک از این علائم را در خود مشاهده کردید، لازم است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

میگرن ممکن است ارثی باشد یا برخی شرایط سیستم عصبی باعث بروز میگرن شوند. خانم ها سه برابر مردان در معرض ابتلا به میگرن هستند. افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه بیش از دیگران در معرض ابتلا به میگرن هستند.

برخی عوامل محیطی مانند اختلال در خواب، کم آبی، برخی غذاها، نادیده گرفتن وعده های غذایی، نوسانات هورمونی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی عواملی هستند که باعث بروز میگرن می شوند.

اگر داروهای بدون نسخه درد میگرن را بهبود ندهند، پزشک داروهای تریپتان triptans تجویز خواهد کرد. تریپتان ها داروهایی هستند که التهاب را کاهش داده و گردش خون را در مغز تغییر می دهند. این داروها به شکل اسپری بینی، قرص های خوراکی و آمپول های تزریقی تجویز می شوند. تریپتان های معروف عبارتند از:

  • سوماتریپتان
  • تریزاتریپتان
  • ریزاتریپتان


اگر سردردهایی که تجربه می کنید بیشتر از سه روز در ماه تداوم دارند، سردردهایی که 4 روز ادامه پیدا می کنند یا سردردهایی که حداقل 6 روز در ماه ادامه پیدا می کنند، با پزشک مشورت کنید تا داروهایی برای پیشگیری از سردرد تجویز شود.

بررسی ها نشان داده اند که داروهای پیشگیری کننده به میزان قابل توجهی کم استفاده می شوند. تنها 3 تا 13 درصد داروهای مربوط به میگرن قدرت پیشگیری کننده را دارند، در حالیکه به حداقل 38 درصد داروهای پیشگیری کننده نیاز است. پیشگیری از میگرن به میزان قابل توجهی کیفیت و بهره وری زندگی را بهبود می بخشند.


رایج ترین سردردهای ثانویه

سردردهای ثانویه به این معنا هستند که مشکل دیگری در بدن وجود دارد. اگر عامل بروز سردرد ثانویه ادامه پیدا کند، سردرد به شکل مشکل مزمن تبدیل می شود. درمان علت بروز سردرد ثانویه به بهبود سردرد کمک می کند.


سردرد حساسیتی یا سردرد سینوسی
سردرد,سردرد سینوسی

این نوع سردردها در نتیجه واکنش حساسیتی رخ می دهند. درد مربوط به این نوع سردردها اغلب در ناحیه سینوس ها و در قسمت جلوی سر رخ می دهد.

سردردهای میگرنی اغلب با سردردهای سینوسی اشتباه گرفته می شوند. در حقیقت بیش از 90 درصد سردردهای سینوسی میگرن هستند. افراد مبتلا به حساسیت های فصلی مزمن یا مبتلایان به سینوزیت به این نوع سردردها حساس هستند.

سردردهای سینوسی با ریزش مخاط ایجاد می شود و باعث فشار سینوسی می شود. اسپری های استروئیدی بینی، داروهای ضد احتقان یا آنتی هیستامین هایی مانند سیتریزین به بهبود این شرایط کمک می کند.


سردرد سینوسی

سردرد سینوسی می تواند نشانه عفونت سینوسی باشد. در این موارد پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند تا عفونت را برطرف کرده و سردرد و سایر علائم مربوط به آن بهبود پیدا کند.


سردردهای هورمونی

خانم ها معمولا سردردهای هورمونی را تجربه می کنند که با نوسانات هورمونی در ارتباط است. قاعدگی، داروهای ضد بارداری و حاملگی همگی عواملی هستند که بر روی سطح استروژن تاثیر می گذارند و این امر باعث سردرد می شود. سردردهایی که به طور خاص با دوره های قاعدگی در ارتباط هستند، میگرن پریودی نامیده می شوند. این نوع سردردها قبل قاعدگی، در زمان آن یا درست بعد از آن و همچنین در زمان تخمک گذاری بروز می کنند.

برآورد شده که حدود 60 درصد خانم های مبتلا به میگرن، میگرن پریودی را نیز تجربه می کنند، بنابراین درمان های جایگزین نقش مهمی در کاهش سردردهای ماهانه دارد. تکنیک های ریلکسیشن، یوگا، طب سوزنی و انتخاب یک رژیم غذایی متعادل می توانند به پیشگیری از سردردهای میگرنی کمک کنند.


سردردهای کافئینی

کافئین بر روی گردش خون در مغز تاثیر می گذارد. مصرف زیاد کافئین باعث سردرد می شود، به علاوه ترک کافئین نیز باعث بروز علائم سردرد می شود. افرادی که به طور مداوم دچار میگرن می شوند، در معرض خطر بروز سردرد ناشی از مصرف کافئین هستند.

زمانی که هر روز مغز خود را در معرض مقدار مشخصی میگرن قرار می دهید، اگر یک روز همان میزان کافئین را مصرف نکنید دچار سردرد خواهد شد. علت این مسئله شاید تغییر مواد شیمیایی مغز به خاطر کافئین باشد  که ترک آن منجر به بروز سردرد می شود.

لزوما هر کسی که کافئین را ترک کند دچار سردرد نمی شود، بنابراین توصیه می شود مصرف کافئین خود را به میزان به حد ایده آل حفظ کنید.


سردردهای ورزشی

این نوع سردردها به سرعت بعد از یک دوره ورزش سنگین یا فعالیت های جسمی شدید بروز می کند. بلند کردن اجسام سنگین، دویدن و برقراری رابطه جنسی عوامل تحریک کننده ای هستند که باعث بروز سردردهای ورزشی می شوند. تصور می شود این فعالیت ها باعث افزایش گردش خون به جمجمه می شوند که این امر منجر به بروز سردردهای طپش دار در هر دو طرف سر می شود.

سردرد ورزشی نباید خیلی طولانی شود. این نوع سردرد معمولا چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد. داروهایی مانند آسپیرین و ایبوپروفن به بهبود علائم کمک می کنند.

اگر دچار سردردهای ورزشی می شوید حتما به پزشک مراجعه کنید. در برخی موارد این سردردها نشانه وجود یک مشکل و بیماری در بدن است.


سردردهای ناشی از فشار خون
فشار خون,فشار خون گرفتن

فشار خون بالا منجر به بروز سردرد می شود و این نوع سردرد نشانه مشکل اورژانسی است. سردرد فشار خون زمانی بروز می کند که فشار خون به شکل خطرناکی افزایش پیدا کرده است.

سردرد فشار خون معمولا در دو طرف سر بروز کرده و با فعالیت بدتر می شود. این سردرد معمولا دارای نبض است. به علاوه ممکن است دچار تغییر در بینایی، بی حسی یا سوزن سوزن، خون دماغ، درد قفسه سینه یا تنگی نفس شوید.

اگر فکر می کنید دچار سردرد فشار خون شده اید، بهتر است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. اگر در حال درمان فشار خون بالا باشید، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع سردرد خواهید بود.

سردرد فشار خون معمولا بعد از اینکه فشار خون تحت کنترل قرار می گیرد، برطرف می شوند. این نوع سردرد تا زمانی که فشار خون تحت کنترل است بروز نمی کند.


سردردهای بازگشتی

سردردهای بازگشتی که به عنوان سردردهای ناشی از مصرف بیش از حد داروها هم شناخته می شوند، به شکل یک سردرد مبهم و تنشی بروز می کنند یا ممکن است خیلی دردناک و شبیه به میگرن باشند.

اگر به طور مداوم از ضد دردهای بدون نسخه مصرف می کنید، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع سردرد هستید. در این شرایط مصرف بیش از حد این داروها سردردها را تشدید می کنند.

در صورتی که بیشتر از 15 روز در ماه از داروهای ضد دردی مانند استامینوفن، آسپیرین و ناپروکسن مصرف کنید، سردردهای بازگشتی را بیشتر تجربه می کنید. به علاوه داروهایی که حاوی کافئین هستند نیز باعث بروز این سردردها می شوند.

تنها راه درمان سردردهای بازگشتی این است که داروهایی که برای کنترل درد مصرف می کنید، کنار بگذارید. اگر چه ممکن است درد در ابتدا بدتر شود، اما ظرف چند روز برطرف می شود.


سردردهای پس از سانحه

سردردهای پس از سانحه بعد از هر نوع آسیبی به سر بروز می کند. این نوع سردردها شبیه به میگرن یا سردرد تنشی هستند و معمولا بعد از وارد شدن آسیب به سر بین 6 تا 12 ماه طول می کشد. این نوع سردرد می تواند مزمن باشد.


چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در اکثر موارد سردردهای اپیزودیک ظرف 48 ساعت برطرف می شوند. اگر دچار سردردی هستید که بیشتر از دو روز طول می کشد یا شدت آن افزایش پیدا می کند، حتما به پزشک مراجعه کنید.

اگر در یک دوره 3 ماهه 15 روز در ماه دچار سردرد می شوید، ممکن است دچار سردرد مزمن شده باشید. در این شرایط به پزشک مراجعه کنید تا علت درد مشخص شده و درد کنترل شود.

گاهی سردردها ممکن است نشانه وجود یک بیماری یا شرایط جدی باشند که نیاز به درمان جدی دارند.


بیشتر بدانید : درمان سردرد به طور طبیعی

اگر می خواهید بیشتر بدانید : سردرد سمت چپ خطرناک است، حتما این نوع سردرد را جدی بگیرید

بیشتر بدانید : سردرد بستنی یا سردرد بر اثر سرما چیست و چه تفاتی با میگرن دارد؟

بیشتر بدانید : 7 سردرد خطرناک، این سردرد نشان دهنده التهاب مغزی است

بیشتر بدانید : چرا دچار سردرد میشویم؟


تهیه و ترجمه : گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
اختصاصی سیمرغ